Impulsores do mundo xacobeo

Desde o día 20 de xullo a igrexa de Santa María a Real do Cebreiro acolle a exposición multimedia “Os camiños de Elías Valiña” que presenta a ruta xacobea a través da ollada de Don Elías Valiña.

En palabras do comisario da exposición, Aser Álvarez, “esta motra lévanos dende Santa María do Cebreiro, a igrexa na que Valiña foi cura durante 30 anos, até Compostela, a meta dos Camiños, nun diálogo entre o pasado, o presente e o futuro, que facemos con motivo do 30 aniversario da declaración do Camiño de Santiago como Patrimonio da Humanidade”

Ademáis do legado fotográfico e documental do cura do Cebreiro, en parte inédito, sumáronse fotos de Aser Álvarez, Naiara Esparís, Mercedes Vázquez, Fr Francisco Castro.

A mostra estará no Cebreiro ata o 15 de agosto e durante o resto do ano viaxará por diversas localidades de Galicia. Primeiro verase no Camiño Francés, concretamente en Sarria e Arzúa, rematando no Museo das Peregrinacións de Santiago de Compostela.

“Don Elías era un grandísimo namorado do Camiño, cuxas rutas estudara polo miúdo, e de xeito especial a que transcorría pola súa parroquia. Mesmo elaborou algunha das primeiras guías modernas, con textos, fotos e unha boa cartografía para auxiliar aos peregrinos, aínda que apenas puido editar dúas destas guías antes do seu prematuro falecemento en 1989. Valiña estaba convencido de que había que poñer fin ao abandono que a ruta xacobea padecera nas décadas previas e que o Camiño recobraría toda a súa vixencia. Por iso, tras recrutar a un bo grupo de voluntarios, decidiu sinalizar a ruta. A cuestión do como se resolveu coa típica casualidade (Providencia, vaia) que, sumada ao descaro do sacerdote, fai que as cousas sexan doadas cando detrás está Deus. A historia é sinxela: uns obreiros andaban arranxando unha estrada e tiñan excedentes de pintura amarela. Ao acabar a reparación do firme, don Elías adquiriu as sobras e, con esa pintura, empezou a facer frechas amarelas para indicar a ruta. Así de simple e así de complexo: nacera a frecha amarela.

“Pero, ollo, que don Elías non pensou no Camiño como lugar turístico, senón, ante todo, e como demostraron os congresos xacobeos nos que participou -especialmente o de Jaca de setembro de 1987-, como unha ruta espiritual, fraterna e, por tanto, humana. Nas actas daquel evento, nas conclusións, dise textualmente: «O Congreso considera a hospitalidade no Camiño como o seu trazo máis diferenciador, polo que a atención a este aspecto, estímase, debe ser máxima e preferente».

“Pasaron xa moitas décadas desde que empezou a fraguar este rexurdir da peregrinaxe a Compostela, e o certo é que todo o que sementaron estas persoas, católicas practicamente todas elas, deu o seu froito. Non vivimos para nós, senón para deixar un legado aos demais, aos que tiñamos que chegar. O Camiño é un bo momento para pensar globalmente, para reflexionar acerca de que estamos a deixar aos que veñen detrás, se vivimos para nós mesmos ou para o Señor, a través dos outros, como nos indica o mesmo Xesús.

“O Camiño é a herdanza de persoas como santo Domingo, san Juan de Ortega e Elías Valiña. Nin máis, nin menos. Persoas que se deixaron guiar polas inspiracións do Espírito Santo”.

Javier Peño Iglesias: El Camino de Santiago. Un encuentro con Dios, Ediciones Palabra, páxs. 108-110

 O pasado día 29 de outubro, Don Elías Valiña (1929-1989) recibía unha homenaxe en Santiago de Compostela. O xefe do Gabinete de Comunicación da Universidade de Santiago, Luis Celeiro, fixo unha semblanza de Don Elías, a quen se referiu como “cura innovador, valente, ilustrado, solidario e sobre todo amante do Camiño de Santiago. Foi un sabio que puxo o seu talento e os seus brazos na acción xacobea e na recuperación dun dos bens máis prezados que temos os galegos e que ten a humanidade. Deixou a vida na loita cotiá pola recuperación do Camiño”.

 O acto estivo presidido polo deán da Catedral compostelana, Segundo Pérez, quen destacou do homenaxeado que “combinase o traballo polo Camiño, a vida pastoral, e a vida intelectual. Sobre isto último non hai máis que ver o traballo inmenso do Catálogo de arquivos parroquiais da Diocese de Lugo”. Segundo Pérez adiantou unha idea que se baralla tamén como homenaxe a Don Elías: colocar un retrato seu na Oficina do Peregrino, xunto aos doutros valedores do Camiño.

 Tamén tivo unhas palabras para Don Elías a investigadora Carmen Pugliese (autora da montaxe que ilustra esta entrada): “Él é o home que, con escaso, case nulo orzamento, máis fixo polo Camiño de Santiago, e fíxoo por amor.”