Advento nas cimas da desesperación

“Sur las cimes du désespoir” é o nome orixinal da obra do filósofo E. M. Ciorán cuxa primeira edición se publicou en España en 1991 baixo o título En las cimas de la desesperación (Tusquets Editores, Barcelona). No prefacio confesa o autor que escribilo foi para el unha especie de liberación, de explosión saudable. “De non escribilo, sen dúbida, poñería un final ás miñas noites”. Ciorán escribe moi ben e embelesa: “eu noto que debería morrer de vivir. Tan raro é ese sentimento, e tan estraño, que deberiamos vivilo berrando”. E engade: “Ignoro totalmente por que hai que facer algo nesta vida, por que debemos ter amigos e aspiracións, esperanzas e soños. Non sería mil veces preferible retirarse do mundo, lonxe de todo o que procrea o seu tumulto e as súas complicacións? (…) Illados, separados do mundo, todo vólvesenos inaccesible. A morte máis profunda, a verdadeira morte, é a morte causada pola soidade, cando até a luz convértese nun principio de morte. Intres semellantes afástannos da vida, do amor, dos sorrisos, dos amigos e mesmo da morte. Preguntámonos entón se existe algo máis que a nada do mundo e a nosa propia”.

O tedio, a náusea, alienado o ser por repetidas depresións, é un dos males do noso tempo. O informe do Observatorio do Suicidio en España 2021 publicado pola Fundación Española para a Prevención do Suicidio presenta datos alarmantes sobre a incidencia deste fenómeno: 4003 suicidios no ano 2021. Rexistrouse un aumento nos menores de 15 anos. Entre os 15 e 29 é a primeira causa de morte, superando ás mortes por accidentes de tráfico. Que nos está pasando? Como, por que e para que estamos a educar? Será verdade que hai experiencias ás que non se pode sobrevivir? Por que non retornar a experiencias máis gratificantes que son capaces de encher de sentido a vida e transcéndena?

A Igrexa celebra cada ano o misterio do amor máis grande encarnado na historia da humanidade. E lémbranos que, así como Cristo veu unha vez ao mundo, está disposto a volver en calquera momento para habitar na nosa existencia coa abundancia da súa graza se nós non lle poñemos barreiras. Toda a liturxia previa ao advento e a que precede ao Nadal, é un canto á esperanza, á reflexión sobre as cousas últimas e á necesidade de redescubrir a teoloxía da esperanza cuxas cuestións se estudan na disciplina teolóxica denominada Escatoloxía. Non son estas cuestións banais. É urxente repensar o verdadeiro sentido do escatolóxico na vida cotiá. Percibiuno con gran lucidez o filósofo e historiador alemán E. Troeltsch cando afirmaba que “as oficinas escatolóxicas están hoxe día as máis das veces pechadas porque as ideas en que se cimentaban perderon as súas raíces”. Pensadores como E. Bloch coa súa filosofía da esperanza (El principio esperanza, Trotta, 2007) e teólogos como J. Moltmann coa publicación das súas obras Teología de la Esperanza e El experimento esperanza (Sígueme, 1977) contribuíron a impulsar e a situar no centro das discusións filosóficas, teolóxicas e crítico culturais as cuestións relativas á esperanza e ao futuro.

No domingo primeiro de Advento comeza un tempo para restaurar a esperanza. Recomendar acudir ás celebracións da Igrexa católica probablemente non lle pareza ao lector nada moderno, pero é, con certeza, moi saudable e actual: “neste tempo lémbrase a primeira vinda do Fillo de Deus aos homes e agárdase, á vez, a súa segunda vinda ao final dos tempos” (elox. do Martiroloxio Romano)

Mario Vázquez Carballo

Vicario Xeral diocese de Lugo

Espera e esperanza, caracteristicas de Advento

Estes dous termos teñen sonoridade semellante, pero os seus significados son desiguais. A espera mira ao pasado e precede ao dereito lexítimo ao que sentimos acredores e cuxa tardanza en recoñecérnolos sempre nos molesta e en ocasións cáusanos enfado. Moi ao contrario, a esperanza mira ao futuro, e ilusiónanos e estimúlanos a pór os medios para acelerar que se nos conceda o que se nos prometeu, e nós desexamos e cremos merecer.

O Advento é o tempo oportuno para intensificar o desexo dun futuro mellor. O home sabe que o seu futuro non está escrito; que a súa vida está a facerse e que en boa medida, o mañá depende da súa responsabilidade; e que esta crece en proporción do desexo de posuír aquilo que aínda non se ten, e aquí intervén a esperanza que anima e estimula. Canto máis sublime sexa o ideal, máis intenso será o sacrificio por alcanzalo. A esperanza non é só un desexo informativo, senón unha virtude transformativa. O que espera renova as súas enerxías cada día. O que non espera, vístese de tristeza, enferma de pesimismo e morre prematuramente. A esperanza nútrese de sacrificios, pero mantén o optimismo, porque sabe que despois de sementar, virá a recolección. Isto é aplicable á esperanza humana que se funda nas capacidades do home. Pero o cristián ten como garantía da súa esperanza a promesa do Señor. En todas as páxinas da Biblia, percíbese o perfume da esperanza. O pobo de Deus é un pobo de esperanza, fundándose nas promesas do Alto. Iavé ordénalle a Abraham que deixe a súa casa e que atopará a chamada Terra de Promisión. Abraham obedece a orde do Señor, ponse en camiño, e atopa pan e abundancia de bens. Daquela terra xurdiron os profetas que cultivaron a esperanza de recuperar o paraíso perdido. Ese paraíso primitivo é o Reino de Cristo, que está chamado a crecer e salvarnos a todos. Para iso, o mesmo Mesías decide facerse home e pídenos que nós os cristiáns sexamos os seus colaboradores; que sexamos pastores, apóstolos… e que traballemos como misioneiros restauradores do Reino de Deus.

No tempo actual a Igrexa segue traballando para que se faga presente Xesús entre nós, ata que o mundo sexa fermento do Reino de Deus. Para lograr isto debemos encarnar hoxe os cristiáns o espírito dos profetas e demais homes de Deus do Antigo Testamento. Que cheos de esperanza suspiremos pola vinda do Redentor e contaxiemos aos nosos contemporáneos este espírito de esperanza redentora, convertendo a nosa relixiosidade nun advento de esperanza e de súplica que nos mova a repetir constantemente: “Ven, Señor. Ven que te agardamos. Ven pronto, Señor”. Sintamos sinceramente a necesidade de Cristo nos nosos corazóns, nos nosos fogares, nas nosas empresas e nos nosos ambientes, a fin de que o noso mundo sexa novo paraíso terreal, tal como previu o Creador para os homes.

Indalecio Gómez Varela

Cóengo da Catedral

[Artículo en castellano]

Un novo camiño de Advento

Segundo o dito, o camiño faise ao andar. Hoxe o noso mundo está cruzado de inexorables carreiros que nos conducen a todos os confíns do orbe. O camiñar é unha arte que, día a día, ábrenos novas veredas.

Todos nós imos cruzando a terra por camiños que nós descubrimos, e en ocasións construímos. Todos nós enchemos moitos anos de horas, pero non se trata de encher a vida de horas, senón de encher as horas de vida, porque hai que distinguir o camiño biolóxico ou existencial que empeza no berce e termina na tumba, e o camiño relixioso ou escatolóxico, que comeza no bautismo e durará para sempre.

O camiño existencial ímolo percorrendo inexorablemente empuxados polas horas e os traballos de cada día…”Que teño, pobre de min, hoxe de ter vivido onte?. Só teño o non ter as horas que onte vivín, o que hoxe de onte discurrín direi mañá se son, pero tan incerto estou de que mañá serei, que talvez non o direi, por morrer hoxe “.

Todos nós imos cruzando o mundo hai xa algúns anos: uns vinte, outros, cincuenta, outros máis; uns puros e fermosos, cheos de boas obras, e outros feos e pecaminosos, que quereriamos esquecer, pero a conciencia acúsanos do noso mal comportamento. Con todo, o camiño máis importante é o que se abre ante os nosos ollos, do cal podemos facer unha vereda rica en bos comportamentos, ou unhas horas de tempo perdido. Ante esta diversa posibilidade o profeta Xeremías advírtenos “Parádevos no camiño e preguntádevos, se esta é a senda boa; porque todos os camiños lévannos a Roma”, pero non todos nos conducen ao encontro con Deus.

O home é un ser social, comunicativo, e a súa sociabilidade pode existencializarse en tres direccións: cara a Deus; cara aos homes e cara ao mundo. O terreo que pisamos é sacro, pero a cualificación do camiño depende dos pasos que por el imos dando.

As nosas relacións con Deus, valóranse polo espírito que poñemos nós no andar. Se camiñamos baixo a mirada amorosa de Deus buscando en todo a súa gloria, o camiño é acertado, e noso peregrinar é santificador. Pola contra, se imos polo mundo, dando culto ao ídolo da avaricia, do orgullo e a outros falsos deuses, debemos rectificar, porque ese modo de actuar non nos leva a feliz termo. De Deus temos que aprender, facendo da nosa conduta unha constante ofrenda ao Señor. Este xeito de actuar é un bo camiño para os cristiáns.

Outro camiño para realizar correctamente a relacionalidade cristiá, é o amor fraterno. Non camiñamos sós: ao noso carón van outros camiñantes, cos que compartimos horas de cansazo e pratos de lentellas nos albergues de peregrinos. O incorrecto é mirarnos como competidores, non tender a man, non facilitar unha feliz peregrinación. Mirémonos con ollos do corazón, que nos faciliten crear fraternidade itinerante con todos os que camiñan ao noso lado, posto que polas súas veas tamén corre o sangue redentor de Cristo.

Por último, tamén o mundo é terreo sagrado. Todo o que hai no ceo e na terra saíu das mans de Deus e pódenos levar a Deus. El é o noso camiño. As súas divinas plantas deixaron pegadas por onde El pasou, e marcáronnos o camiño.

Camiñante non hai camiño, faise camiño ao andar, pero o camiñar é labor do home. Sigamos as pegadas de Xesús, e o camiño manterase expedito. Este camiño lémbranolo a liturxia do Advento: digámolo, e nós seremos os beneficiados, e o mundo converterase en horto de santidade.

Indalecio Gómez Varela

Cóengo da Catedral

[Artículo en castellano]

Advento, tempo de esperanza

O Advento mira ao Nadal, como a primavera mira ao verán. O Advento é tempo de gozosa esperanza e de cristiá responsabilidade. O home é máis o que espera que o que posúe. A esperanza convérteo en conquistador; estimúlao a buscar algo mellor.

Ningún ben comparable a Deus no noso mundo e na vida de cada un de nós. Esta divina bondade ofrécenola Xesucristo en Nadal. Hai que facer sitio ao Mesías Salvador. O Bautista úrxenos abrir as nosas portas ao Señor e a acollelo con corazón limpo. Imponse un cambio radical no mundo. Dá a impresión de que no noso mundo non hai espazo para Deus. A nosa sociedade non valora a Deus, pero necesítao.

Urxe cambiar o derrotismo polo convencemento de que “outro mundo” é posible.

Urxe que cambiemos nós mesmos, convencidos de que unha vida máis cristiá é posible.

Urxe cambiar xa, porque o mañá non é noso e porque ao Señor agrádalle a inmediatez. Urxe cambiar o ambiente, xa que os ambientes, bos ou malos, son o resultado de moitos comportamentos concretos, e o ambiente actual é refractario a Deus e aos seus divinos valores.

Urxe cambiar, e convencerse de que nós sós non podemos cambiar o mundo. Necesitamos a axuda do Señor. Nós non podemos facer nada bo sen a axuda do alto. Insistamos pois: “Ven, Señor Xesús”. Pero o Señor, que podería facelo todo sen nós, pide a nosa colaboración e úrxenos: “Estou á porta e chamo”. Abrámoslle, e o mundo será digna morada dos fillos de Deus.

As nosas insatisfaccións de hoxe poden acelerar as solucións do mañá. A sede é acicate para buscar a fonte. A sede é signo de insatisfacción. A insatisfacción é forza que nos move a superarnos continuamente. A capacidade receptiva do ser humano é tan grande que só os valores sobrenaturais poden enchernos. Pero na actual postmodernidade, os valores relixiosos están en desuso. Hoxe o que vale é o “horriblemente fermoso e o tráxicamente divertido”. E as traxedias multiplícanse no fogar, no ensino, na política, na moral…, en case todo. Temos que rectificar e empezar de novo. O Advento pode ser boa oportunidade para poñernos en camiño, con paixón e entusiasmo. Non abondan os exercicios rutineiros. Non basta con peregrinar a Terra Santa ou a Compostela. Todo iso ten un valor relativo. O importante é presentarse ao Señor cun corazón disposto a escoitar a súa palabra, cunha vontade disposta a corrixir defectos e cunha actitude de acollida para todo o que se achegue a nós en demanda de axuda. Os exercicios clásicos de “oración, esmola e xaxún” son palabras gastadas. Revistámolas de paixón e de espírito, para que cobren vida e axuden a impregnarnos do bo aroma de Cristo e a difundilo por este mundo moralmente nauseabundo. Se así o facemos, o Advento será camiño cara a un mundo novo.

Indalecio Gómez Varela

Cóengo da Catedral

[Artículo en castellano]

Advento, oferta de graza

A graza é o don máis prezado de Deus ao home. É o sol de vida. Sen o sol, o día faise noite. Sen a graza, a vida faise morte. Os cristiáns que perderon a graza santificante son cadáveres ambulantes. Así se comportou o Señor connosco. Primeiro foi o bico de Deus; despois, a maldade dos homes. Cando nacemos, hai en nós máis graza que pecado. Coa graza podémolo todo. “Abóndache a miña graza” díxolle o Señor a S. Paulo.

Con todo, tamén o pecado ten forza sedutora. Por cada promesa de felicidade, esíxeche un anaco de liberdade, até facerche escravo. Pero o pecado non é invencible. Deus vén na nosa axuda: “Estou á porta e chamo”.

O Advento, que acabamos de estrear, lémbranos que o Señor quere regalarnos os seus dons. Abrámoslle o noso corazón, agora que chama á nosa porta.

Aproveitemos a ocasión. Non deixemos para mañá a ofrenda de graza que Xesús fai hoxe. El gusta das respostas inmediatas: “Zaqueo, baixa decontado….”, e a salvación entrou na casa de Zaqueo.

Tamén entrará na nosa, se escoitamos a súa chamada e aceptamos a súa oferta.

As crises están á vista, pero a oferta do Señor permanece. Pois, contra crise, esperanza.

Crise é carencia, é desánimo, é frustración.

Crise económica é carencia de recursos.

Crise laboral é falta de postos de traballo.

Crise cultural é absentismo escolar.

Crise familiar é tensión entre pais e fillos.

Crise….no fogar é baleiro total.

Tamén abunda crise espiritual.

Crise de fe: só a experiencia empírica é fonte de coñecemento.

Crise de moral: só o grato é norma de comportamento.

Crise de piedade: non conta o relixioso.

Crise de valores espirituais: só o contable é noticiable.

Pois contra crise, esperanza.

Sen esperanza, o mesmo amor, a familia, a amizade, etc., non son máis que un cúmulo de preocupacións e de constante dor.

A esperanza é o mellor antídoto contra todo tipo de frustración.

Con esperanza supérase todo.

Pois, o prato da esperanza está servido na mesa da liturxia de Advento. Comamos deste manxar, e a nosa esperanza converterase na realidade prometida.

Indalecio Gómez Varela

Cóengo da Catedral

[Artículo en castellano]

A %d blogueros les gusta esto: