Mes: Xullo 2021

Ano Santo, ano de peregrinacións

Todos os camiños levan a Roma, e moitos, a Compostela. Os que conducen a Roma, proceden dos 4 puntos cardinais. Os que levan a Compostela, son principalmente 5:

O camiño Francés, que, partindo de Roncesvalles, cruza as terras de Aragón e, despois de soportar a calor sufocante das planicies castelás, saborea o plácido clima do Monte do Gozo, contemplando a Catedral compostelá, meta da peregrinación.

O Camiño Inglés, polo cal, os peregrinos procedentes do Reino Unido, desembarcan nos portos da Coruña ou de Ferrol, e continúan viaxe cara á capital galega.

O Camiño Portugués. Este camiño pode partir da cidade de Lisboa e, desde alí, os peregrinos diríxense a Galicia.

O Camiño Primitivo, polo cal peregrinou o rei Alfonso II, no século IX.

O Camiño do Norte, percorre as zonas occidentais de Francia e, cruzando a fronteira internacional por Hendaia ou Irún, pasan a España.

Á cidade xacobea pódese acceder a pé por camiños rurais, en tren, por vía aérea… Con todo, para o peregrino, segue sendo acertado o verso de Antonio Machado: “camiñante, non hai camiño, faise camiño ao andar”. O que viaxa para recrearse, o excursionista elixe a ruta máis fermosa e máis cómoda; a que máis lle comprace: busca o seu solaz persoal. Non así o peregrino: o móbil do seu camiñar é relixioso. Camiña por penitencia, faino para dar grazas polos favores recibidos, ou en demanda de novas bendicións. Ao auténtico peregrino, non lle importa a beleza do camiño: busca chegar pronto ao santuario de referencia, para presentar a ofrenda ao Señor. Non busca o confort de suntuosos hoteis para descansar. Prefire os humildes albergues, para recuperar forzas e poder seguir camiñando novamente.

O Camiño do peregrino é fatigoso pero enriquecedor. Os peregrinos comparten horas de sol e de choiva. Tamén comparten a fe e a ilusión con outros camiñantes. O negativo compartido é máis levadío, e o positivo, se se comparte, é máis reconfortante. O encontro duns con outros, fai que o mundo se faga máis pequeno. Para os auténticos peregrinos, as fronteiras, máis que liñas de separación, son lugares de encontro acolledor. Alí está o Señor, convertendo en amigos a xentes descoñecidas.

A experiencia da súa peregrinación convenceulle de que a ausencia de prexuízos acrecenta a certeza de que no mundo queda moita xente da que aínda podemos fiarnos.

Indalecio Gómez

Cóengo da Catedral

[Artículo en castellano]

Galicia, exportadora de valores

Galicia sempre foi terra de sabios e de santos. Querería consignalos a todos nestas breves liñas, pero a limitación de espazo só me permite lembrar a uns poucos, tendo que silenciar a outros moitos.

Na rica haxiografía da nosa terra figuran os nomes do ourensán Sebastián de Aparicio, que desenvolveu o seu labor misioneiro en terras americanas. O, tamén ourensán, Francisco Blanco, misioneiro en Filipinas e Xapón. Pedro Vázquez, dominico, natural de Verín, que despois de penoso cativerio no cárcere, morreu queimado en Sacobata. Juan de Buenaventura, natural de Tui, misioneiro no Xapón, que preferiu ser queimado vivo, antes que claudicar da súa fe cristiá. Juan Jacobo Fernández, que partiu para Terra Santa, e en Damasco sufriu o martirio a mans dos turcos. Juan Vivero, apóstolo no Perú. O lucense Teodoro Quirós e Frei Jerónimo de Ulloa, coruñés, misioneiro exemplar en terras de Cabagán e Tuburao. E o betanceiro, Pedro de Santa María de Ullos, que percorreu os inmensos territorios de América e África

A historia dinos que Galicia foi sempre terra de sabios, de Apóstolos e de mártires. Con todo, os investigadores galegos, xustamente reiterativos no recordo das figuras eminentes da ciencia, da arte e mesmo do deporte, con frecuencia silencian os nomes dos nosos heroes ao servizo do Evanxeo. Este é o noso pecado. Pecado contra a historia, se descoñecemos os nomes de quen o deron todo en favor dos máis necesitados. E pecado contra a xerarquía de valores, se infravaloramos o heroísmo dos que propagaron os valores prioritarios do ser humano, máis aló das nosas fronteiras.

Cando por todos os medios procúrase promocionar outros valores da terra e dar a coñecer a outros fillos ilustres dos nosos pobos, é inexplicable que deixemos caer no esquecemento a personaxes tan eminentes como o noso san José Mª Díaz Sanjurjo, cuxa festa celebramos hoxe 20 de xullo. Da súa universalidade fálannos os 20.000 quilómetros que separan o seu berce da súa tumba: Lugo e Vietnam. Naceu en Sta. Eulalia de Suegos, unha parroquia rural da nosa Diocese, o 25 de outubro de 1818 e foi bautizado ao día seguinte na igrexa do seu pobo. Aos 10 anos comezou os seus estudos na pasantía de don Manuel José Domínguez, profesor do Seminario e destacado latinista. No curso 1.831-32, ingresou no Seminario Conciliar, onde cursou os estudos de filosofía, de cuxa disciplina tivo como profesor, entre outros, ao P. García Gil, que máis tarde sería Arcebispo de Zaragoza, e Cardeal da Santa Igrexa.

Lugo tivo moitos fillos ilustres; entre eles, san José Mª Díaz Sanjurjo brilla con luz propia pola súa virtude e ciencia: Doutor en ambos os dereitos, autor dun tratado de Dereito Natural, Profesor Universitario en Manila, Misioneiro do Tonquin (hoxe Vietnam), Bispo de Platea aos 30 anos e mártir de Cristo aos 38. É un lucense que o deixou todo para darse completamente a todos. Este mozo lucense amaba a súa terra, amaba á súa familia, presentábaselle un futuro esperanzador: podería triunfar na vida, pero contemplou o panorama idolátrico do extremo Oriente e díxose: que lles pasará aos habitantes do Vietnam, se eu mantéñome na miña patria? E tomou a decisión de ir a vivir con eles, disposto a morrer por eles. E todo ocorreu así: conviviu algún tempo con aquelas xentes; deulles o mellor de si mesmo, abríndolles camiños de esperanza temporal e eterna… e aos 38 anos de idade, o seu sangue martirial fecundó evanxélicamente as terras vietnamitas, pedíndolle ao Señor que aquelas xentes nunca esquecesen os ensinos que lles transmitira con tanto ardor como testemuña do Evanxeo.

Así foi o noso santo: ben merece o noso aprecio e a nosa estima. Pois procuremos imitalo, xa que no ceo aínda quedan moitas prazas libres.

Indalecio Gómez Varela

Cóengo da Catedral de Lugo

[Artículo en castellano]

O cristianismo, esperanza de felicidade

Se alguén ten dereito a ser feliz, este é o cristián; pero, á vista de moitas vidas, dá a impresión de que, no canto de ser testemuñas de gozo, somos portadores de resignación. Resignámonos a soportar os padecementos deste mundo, porque nos parece que os sufrimentos desta vida son o prezo que Deus esixe a cambio da felicidade eterna.

Resignámonos a non ser felices aquí na terra, porque cremos que esta é a vontade de Deus. Estamos equivocados. A vontade de Deus é a nosa santificación. Nunca, a nosa infelicidade.

Na Biblia aparece un claro contraste entre a actitude dos deuses pagáns e o Deus dos cristiáns. Mentres os deuses dos pagáns gozan da súa felicidade, sen preocuparse da sorte dos humanos, o noso Deus mostra unha gran solicitude pola sorte dos homes. El é o noso creador e salvador liberador de escravitudes e de opresións inxustas. O comportamento de Deus ten que provocar en nós un gozo desbordante. Para comprendelo, o primeiro que se require é ensinar aos homes que os humanos non nacemos felices nin infelices, senón que nacemos para a felicidade. Pero a felicidade non nos chega como a lotaría de Nadal, que só lles toca a uns poucos. A felicidade constrúese ladrillo a ladrillo, hai que colocalos un a un.

Certamente non hai receitas infalibles para a felicidade; pero si que hai unha serie de camiños polos que se pode camiñar cara a ela.

Martín Descalzo, no seu libro Razones para la alegría, sinala algúns, aos que el chama “camiños para camiñar cara á felicidade”. Entre outros apunta estes: Descubrir e gozar de todo o bo que temos. Non ter que esperar a atoparnos cun cego, para decatarnos do fermosos e importantes que son os nosos ollos. Non necesitar coñecer a un xordo, para descubrir a marabilla do sentido do oído. Non é necesario experimentar que as nosas mans se moven segundo a nosa vontade, nin ver as mans dun paralítico, para describir o gran agasallo que nos fixo Deus, dándonos unhas mans sas para gañarnos o pan”.

Bonhoeffer, no seu libro titulado A ética, afirma que Deus puxo en case todas as accións do home, ademais do seu fin primario, unha “ración de gozo”: a finalidade do comer e do beber é a subsistencia do home; pero Deus quixo que, ao mesmo tempo que comemos para recuperar forzas, e ao mesmo tempo que bebemos para evitar a deshidratación do organismo, experimentásemos o san pracer de mitigar a sede.

O problema da dor é tan espiñento, que quizais ningún outro procreou tantos ateos, nin provocou tantas rebeldías e blasfemias contra o ceo. Para evitar estas reaccións, o mellor será aceptalo con fortaleza e miralo con esperanza. O mundo non é Ceo, pero pode ser camiño de Ceo. Nós corremos o risco de confundir os termos agardar e esperar. Dá a impresión de que os seus significados son sinónimos, con todo, a súa diferenza é abismal. Agardar fai referencia á vez que ten que pasar para poder percibir a recompensa pola nosa achega positiva a algo valorable. Esperar é a certeza de que recibiremos a gloria celestial prometida polo Señor aos que fósemos fieis aos compromisos cristiáns. Tamén para Xesús, o mundo foi camiño de dor e de cruz, pero a súa actitude converteuno en camiño de Ceo. Xesús sintetizou a súa vida naquela expresión de “todo está cumprido” con que selou os seus beizos na tarde do Venres Santo. Cumpriuse a misión do Redentor na terra e agora cumpriuse tamén a promesa do Pai: Xesús xa está a compartir a gloria do Pai para sempre. Para El xa acabou a espera, e a esperanza fíxose realidade.

Este é tamén o noso futuro. Fagamos deste mundo un camiño que nos leve ao Ceo, porque alí tamén hai cabida para nós.

Indalecio Gómez

Cóengo da Catedral lucense

[Artículo en castellano]

Antropólogos europeos cítanse nos Camiños de Santiago

Christiane Stallaert, na Facultade de Formación do Profesorado (Lugo)

Algúns dos máis importantes nomes da antropoloxía ibérica e europea cítanse para unha peregrinación científica polos camiños Primitivo, Francés, do Norte e de Fisterra-Muxía que terá lugar ata o 10 de xullo de 2021 ao abeiro da iniciativa ‘Antropoloxías do Camiño / Camiños da Antropoloxía’, un proxecto da Universidade de Santiago coordinado pola profesora Elena Freire Paz, que reune unhas trinta voces académicas, entre profesorado, investigadores e alumnado de doutoramento, para abordar o fenómeno xacobeo.

Trátase pois, dunha reunión científica internacional por primeira vez itinerante, que comezou o 6 de xullo na cidade de Lugo (Facultade de Formación do Profesorado), cun relatorio da antropóloga, traductora e hispanista belga Christiane Stallaert.

Christiane falou da “universalidade do símbolo de Santiago, a súa traductibilidade, a súa capacidade de comunicar a realidade doutros mundos á vez que se enraíza en novos contextos”. Referiuse ao que supuxo o alonxamento da figura do Apóstolo das súas raíces, da súa áncora no territorio compostelán, cando a partir de 1492 chega o seu culto a América: “De símbolo de guerra defensiva chamando á reconquista fronte ao invasor musulmán, o Santiago Matamouros peninsular convértese en Mataindios, símbolo dunha guerra ofensiva”.

Sobre as “múltiples transmutacións do Santiago latinoamericano: o Santiago dos maias, zapotecas, nahuas, aymarás por moito que os antropólogos persistamos en facer unha lectura deles como copias do orixinal compostelán, son figuras culturais cunha identidade propia, naturalizadas no contexto local onde volveu a botar raíces”

Presionarante coa eutanasia!

Se hoxe se fixese unha enquisa en España e preguntase se existe unha lei de Eutanasia para procurar a morte anticipada das persoas en certas condicións, é posible que a metade dos cidadáns diga que non o sabe con certeza. Se preguntamos aos mesmos cidadáns cal é a diferencia entre a Eutanasia e os Coidados Paliativos, seguro que arredor do 90 % non sabería precisar a diferencia.

Isto pon de manifesto que a lei de eutanasia se aprobou con escurantismo e pouca transparencia de cara aos cidadáns. ¿Quen lembra a aprobación da lei pola que as SICAV (Sociedades de Inversión de Capital Variable) pasaban de tributar do 25 % ao 1 %? Quen sabe en que data e que goberno a aprobou? Ben, pois a lei favorable ás SICAV aprobouse o 30 de xuño de 2005, entón moitos saberán que era o Goberno de Zapatero. O máis curioso é que ese mesmo día aprobouse outra lei que todo mundo relaciona con Zapatero, que é a lei dos “matrimonios homosexuais”. Desta lei de morte anticipada en catro ou cinco anos seguro que poucos saberán quen aprobou a lei e menos como se aprobou.

A lei aprobouse o 18 decembro de 2020 en pleno Estado de Alarma e presentouse como Proposición de Lei de Grupos Parlamentarios (e non Proxecto de Lei do Goberno) para eludir a obriga de pedir informes ao Comité de Bioética Español, ao Consello de Estado, ao Consello Xeral do Poder Xudicial e á Organización Médica Colexial, porque sabían que non serían favorables… Semella que lles parecían poucas as mortes do Covid e que querían aumentalas!

Ollando o contexto cultural-semántico dos medios de comunicación todos percibimos centos de veces unidas morte digna e eutanasia… dando a entender que só a morte digna é a que sexa por eutanasia. Unha barbaridade! Se usamos palabras de carga emocional positiva forte como digna e dignidade, quen se pode opoñer? Pero isto é un engano vil pois a dignidade é da persoa, está nela, non na morte. Esta é unha realidade inexorable para todo vivinte despois dun período de tempo, que a algúns se lles fai longo e a outros (a inmensa maioría?) se lles fai breve ou brevísimo.

Xuntar morte digna-eutanasia fai unha presión emocional sobre as persoas que escamotea a realidade de eliminar a dor cos coidados paliativos. Busca que os que se opoñen á eutanasia se vexan como partidarios da morte con sufrimentos, unha moi grave manipulación. As situacións e circunstancias psico-físicas non fan ás persoas dignas ou indignas, senón que a dignidade é da persoa.

Uns bos coidados paliativos inclúen as dimensións físicas, psíquicas, sociais e espirituais segundo as necesidades da persoa enferma. Mesmo teño atopado persoas que polo bo coidado e aprecio do entorno social e familiar viven ledos máis tempo do outorgado polos prognósticos médicos na súa enfermidade.

A vixencia da lei conleva que te presionarán con que xeras un gasto excesivo á sociedade e non es produtivo, que es un egoísta e insolidario coa familia e os amigos e lles arruínas a súa vida, mesmo che dirán que lles amargas a vida por non deixalos vivir e desfrutar a vida. É máis, impedir un suicidio pode converterse en delito e mesmo desaparecerá o que hoxe se chama “delito de denegación de auxilio”… pois se un ten dereito á eutanasia e ao suicidio asistido, onde queda o sentido de humanidade e solidariedade?

Non deixa de sorprender que haxa profesionais dispostos a executar a sentencia de morte a un enfermo teoricamente terminal, aínda despois de ver a película Queridísimos Verdugos de Martín Patino. Fai anos contáronme que na guerra civil un home dixéralle a seu pai que se apuntara para facer fusilamentos porque lle pagaban 25 pesos e ante o seu escándalo xustificábase: “se non vou eu, vai outro e cóbraos el”.

Quen serán os grandes beneficiarios desta lei? Serán acaso os pobres e febles? Non esquezo que o PCP en Portugal na argumentación en contra da lei de morte anticipada lembraba que os ricos de Holanda na vellez marchaban a Alemaña para escapar desa morte. Beneficiaranse, sen dúbida, as contas da Seguridade Social, os fondos de inversión propietarios de residencias da terceira idade, as industrias do ocio, etc.

O sistema económico necesítanos máis como consumidores ca como produtores, pois hai exceso de capacidade produtiva, pero cando apenas consumes e dificultas que outros consuman e teñan ocio… sobras.

A mentalidade nazi de que os que “non son útiles” aos poderes deben desaparecer gaña terreo con esta lei e igualmente a lei capitalista de que o ser humano non é persoa senón un balance de ingresos e gastos. Triste papel o desempeñado pola chamada esquerda española neste campo á diferencia do PCP.

Entendo que a defensa da vida humana é en conciencia a causa máis importante pola que loitar. A verdadeira solidariedade está en apoiar aos máis febles, incluídos os que non che poderán acompañar a ti no futuro cando esteas especialmente necesitado. A loita pola dignidade de toda vida humana ábrenos ao compromiso e á esperanza.

Antón Negro

Delegado Episcopal de Cáritas

A %d blogueros les gusta esto: