Vida e actualidade da Diocese de Lugo
O venres 28 de xuño ás 18 h na Capela do Bo Xesús da Catedral de Lugo, Marcos G. Calles Lombao pronunciará a conferencia Galicia ante el Santísimo: tres siglos y medio de historia de la Ofrenda. Tratará sobre a vinculación do Reino de Galicia e o sacramento da Eucaristía a través da Ofrenda, na que se mostra un dos principais signos da identidade cristiá de Galicia, que é a súa devoción polo Santísimo Sacramento da Eucaristía, feito presente no seu propio escudo.
Con motivo da celebración este ano dos 350 anos da Ofrenda de Galicia ao Santísimo, o Centro Eucarístico Lucense presenta unha nova identidade corporativa que engloba o significado e historia do privilexio da Adoración Eucarística na catedral de Lugo e todos os actos previstos para a súa celebración
Identidade corporativa MYSTERIUM FIDEI.
A identidade corporativa constitúe de seu, unha oportunidade excepcional para a explicación do Misterio de Fe, todo iso a través do simbolismo e os códigos de deseño que imperan na actualidade.
Tamén se busca difundir o privilexio da adoración permanente do Santísimo no Altar Maior da Catedral de Lugo. Este feito propiciou que, xa hai 350 anos, as cidades do antigo Reino de Galicia acordasen a celebración da Ofrenda.
Conforme ás escrituras de Novo Testamento, o misterio é unha verdade revelada que, pola súa mesma natureza, está por riba da intelixencia finita e debe ser obxecto de fe. A gráfica pretende plasmar a Verdade revelada do misterio de Fe. Na imaxe, a presenza do círculo remítenos á Eucaristía. No universo de marca, o uso das imaxes do Altar Maior personalizan a experiencia adoradora á vez que serven de difusión do valor cultural e artístico da Catedral lucense.
A tipografía xoga tamén un papel fundamental na identidade corporativa. No formal, o xogo tipográfico achega un carácter vangardista e moderno que sitúa a marca como símbolo de renovación dos códigos de comunicación da Diocese de Lugo.
Actividades
Comezaron o un de marzo coa celebración da efeméride da instauración da Ofrenda, e coas Xornadas de Estudos Históricos, en torno á orixe da exposición permanente e a Ofrenda do Reino de Galicia.
Entre os actos programados están o concurso de fotografía e poesía e microrrelato, o Festival Internacional de Órgano e a Noite Coral. [Información destas actividades].
A cidade de Lugo, se por algo se caracteriza, ademais do seu profundo espírito traballador, é pola magnitude da celebración das súas festividades. Proba diso é a secular tradición das festas do patrón da cidade, San Froilán, que outubro tras outubro, reúnen a xente de toda España para gozalas. O século XXI non fixo senón referendar esta verdade, cun Arde Lucus que todos os meses de xuño atrae a miles de turistas desexosos de compartir ese espírito festivo, tan propio dos lucenses.
A chegada masiva de xente de fóra da cidade para celebrar festas ten, xunto coas de San Froilán, o seu punto de partida nas festas do Corpus Christi e, máis concretamente, o domingo posterior á festividade do Corpus, coa celebración da Ofrenda do Reino de Galicia ao Santísimo Sacramento (sempre exposto na Capela Maior da Basílica de Lugo).
Un repaso aos principais festexos acontecidos ese día, ao longo do primeiro terzo do século XX, permítenos revivir esas primeiras exhibicións de avións, como a celebrada o domingo da Ofrenda, un 18 de xuño de 1911, na zona de Montirón, ante máis de 15.000 persoas, que foron testemuñas dun breve voo, de pouco máis dun minuto, que terminou co piloto, Benito Loygorri, estrelándose nos campos de centeo das aforas de Lugo, aínda que afortunadamente saíu con vida.
A Ofrenda do Reino de Galicia ao Santísimo Sacramento engloba, como poucas cerimonias, un carácter relixioso e civil. Este feito tivo os seus inicios o 1 de marzo de 1669, cando os sete representantes das capitais do Reino de Galicia, incluíron a condición da cerimonia, dentro do donativo de 30.000 ducados, para colocar catro luces máis diante do Santísimo. Ese domingo posterior ao Corpus foi, e segue sendo, un día onde a música alagaba as rúas, con bandas como a de Isabel a Católica, Municipal de Lugo ou Municipal de Ribadeo en 1914, ou a de Infantaría de Mariña, en 1912, ano no que os fogos artificiais asombraron aos lucenses co uso dunha traca de máis de 500 metros, ou 25 tipos distintos de pirotecnia, que precederon os fastuosos bailes que se celebraban ese domingo da Ofrenda, no salón do Casino, a partir das 11 da noite.
Na década dos anos vinte, Lugo foi testemuña de chegadas masivas de xente o domingo da Ofrenda. En 1923, a cidade engalanouse para recibir a miles de peregrinos chegados de Santiago de Compostela, Ferrol ou Betanzos. A chamada realizada polo sacerdote Alfredo Lorenzo López, callou tamén na provincia lucense, onde vilas como Sarria enviaron “máis de seiscentas persoas, que viñeron en tren especial e advertíase a presenza de moitas señoras das máis distinguidas daquela vila”. En 1924, os miles de peregrinos que chegaban a Lugo, son lembrados desfilando polas rúas cantando o Himno do Santo Cristo de Limpias, acompañados en todo momento por bandas municipais e orquestras de toda Galicia.
O vindeiro 30 de xuño a nosa cidade será testemuña, na súa Catedral, do 350 aniversario dunha cerimonia dun solemne carácter devocional cara ao Santísimo Sacramento, tan propio da identidade cristiá da Diocese de Lugo, pero que tamén engloba ao resto da cidade, como o demostran os festexos antes citados, e a interminable choiva de flores que acompaña, ano tras ano, a procesión posterior á Ofrenda polas milenarias rúas de Lugo, a Cidade do Sacramento.
Marcos G. Calles Lombao
Doutorando en Historia da Arte na U.S.C.
O domingo da oitava de Corpus, a cidade de Lugo volve vestirse de gala para celebrar e renovar a Ofrenda ao Santísimo na nosa Catedral. Este ano o Delegado Rexio do Antigo Reino de Galicia foi o Alcalde do Excmo. Concello de Betanzos, e respondeulle o Arcebispo de Santiago de Compostela.
Dende o día primeiro de marzo de 1669 no que a Xunta do Reino de Galicia, en A Coruña, outorgou escritura favorable á petición do Ilmo. Cabido da Basílica lucense, coa finalidade de conseguir axudas para incrementar o alumeado no Altar Maior, onde está permanentemente exposto o Santísimo dende tempos inmemoriais, dende entón, nunca se interrumpiu tan significativa tradición. Nin as turbulencias político-sociais, económicas e incluso relixiosas, propias dos tempos de antes e de agora, foron capaces de acalar as solemnes celebracións eucarísticas coas invocacións dos oferentes e as respostas dos bispos respectivos. Tanto as invocacións como as respostas son hoxe unha fonte de riqueza histórica, literaria e espiritual. D. José Molejón, cóengo organista emérito da Catedral, contribuiu a esta rica memoria facendo a recompilación, ata o ano 2000, nun tomo editado polo Excmo. Concello de Lugo.
A conciencia da centralidade da Eucaristía e da presenza real de Cristo nas especies eucarísticas permanece clara na Diocese lucense e na nosa cidade. Cada ano celébrase con máis resplandor o Corpus. Recuperáronse, con gran participación, os tradicionais concursos de poesía e fotografía eucarística e patrimonial. Os concertos internacionais de órgano son a ledicia de moitos lucenses que enchen sempre o lugar da actuación. Os cursos de música contan cun alumnado fiel e desexoso de aprender a loar a Deus a través da cultura musical. O Centro Eucarístico Lucense, fundado cando comezou o episcopado do actual Bispo, estase a implantar con enteireza e contribuíndo a incrementar o estudo do apaixoante mundo eucarístico e patrimonial. Como moi ben afirma o Bispo Alfonso Carrasco, nunha recente publicación bilingüe baixo o título Fe Eucarística, pax. 45, (Lugo, 1918), “o noso orgullo foi profesar aquí con firmeza este miserio da fe, ser a Diocese e a Cidade do Sacramento”.
Poetas de Lugo fixeron e fan memoria destes acontecementos relevantes. Velaquí algúns fragmentos para unha feliz memoria histórica. O Licenciado Molina, malagueño, cóengo de Mondoñedo no século XVI, citado entre os ananos ilustres de España nun poema titulado “Descripción del Reino de Galicia” escribía: “E nesta cidade tampouco non calo estar descuberto na igrexa maior o sacramento sen máis cobertor, que noutras igrexas non podo atopalo. A causa e segredo, querendo acadalo, de estar así posto tan gran sacramento, algunhas se din, mais o meu sentimento é que o mellor é decote adoralo” (Cf. Darío Xohán Cabana, Poetas de Lugo, 43, Lugo, 2007).
Valentín Lamas Carvajal, invítanos cuns versos do poema “De riola por Galicia” a volver a Lugo e visitar ao Santísimo:
“Vamos a Lugo, vamos alá,
ala que xa!
Pobo en Galicia tan relembrado,
a Xesucristo sacramentado
decote mostra na Catedral;
iste é o recordo dunha vitoria,
cantan os cregos himnos de groria,
brilan as luces no santo altar”.
José Mario Vázquez Carballo
Vicario Xeral da Diocese
A cidade de Lugo segue celebrando solemnemente o Corpus coa Oitava. Por iso a Catedral acollerá o domingo 10 de xuño ás 12h unha celebración eucarística presidida polo arcebispo de Santiago, Mons. Julián Barrio. O delegado oferente será o alcalde da cidade de Betanzos, Ramón García Vázquez.
Na parte musical, á entrada tocarase a marcha do Antigo Reino de Galicia para gaita e órgano. Acompañará a celebración o Orfeón lucense, coro oficial da Catedral, que interpretará a Misa Galega de José Castiñeira, cantos en galego do P. Feijoo e o “Hic Hoc Misterium”, de José Molejón. Ao final tocarase unha marcha procesional do Corpus para gaita e órgano.
Trala celebración e durante a procesión o Grupo Tradicional Os Xílgaros de Lugo dirixido por Óscar Pérez (gaiteiros) e o grupo de baile tradicional de Espazo Artistico 10, dirixido por Xabier Iglesias, interpretarán danzas en Ofrenda ao Santísimo Sacramento.