Coresma

Na Coresma apetece mirar ao autenticamente esencial na vida, sen medias tintas nin componendas. Porque a Coresma consiste en descubrir o fundamental da vida. Vivir desde o esencial.

Por iso, a chamada da Coresma, que é a chamada de Cristo, resulta especialmente actual e necesaria para contrarrestar a cultura lixeira do pensar e actuar que se promove en moitos ambientes. Trátase de deixar todo o afastado do Evanxeo e de ver todo o verdadeiramente humano para redescubrir o primordial, apreciar e saborear a presenza de Deus en cada un. Trátase de resolver os nosos camiños de imperfección, de materialismo, de obsesión polo diñeiro, de consumismo, de adoración da carne, de insolidariedade, de egoísmo, de superficialidade, e de tantos outros males que de nós nacen, por nós viven e de nós aliméntanse.

O fundamental convídanos á plenitude da vida profunda. A enchernos de confianza, sinxeleza, honestidade, misericordia, perdón, actitude de servizo e de fe. A cambiar a pel do corazón. A fuxir do envellecemento prematuro que non soña, non agarda, non se ilusiona, non cambia.

Vivir con plenitude no “mar da vida”, apoiarse no esencial non é doado. Podemos desesperanzarnos, pero motivados polas palabras do Señor, somos convidados a un novo intento, a reverter o noso barro por virtude. A examinar a nosa vida, entrar nun mesmo, e tamizar a propia existencia á luz do Señor, da súa Palabra e da súa Igrexa, para redescubrir con alegría o encontro gozoso, sanante e transformador con Xesucristo.

Xaxún e abstinencia son as prácticas comúns que unen a todos os cristiáns do mundo, de aí a súa importancia. Pero é á oración, á lectura da Palabra de Deus e á caridade, ao que nos convida, sobre todo, a Coresma. Orar máis, privarnos de algo, renunciando a caprichos  e superficialidade, compartir tempo e diñeiro, é vivir a Coresma. Isto é o esencial na vida. Os verdadeiros apoios da nosa vida cristiá. Aínda que no noso tempo sexa ir contracorrente.

Daniel García

Párroco de Albeiros e As Gándaras

[Artículo en castellano]

Supoño que moitos da miña xeración lembran de bo grado aquela serie de animación titulada A volta ao mundo de Willy Fog, na que se versionaba, para os que eramos nenos por aquela época, a mítica obra de Xulio Verne A volta ao mundo en oitenta días.

Pois ben, nos tempos do mítico autor, podería ser que se necesitasen eses días para dar a volta ao mundo. Hoxe seguro que se podería facer en só unhas horas. Pero non é o mesmo «dar a volta ao mundo» que «darlle unha volta ao mundo». Xa me entenden.

Quizais pretender «darlle a volta ao mundo» pareza unha tarefa imposible de facer de xeito individual. Por iso, o que si podemos tentar é darlle unha volta á nosa propia vida. Para iso non nos fan falta os oitenta días do entrañable Willy Fog, senón que abondan os corenta días da Coresma, valla a redundancia.

A Coresma nace como un tempo de preparación para a gran celebración anual da Pascua. É un tempo no que nos ofrecen a oración, a esmola e o xaxún como ferramentas necesarias para «darlle unha volta» á nosa vida.

Contan que, en certa ocasión, un xornalista preguntoulle á Madre Teresa de Calcuta, que, se puidese cambiar algo na Igrexa, que cambiaría? Parece ser que ela respondeu que se cambiaría a si mesma. Isto mesmo pódenos servir para o que estamos a falar: para cambiar o mundo, o primeiro que temos que facer é cambiar cada un de nós. Se o prefiren, podemos dicilo con outras palabras que teñen unha connotación de máis esixencia: para que se convertas o mundo, antes temos que converternos cada un de nós.

Tampouco se trata de converterse por converterse. Trátase, máis ben, de cambiar o mundo para que sexa de verdade como un anticipo do que será despois a vida do mundo definitivo, no que non existe ningún tipo de mal nin de limitación. O noso «pequeno mundo» debería ser unha proxección a escala desoutro mundo infinito ao que todos esperamos chegar algún día.

Por iso, a Coresma pon diante dos nosos ollos o rostro da morte e da finitude. Non en balde, comezamos este tempo coa imposición da cinza que nos lembra, sen andrómenas, o que somos e no que nos converteremos, se non hai alguén que poña os medios suficientes para poder alcanzar «a outra beira».

Temos por diante un camiño de corenta días para ver que somos, como estamos e coller a man daquel que deu a súa vida por nós para que podamos chegar ao seu mundo.

Ninguén dixo que o camiño fose doado, sabémolo ben por experiencia propia, pero merece a pena. Merece a pena que cada un nos convertamos para que o mundo «dea unha volta» e vaian acabando os «malos rolos» que cada día nos atormentan.

Miguel Ángel Álvarez

Párroco da Fonsagrada

[Artículo original]

Cando comezou o ano creo que ningún eramos conscientes da revolución que ía supor o coronavirus para a nosa vida. Parecíanos algo afastado -no tempo e o espazo- e alleo ás nosas persoas.

Creo que vai ser unha ocasión de ouro para vivir a Coresma. Si, todo ten o seu punto positivo. Pasamos da queixa máis común do noso día a día -non teño tempo- a poder compartir quince días coas nosas familias, amigos, compañeiros ou con quen sexa que fagamos o confinamento. De súpeto vimos como o noso tempo detíñase e que aquilo máis esencial para nós podería ocupar todo o noso tempo. É, en definitiva, o que sucede na Coresma: Deus quere ser o protagonista do noso corazón neste tempo. Xa non pode haber queixas de que nos falta tempo! Podemos orar, ler o Evanxeo diario ou algunha lectura espiritual, rezar o rosario en familia (unha tradición tan común e preciosa no noso país hai unhas décadas), etc.

Priváronnos da comuñón! Pero creo que nos vai levar a valorala e a desexala, a descubrir o que significa que nas misións estean un mes sen celebrarlles a Misa e que privilexio temos nós de poder actualizar o memorial do Sacrificio do Señor. Aínda que xa non é algo tan afastado porque me sucede que eu vou a cada parroquia unha vez ao mes a celebrar a Misa, salvo na principal. Aprender a dar grazas pola Eucaristía e polos sacerdotes.

Pero a nós tamén nos doe celebrar a Misa “sós” (porque sós nunca estamos). Por iso rezamos por cada un de vós, polas vosas familias, polos enfermos, e damos grazas a Deus por todo o persoal sanitario, os transportistas, os que traballan en supermercados, restaurantes, gasolineiras, forzas e corpos de seguridade, e calquera outro tipo de servizo que hoxe se brinda ao noso país neste momento. E imos aproveitar todos os medios de comunicación social para transmitir online a Santa Misa ou unha adoración do Santísimo Sacramento.

E ai, a Semana Santa! Serviranos para unirnos máis á Paixón do Señor. Supoño que será en grao sumo estraño cando nos atopemos só os sacerdotes para celebrar os distintos oficios. Pero viviremos nós tamén o gozo de poder celebrar a Eucaristía, unirémonos ao sufrimento do Señor en Xetsemaní, deixarémonos tocar polo silencio do Calvario e con esperanza camiñaremos no medio da noite guiados pola Luz pascual, sabendo que a Resurrección de Cristo marcará o fin deste tempo.

Certamente paréceme que Deus quixo pór ante nós un símil moi fermoso. Do mesmo xeito que o tempo de Coresma está marcado pola penitencia, a oración e o xaxún que dispoñen o noso corazón para os Misterios da vida de Xesús que imos celebrar, así tamén a Pascua irrompe no medio da noite para encher as nosas vidas coa Luz que iluminará os nosos pasos e depositará no corazón a Paz que nace da Resurrección. Porque é a certeza da nosa vida: Cristo resucitou e vive por amor a nós. E deste xeito, pasaremos do confinamento que o coronavirus nos está ofrecendo, levándonos a vivir unha insospeitada penitencia, oración e xaxún, para que podamos logo estalar de gozo coa Pascua da Resurrección, onde Cristo dá luz ás nosas tristezas e convérteas en verdadeiras alegrías.

Ler máis

Ás veces a mellor definición das cousas é polas súas funcións ou os seus actos no momento actual, aínda que nas súas orixes tivesen outros obxectivos, como no caso da Coresma.

A Coresma nace como un tempo de preparación catequética para aqueles que recibirían o bautismo na gran noite da Vixilia Pascual. Falamos, por suposto, do bautismo de adultos.

Seguimos tirando do fío e preguntámonos por que a Pascua é o tempo máis axeitado para o bautismo de adultos en particular. A resposta é sinxela: no bautismo celebramos a incorporación á vida da Igrexa en Cristo porque pasamos da morte á vida. As tres veces que se derrama auga sobre a nosa cabeza é imaxe dos tres días que Xesús estivo no sepulcro antes de resucitar. Na Pascua anual celebramos solemnemente que Cristo resucitou, que pasou da morte á vida, e por iso é o tempo propicio para o bautismo de adultos.

Entón, como facemos co bautismo dos nenos? Hai que esperar á Pascua? Claro que non. Os nenos deben ser bautizados canto antes. Eles non teñen capacidade para facer actos de fe ou para decidir se queren ser, por iso bautízanse na fe da Igrexa. Agora que os nenos nacen case todos nos hospitais, non ten sentido atrasar máis do debido a chegada dun neno á súa casa, xunto á súa familia. De igual xeito, tampouco ten sentido atrasar a súa chegada á súa «outra casa» que é a Igrexa e a incorporación á familia parroquial, na que vai crecer na fe e o coñecemento de Xesucristo.

Outra cuestión é preguntarnos, entón que sentido ten a Coresma para os que xa estamos bautizados? A resposta é sinxela: renovar o noso bautismo na noite de Pascua coa renuncia ao pecado, a profesión da fe e a aspersión coa auga bautismal. É certo que estamos libres do pecado orixinal, pero non das súas consecuencias, que nos levan a pecar un día si e outro tamén. Por iso necesitamos renovar e actualizar este sacramento, non porque Deus se esquecese de nós, senón porque nós esquecémonos del con moita frecuencia.

Así que, en calquera caso, tanto nos que van ser bautizados como os que xa o estamos, a Coresma é para todos un tempo de preparación para celebrar a Pascua de Xesucristo e as consecuencias que ten para cada un: a nosa salvación.

A Igrexa ofrécenos tres pautas para esta preparación: xaxún, oración e esmola. Pero a forma de concretala e de levala a cabo depende de cada un. A austeridade e o sacrificio ao que se nos convida non é para amolarnos, é para liberarnos das nosas escravitudes que, moitas veces, están disfrazadas de liberdade.

Miguel Ángel Álvarez

Párroco da Fonsagrada

[Artículo en castellano]

Os dous termos soan case igual, pero o seu significado é antagónico. Coresma é someterse a unhas normas penitenciais ou contemplativas, en recoñecemento de non observar o prescrito, co fin de desagraviar á persoa ofendida e reconciliarnos con ela.

En corentena está quen non se recoñece culpable do incumprimento dos seus deberes, e agarda a que se aclare a súa responsabilidade.

A Coresma diferénciase do Advento, en que este é “un camiño cara á Pascua do Nadal”, mentres que o tempo coresmal é “un alto no camiño”, para comprobar se a nosa ruta conduce certeiramente á Pascua de Resurrección, ou temos que rectificar. E ao decatarnos de que en mil ocasións apartámonos do bo camiño, poñémonos penitencias en expiación do mal que non quereriamos facer.

O clima coresmal é de tristeza, semellante á do peregrino que ansía chegar ao santuario, e tárdalle alcanzar a meta. A situación de deserto non lles satisfai: alí todo é carencia. Nada do deserto satisfai as ansias do peregrino. Ansía outros valores. As tentacións de instalar a súa tenda no areal, teñen pouca forza para o camiñante. Busca outras metas e trata de nutrirse doutros manxares. As amarguras do deserto tráenlle á memoria o remorso das infidelidades pretéritas. E isto anímao a seguir camiñando cara a situacións novas. A culpa atafégalle, pero a esperanza anímao a proseguir no seu empeño, e as renuncias que lle impón o camiñar, considéraas pequenos sacrificios para alcanzar a terra prometida.

Na vida cristiá, o tempo de deserto non é tempo de castigo: é tempo de penitencia e, á vez, é tempo de graza. É un tempo de adestramento, que capacita ao peregrino para superar as dificultades que lle xurdirán no futuro. Tomemos exemplo do comportamento dos antigos pais do deserto, Moisés e Elías, que no tempo do exilio, lembraron constantemente aos israelitas que, se eran fieis ao Señor; arribarían á terra de promisión. E sobre todo tomemos exemplo de Xesucristo, que durante os corenta días que pasou no deserto, preparándose para o ministerio da súa vida pública, non descoidou o xaxún e a oración, para manter a súa proximidade ao Pai. Tamén a El acometérono as tentacións para que sucumbise no seu empeño mesiánico, pero non o venceron, porque se preparara concienzudamente co xaxún e a oración coresmais.

Fundamentalmente, a Coresma ten unha dimensión de conversión que implica arrepentimento polo mal feito, e outra dimensión de reconciliación, a volta á casa do Pai. Cando se cumpren estas dúas condicións, na casa do Pai hai festa como nunca a houbo, e hai desbordante alegría no corazón do fillo, o cal é acollido coma se non pasase nada, porque Deus perdoa e esquece xa que, posto a amar, ama para sempre.

Mons. Indalecio Gómez Varela

Cóengo S. I. Catedral Basílica de Lugo

[Artículo en castellano]