Un tesouro por descubrir

foto_Francisco_MoreirasAbonda con achegarnos a unha pequena ermida ou unha gran catedral para decatarnos dos magníficos tesouros que os nosos antepasados, con esforzo, ofrecían a Deus para darlle gloria. Podemos contemplar grandes edificios destinados ao culto, obxectos sagrados, de materiais nobres, pinturas de grandes artistas, grandiosas composicións musicais para acompañar a liturxia, entre outras moitas cousas. Todo isto considerámolo como un gran tesouro, xa non tanto polo seu valor económico senón polo legado de fe que os nosos predecesores profesaban a Deus e que nós herdamos e gozamos actualmente.

Dentro da Igrexa tamén gozamos doutros tesouros, quizais menos valorados e coñecidos, os tesouros espirituais. Fai uns días, falando nas parroquias dun ano santo xubilar dicía que nos permite, entre outras cousas, gañar as indulxencias plenarias ou parciais ao noso favor ou a favor dos nosos defuntos, cumprindo cos requisitos establecidos. En certo momento unha persoa comentoume que pensaba que iso xa non existía, pois facía moito tempo que ninguén lle falaba das indulxencias.

Un gran tesouro descoñecido para moita xente. As indulxencias pertencen ao grupo dos sacramentais que, como nos di o Código de Dereito Canónico no número 1.166, son «signos sagrados cos que, imitando dalgún xeito aos sacramentos, exprésanse efectos, abrigo espirituais, obtidos pola intercesión da Igrexa».

En paralelo ás indulxencias e tamén no grupo dos sacramentais, atopamos a auga bendita, as bendicións de persoas, lugares e cousas, o escapulario…; e de relixiosidade popular: o Santo Rosario, a visita a santuarios, vía crucis, entre outras.

Que é a indulxencia? Na nosa vida diaria somos indulxentes en multitude de ocasións; os pais cos fillos, os mestres cos seus alumnos e ata, de cando en vez, escoitamos como o Goberno indulta a determinados presos, é dicir, perdóanselle as penas correspondentes polo delito cometido.

Un exemplo: se alguén comete un delito ten a culpa e a pena. A culpa de cometer o delito e a pena que debe cumprir por cometelo (cárcere, servizos á comunidade, etc.). Se trasladamos á nosa relación con Deus, é semellante; se alguén comete un pecado ten a culpa e a pena, a culpa ante Deus por faltar ao seu amor e a pena polo pecado cometido.

As indulxencias, tesouro espiritual da igrexa, permítennos xa que logo «a remisión ante Deus da pena temporal dos pécados xa perdoados». (Catecismo, número 1.471)

Hai moitos devocionarios que nos explican como e cando se poden lucrar as indulxencias, quizais o sacerdote da súa Parroquia ou nunha libraría católica poida atopalos. Este sacramental é froito do amor de Deus, que busca o mellor para os seus fillos. Coñezámolo.

Francisco Moreiras

Sacerdote de Melide

Cae o telón do sainete en Friol

Desde o día 2 de febreiro veño seguindo por todos os medios posibles o mal chamado conflito de Friol co Bispo e Bispado de Lugo, aparentemente polo intento de traslado dun cura ó que, máis ou menos consciente el, manipularon, suplantaron, secuestraron, anularon, puxeron no disparadoiro de ser suspendido e non sei se enfermaron.

Quero deixar ben claro, como vin facendo ata agora nos meus pronunciamentos sobre este caso, que non é un contencioso de Friol nin de Guitiriz co Bispo, por máis que no comezo houbese un pronunciamento claro do Alcalde de Friol e algún apoio de palabra, e medios da Alcaldesa de Guitiriz. Nin sequera é un conflito de 12 parroquias de Friol e 2 de Guitiriz das que era cura o aparente motivo do contencioso.

Desde o comezo pareceume o tal conflito unha algarada dunhas poucas persoas, con necesidade de protagonismo que quizás, só quizás, comezaron de boa fe, pero sen base eclesial, escasos coñecementos do funcionamento das dioceses e da Igrexa, especialmente no referente a nomeamentos de curas, pero si cunha gran dose de agresividade incontrolada, de temeridade e de impunidade que os levou a instalarse na mentira e, a maior parte das veces a esconderse detrás de pseudónimos e da confianza en que nin o Bispo nin os Vicarios denunciarían porque sería “politicamente incorrecto”. Así non se privaron á hora de calumniar, insultar e ameazar pública e incluso privadamente. De todo isto teño boa certeza porque eu mesmo fun e son branco dos seus dardos envelenados.

Pouco a pouco fun caendo na conta de que se trata dun fenómeno novo e non illado nin espontáneo que vai socavando as bases dunha sociedade rural conservadora, pero xa ferida de morte polo envellecemento da poboación e polo debilitamento do concepto de parroquia e de comunidade, á que non resulta difícil embaucar cunha pequena dose de populismo barato acudindo a tópicos como que nos tratan de analfabetos, etc.

Sentinme interpelado por razóns que podo dicir, pero algunhas non as quero dicir. Estou cumprindo 50 anos de cura e deles, 7 de cura rural e no rural. Dediquei a miña vida a dúas causas que non fondo redúcense a unha: a difusión do Evanxeo e a valoración e promoción do rural, tendo que axudar a ben morrer a moitas e moitos ós que as autoridades competentes non atinaron nin atinan a axudarnos a mellor vivir. Non vou presumir de distinción neste eido que outros pediron para min, pero algunha me concederon. Non se me oculta que hai moitos máis merecentes ca min de distincións, e, se algo teño foime dado en primeiro lugar polos meus vellos e veciños labregos.

Dicía que as dúas causas redúcense a unha, porque, se a vivencia e difusión do Evanxeo é un camiño que leva a Dios, faino pasando polas portas dos veciños. Non hai autovías nin vías rápidas pró ceo afastadas das poboacións.

Con esta base de tratar de que non me sexa alleo o que poida referirse ó rural e á presenza da Igrexa no rural, quixen estar informado e intervir naqueles foros onde vía que se trataba o tema que os ocupa, porque ademais, aínda sen unha intervención directa sentíame implicado; xa que me vía acusado de peseteiro, opresor, mullereiro, militante dunha asociación mangoneada por curas, perniciosa, desfasada, opresora dos pobres… Procurei non arremeter contra o cura en cuestión, compadecendo a súa falta de personalidade para plantarse como debera, pero aínda así fun acusado de mal compañeiro, mesmo por algún outro cura, mal informado e con fumes de moderno por non estar nunca do lado da autoridade. Eu deixarei moito que desexar, pero ese cura estaba sendo a causa, libremente ou forzado, de que se denigrase en medios de difusión universal a onde chegaban directamente ou a través de axencia os comunicados tendenciosos da Plataforma, ó seu Bispo que estaba tendo con el comportamentos de pai, temeroso de perder a un sacerdote querido, e de que se puxese na picota o traballo de moitos curas e a unión dos veciños, que pra el foran fregueses. Sinto facer esta pregunta no miña defensa, pero quen é o mal compañeiro?

Na misa do día 30 de maio na súa residencia Santa Marta, o Papa falou con moito atino da “Despedida do pastor”. Non ten desperdicio un texto tan clarividente que podería parecer feito como reposta á carta que dixeron entregarlle en Fátima ó seu Secretario Particular.

O tratamento que deu a autoproclamada Plataforma veciñal ó de Fátima foi o colmo do esperpento. Para situarse mellor convén visionar sen presas o vídeo que aínda está na redes feito por un xornal no que fala da viaxe a Fátima un membro dos tres que son portavoces da citada Plataforma. Ese vídeo, observando a parella que dá a cara é o mellor exemplo de cómo a linguaxe corporal desmente á linguaxe falada.

Nin unha soa foto do Papa vendo a pancarta nin da entrega dunha cartas a un personaxe que existe pero que resultou imaxinario pró inseguro e improvisado actor do vídeo. Nin sequera teñen constancia de se monseñor Pedacchio, Secretario Particular do Papa, e amigo da infancia de non se sabe quen coñecido do artista, o acompañou a Fátima. Sen a proba dunha soa imaxe, que sería sumamente fácil aportar se fosen reais os feitos, méntenlles ós propios veciños que non foron. Poden pretender que se lles crea cando arremeten contra o Bispo, Vicarios, curas dos arredores, ou contan milongas de xestións ante o Embaixador, Nunciatura, Conferencia Episcopal e Vaticano? Piden diálogo desde a total cerrazón a dialogar, secuestrando a palabra de quen ten o deber humano, cristián e sacerdotal de falar; pero ademais, dialogar con quen? No momento en que desde o Bispado acepten como interlocutores ós voceiros da Plataforma están recoñecendo lexitimidade a unha farsa sen representación real. Cando, onde e por quen foi elixida?

Non quero repasar todo o proceso. Resulta cansino e inútil. Non atino a imaxinar o final. Teño ben seguro que o fenómeno é relativamente novo, pero as secuelas van durar.

Tamén aquí aparece unha forma nova acorde cos novos tempos, o escrache, que ven sendo unha acción intimidatoria que se realizan contra persoas del ámbito público e que consiste en dar difusión dos abusos de que son acusadas sen seren contrastados ante os seus domicilios particulares ou nun lugar público onde poidan ser identificadas. Escraches foron as manifestacións nas parroquias, ás veces durante a misa ou impedindo celebrala, coa chegada do novo cura, as interferencia nas misas das novas parroquias de Ramón, as manifestacións fronte á residencia do Bispo e oficinas do Bispado, a intromisión con camisetas reivindicativas na misa de Consagración de Óleos na Catedral e os asaltos ó Bispo nas visitas pastorais noutras parroquias. Pero especialmente virulento foi o escrache na parroquia do Sagrado Corazón de Lugo o domingo 28 de maio con motivo das confirmacións. Vai habendo moitas sentenzas sobre escraches. Normalmente son benignas, pero non todas. Nalgúns casos houbo denuncia, pero noutros as forzas do orde actuaron de oficio.

Non serei eu quen diga que a lei non é igual para todos, aínda que non o crea. Resúltame máis cómodo dar un pequeno rodeo e dicir que non todos somos iguais prá lei. Se en vez de ser o Bispo o suxeito pasivo fose…. (podes poñer os cargos que ti queiras e non te prives, desde concelleiro a conselleiro) non tería actuado? Pero o Bispo no vai denunciar. Non estaría ben visto, como se non houbese un artigo 16 da Constitución ou por ser Bispo perde os dereitos que xa tiña como cidadán. Valía a pena, só como experimento, intentar un escrache semellante ó dentro da Catedral a cen metros dunha mesquita en calquera hora de oración deste mes do Ramadán. Quede claro, só como experimento.

 

Xosé Manuel Carballo, publicado en GaliciaDigital, 1 de xuño de 2017

O debate sobre o relixioso na vida pública

Seminario Lugo

Limítome a expoñer algúns datos que considero necesarios para o debate sobre o relixioso na vida pública. A partir deles considero que é posible iniciar un diálogo fecundo. Dada a amplitude do tema, centrarei a miña reflexión na cuestión da educación. Cada ano, por este tempo, con motivo da elección de materias para o novo curso, observo estériles debates en torno ao Ensino Relixioso Escolar (en diante, ERE). Esta, como materia optativa que é, supera e gana, cada ano, un difícil referendo por parte dos pais e alumnos que a elixen maioritariamente malia os vaivéns que sofre cada vez que se fai unha nova lei ou decreto educativo. Desde unha perspectiva política é evidente que as leis de educación maltratárona por un forte sustrato ideolóxico. Ignorouse ás comunidades educativas e instrumentalizouse algo tan sagrado como é a educación producindo dolorosas consecuencias: interveuse excesivamente o maxisterio, alterouse a acción vocacional e desinteresada de moitos mestres e profesores, e xerouse, en pais e educadores, en xeral, un fastío e tedio desconcertantes.

Neste e outros contextos, constato escasa madurez e pouca información e formación sobre o debate relixioso na vida pública. A marxinación ideolóxica da filosofía, a teoloxía e as humanidades en xeral percíbese na escaseza de argumentos de moitos tertulianos e librepensadores. Algúns aínda están enfermos de nacionalcatolicismo, outros tratan ao fenómeno relixioso e á Igrexa Católica desde enfoques trasnoitados e viscerais. Desde estes fenómenos, a ERE viviu e vive entre un ambiente de desprezo e outro de respaldo legal froito duns acordos internacionais de fai case corenta anos, desde o dereito dos pais á educación relixiosa que maioritariamente queren para os seus fillos e unha serie de materias alternativas con case nulo contido académico.

Por exemplo, Martha Nussbaum, a filósofa estadounidense, premio Príncipe de Asturias de Ciencias Sociais 2012, nunha das súas obras (Sen fins de lucro) afirma con claridade que “o coñecemento sobre as numerosas tradicións relixiosas do mundo reviste importancia para o avance da democracia”. A necesidade de formación relixiosa pídea tamén a Asemblea Parlamentaria do Consello de Europa. A citada Asemblea recomenda ao Comité de Ministros que anime aos gobernos dos Estados membros a asegurar o ensino relixioso con criterios tan suxerentes como o dereito a que os alumnos descubran as relixións practicadas nos seus propios países e nos veciños, para que perciban que cada un ten dereito a crer que a súa relixión é a “fe verdadeira” e que os outros non son diferentes por ter outras crenzas. E tamén, que se lles proporcione aos mozos a formación relixiosa necesaria de maneira que lles capacite para dar razón das súas crenzas fronte aos partidarios do fanatismo relixioso.

A realidade é que en moitos países europeos, a ERE está moito mellor tratada que en España. Por exemplo, en Lituania, Luxemburgo, Suecia, Reino Unido, etc. o perfil curricular propón unha opción obrigatoria e nalgún destes países con valoración e exames públicos. E aquí, como sempre, tirando do carro dos erros que outros cometeron outrora. Oxalá o ceo inspire aos nosos políticos para pensar o cambio.

 

Mario Vázquez

Cristianismo e saúde

Este domingo a Igrexa Católica en España, coincidindo co sexto domingo de Pascua, celebrou a festa coñecida como a Pascua do enfermo. Desde as súas orixes e seguindo ao seu Mestre, o cristianismo mostrou gran preocupación polos pobres, os “perdidos” e os enfermos: “O Fillo do home veu a buscar e salvar o que estaba perdido” (Lc 19, 10). E no máis antigo dos evanxeos Xesús afirma, con claridade, que “non necesitan médico os sans, senón os enfermos”. Por iso o Fillo de Deus regalounos dous sacramentos chamados tamén de “curación”: A Penitencia e a Unción de enfermos. Eles son manifestacións e mediacións do seu amor, consecuencia lóxica dunha vida entregada aos máis necesitados. Así o entendeu sempre a Igrexa desde a conciencia de que Deus é solidario co sufrimento humano e que veu para curar, liberar do mal e salvar a quen queiran acollerse ao seu amor misericordioso.

Este ano, celébrase esta xornada baixo o lema Pastoral da saúde e ecología integral. Acollendo a chamada do Papa Francisco na súa encíclica Laudato Si’, preténdese concienciar a todos da necesidade dun estilo de vida sanante, invitando a coidar da nai terra, a previr as catástrofes, as enfermidades e a evitar agresións ao medio ambiente. A ausencia dunha ética ecolóxica e a despreocupación polos riscos medioambientais, provoca consecuencias moi graves para a saúde, especialmente para os máis pobres.

Non debemos esquecer o gran dano ecolóxico que causaron á natureza casos como o do petroleiro “Prestige”, as minas de Alnazcóllar, Seseña, os incendios, a destrución da fauna nos nosos ríos, e todo iso, con bastante frecuencia, ante a indiferenza dalgúns cidadáns e de moitos de quen nos gobernan. Os contaminantes químicos e acústicos, as enfermidades provocadas por exposicións nos lugares de traballo (80.000 persoas enferman cada ano por estas causas), a xordeira, as enfermidades neuropsiquiátricas, o aumento de suicidios nos mozos, o alcoholismo e a droga fomentados subliminalmente, son realidades que non poden deixarnos indiferentes.

Por que, por exemplo, non se promove a cultura do silencio fronte á do bulicio? Fai uns días asistín a unha festa co fin de achegar aos escolares á lingua e á cultura da nosa terra. O acto “cultural” quedou reducido a unha gran manifestación ruidosa á beira da Catedral. Con frecuencia pregúntome e pregúntanme moitos cidadáns por que na Praza de Santa María, á beira da Catedral, espazo sagrado para o silencio, para a reflexión, para as celebracións relixiosas e a adoración ao Santísimo, organízanse eventos que co seu estrondo enchen de insoportables vibracións a paz nosa de cada día. Se as pedras da nosa Catedral falasen queixaríanse insistentemente de tanta insalubridade física e psíquica, froitos da insensatez e a insensibilidade cidadá. Por que aínda malia telo denunciado tantas veces moitos dos nosos ríos nos que se vía auga sempre cristalina, onde saltaban as troitas e cantaban as ras, hoxe cheiran mal e baixan con augas turbulentas?

A cultura do descarte e da indiferenza fan que en moitas ocasións as decisións empresariais, o consumismo e a ausencia de leis políticas eficaces, non teñan en conta a saúde das áreas poboacionais rurais e pobres. A degradación ambiental ten moito que ver coa degradación ética e social. Que necesaria e urxente é unha ética do coidado esencial!

Mario Vázquez Carballo

Investigación con células nai

Cando se trata o tema da investigación con CÉLULAS-NAI unha porcentaxe maioritaria da opinión pública parece ter claro que: a) A investigación con células nai embrionarias é un avance científico grandísimo que vai permitir curar moitas enfermidades. b) A Igrexa oponse á investigación con células nai e oponse, por tanto, ó avance da ciencia.

A) Sobre o primeiro tema hai que dicir que o gran avance científico non é a investigación con CÉLULAS NAI EMBRIONARIAS, senón o de conseguir reprogramar as células adultas ou maduras e convertelas en células inmaduras pluripotentes, é dicir, en CÉLULAS-NAI ADULTAS que poidan xerar calquera parte ou tecido do organismo humano ó igual que fan as células embrionarias. Esta é a razón pola que lles deron o Nobel de medicina ó británico John B. Gurdon e ó xaponés Shinya Yamanaka en 2012. “Reprogramando estas células humanas, os científicos crearon novas oportunidades para estudar enfermidades e desenvolver métodos de diagnóstico e terapia”, subliña a argumentación do premio.

Todos partimos dunha única célula, resultado de unir un óvulo cun espermatozoide. Esta única célula multiplícase xerando células inmaduras que teñen a capacidade de producir tódalas distintas células dun organismo, desde neuronas ata células dos ósos ou da pel. Estas células inmaduras chámanse células nai pluripotenciais. No pasado críase que a viaxe era nunha única dirección: de inmaduras a maduras. Os traballos de Gurdon e Yamanaka demostraron que a dirección oposta tamén era posible: as células adultas poden reprogramarse para converterse en células inmaduras pluripotenciais capaces de xerar células de calquera tecido.

O obxectivo non é explicar como uns poucos xenes (4) son suficientes para transformar as  células adultas en células como as dun embrión ás que chaman “células nai pluripotentes inducidas”.

B) Que a Igrexa se opón á investigación con CÉLULAS NAI é unha gran mentira, pois a Igrexa non ten reparo ningún, en principio, coas células-nai adultas. Aínda que si sería problemático se os beneficios fosen só para os máis ricos, ou para unha etnia, etc. O mesmo pasa na investigación con células nai do cordón umbilical.

A Igrexa si se opón a converter os embrións en cobaias para a experimentación, pois cando comeza a vida embrionaria xa é un ser único, distinto e para sempre, como o seu ADN manifesta. Desde ese momento a evolución e a aprendizaxe son constantes, e iso non se interrompe no momento de nacer. De aí que os médicos lles digan ós pais que lles falen ós nenos antes de nacer… Sábese que os nenos coñecen a música que cantaba súa nai durante o embarazo… Hai unha investigación do “Institut Marqués” de Barcelona que descubre que o neno responde á música abrindo a boca e sacando a lingua na semana 16 do embarazo…

C) Convén subliñar que hai claras diferenzas entre a investigación con células-nai embrionarias e as células-nai adultas (reprogramadas) que se manifestan nestas tres graves cuestións:

1º) A investigación coas células-nai embrionarias crea un grave problema ético, pois supón destruír unha vida única e distinta sen o seu consentimento informado ou sen informar, buscando o posible beneficio doutra persoa. Esta actividade enlaza co tráfico de seres humanos, coa pena de morte, coa utilización de cobaias humanos, etc. Esta dificultade ética aféctalles ós cristiáns, pero tamén ás persoas doutras relixións, ós agnósticos e ateos, pois a vida humana ten que ser sempre un fin e nunca un medio.

2º) As células-nai embrionarias xeran moitos máis problemas de rexeitamento  nun tratamento rexenerador de órganos enfermos, pero as células-nai adultas (creadas a partir do propio paciente) non serían rexeitadas polo sistema inmunitario.

3º) As células-nai embrionarias son máis canceríxenas cás células-nai adultas.

É claro que un só destes casos, especialmente o primeiro,  tería que ser suficiente para apostar polas células-nai adultas. Se só un destes problemas sería suficiente para non utilizar as células-nai embrionarias, confluíndo os tres constitúe un argumento irrefutable. Así se entende que se teñan feito xa moitos tratamentos con células-nai adultas, tamén nalgún hospital galego, polos beneficios que desta metodoloxía se seguen fronte ós problemas asociados ás células-nai embrionarias.

Antón Negro

A %d blogueros les gusta esto: