Opinión

Cartas o artículos de opinión sobre temas de actualidad o de temática formativa

Vilar de Donas: 800 anos de historia viva

Fronte a súa apariencia sinxela, a igrexa parroquial de Vilar de Donas, en Palas de Rei, ofrece ao visitante unha rica variedade de matices. Este espazo permite observar como ningún outro como unha linguaxe cun marcado carácter internacional, a do románico, adquire un cálido acento propio nas terras lucenses. Un percorrido atento polo recinto permite descubrir unha reveladora inscrición na súa porta sur: 15 de outubro de 1224. No cumprimento do seu oitavo centenario queremos destacar aquí esta efeméride. Un tempo, ademais, que deu a luz a mentes tan preclaras coma a de san Tomé de Aquino e no que os studia composteláns estaban á vangarda no estudo das principais teorías científicas que comezan a emerxer neste momento.

En canto á fábrica de Vilar de Donas, esta ofrece un magnífico exemplo do tipo de intercambios culturais que se producen no seo do Camiño de Santiago. Trátase dun espazo cun pasado vinculado á orde santiaguista e os quefaceres propios da vida monástica, testemuña nos séculos recentes do laborioso e sosegado ritmo da súa comunidade parroquial.

Situado ao pé do Camiño Francés, este lugar terminou por converterse nun desvio recorrente para numerosos peregrinos e visitantes. Entre os seus elementos artísticos cabe destacar a singular efixie dun dos seus “artífices prácticos”, testemuña privilexiada deste tráfico de viaxeiros, o cal nos recibe acompañado das súas ferramentas de traballo e disposto a mostrar con orgullo a súa obra. Sen embargo, este pretende reivindicar unha particular adhesión cunha cadea de artistas vinculados ao Pórtico do Paraíso e que ten como referente último a xenial figura do Mestre Mateo. Deste xeito, por medio dunha sinxela asociación visual, o noso autor toma prestados algúns modelos de clara inspiración mateana, se ben un tanto esquemático. Só así pode explicarse a presenza do anxo que porta o cuarto lunar ou a dobre disposición de escenas presentes nos capiteis historiados.

O retrato do descoñecido artista constitúe un elemento de gran singularidade dentro do románico galego, ao tempo que forma parte dun dos numerosos atractivos que ofrece este espazo de Vilar de Donas. Entre os máis salientables cómpre destacar elementos de tanto valor artístico e patrimonial como as orixinais ferraxes da porta principal, as espléndidas pinturas góticas da cabeceira, o baldaquino e o frontal pétreo ou o magnífico retablo barroco dedicado ao Salvador, así como outras pezas de carácter funerario custodiadas no interior. En definitiva, unha xoia do noso patrimonio diocesano lucense que sempre é bo volver a visitar. Unha igrexa na honra de Cristo Salvador que pon de manifesto que a fe cristiá xerou e segue a xerar obras de gran beleza nas nosas parroquias.

Brais Cela Álvarez

Historiador da Arte

Con motivo da efeméride, o 15 de outubro de 2024, o Departamento de Patrimonio Cultural da Diocese organiza unha serie de actos no marco das Xornadas Europeas de Patrimonio

San Froilán, o santo e a festa

Portada do libro “San Froilán. Culto e Festa” (detalle)

Unha das diversas obras recompilatorias da vida e obra do noso santo patrón, chámase San Froilán, Culto e Festa. Este libro é tamén un catálogo da exposición do mesmo nome celebrada na cidade de Lugo entre os meses de setembro e decembro de 2006. Alí, recóllese unha relación das pezas da exposición e varios estudos referentes á vida do santo, a evolución do seu culto e, entre outros, á historia das festas de san Froilán.

Sempre é ben lembrar as vidas exemplares para aprender delas e imitar a tan significativos persoeiros. Entre os grandes santos que acuñaron histórica e espiritualmente a Igrexa lucense destaca, pola súa personalidade e carisma, san Froilán, Froilano ou Flaiano. Este santo atraía, co seu perfume de santidade e con centos de tentáculos, tanto coma o popular cefalópodo, a numerosos grupos de seguidores. Mozo estudoso e rezador na Escola e na Capela Maior da Catedral de Lugo, progresaba axeitadamente mentres madrugaba cada mañanciña, para facer con ilusión e mirada esperanzada, o camiño que separaba a Basílica do seu fogar natal no Regueiro dos Hortos.

Santo que se atrevía a buscar, descubriu, nas entrañas de espiritualidade cristiá, como se esvaece o desvarío e o engano cando se descobre que para ser feliz somente é necesario deixarse querer por Deus. O amor ao Creador levouno por novos camiños. Soubo admirarse ante as grandezas da nai natureza, da obra creada, dos paxariños e dos animais, e ata foi capaz de facer amizade cos lobos; algúns inimigos, ben tratados e perdoados, aínda que che coman o burro, poden chegar a converterse en fieis compañeiros da vida.

Polos camiños das montañas, en dirección a León, ía fundando e repoboando comunidades de vida e de fe, de fraternidade e de traballo compartido na pregaria e na interioridade de cada xornada.

A maxia da santidade fai milagres. Aclamado bispo de León é venerado en Lugo na S. I. Catedral, especialmente na sua capeliña de estilo neoclásico de Miguel Ferro Caaveiro. Pero tamén é honrado, desde 1891, nunha das históricas parroquias intramuralla do centro da cidade de Lugo.

Este santo profeta a quen Deus lle revelou ata o día e a hora da súa morte, segue vivo na memoria dos lucenses e intercede por nós, pola nosa cidade e Diocese: “Tanto pudera a fe do boo Froilán, que sempre os patrios ecos nomearán” (Eduardo Pondal)

Chove en Lugo. San Froilán regou de novo os seus hortos. Sempre se debe volver a Lugo cando sosega o tempo nos solpores das festas que agradecen os prodixios do santo Froilán.

 

J. Mario Vázquez Carballo

Vicario Xeral da Diocese

“Por ti, por min, traballo decente”

Un ano mais, e con motivo de celebrarse o 7 de outubro a Xornada Mundial polo Traballo Decente,  poñemos diante de nós a realidade do traballo na procura de darlle voz a súa situación precarizada que ameaza a vida de milleiros de persoas no mundo e que ten como consecuencia a imposibilidade de ter un traballo decente digno e estable.

Hoxe en día, traballar non asegura unha vida digna nin unha experiencia laboral humanizadora. Iso é así porque o capital enseñórase sen escrúpulos condicionando o futuro de moita xente. Temos que seguir denunciando que o traballo non so é unha necesidade senón un dereito. O traballo é camiño humano de realización e non se pode converter nunha mercadoría nin nun engrenaxe que sosteña o egoísmo duns poucos.

A precariedade laboral e o desemprego fanse estruturais xerando situacións de gran vulnerabilidade en grandes sectores de poboación, agudizando o drama da emigración, o desarraigamento e o choque cultural. Esta realidade está a afectar de maneira especial ás mulleres porque teñen menos opcións de traballo ou peores condicións salariais. O seu traballo, moitas veces centrado no coidado da familia ou dos máis débiles, non é recoñecido nin regulado co que isto pode afectar á calidade das súas vidas e á súa dignidade.

Promover o traballo digno é colaborar a que outra economía sexa posible. Unha economía do ben común, solidaria, participativa, social e ética, que transforme as relacións sociais, ofreza posibilidades de vida e xustiza aos e ás máis débiles. Impulsar este tipo de economía é facer posible que o traballo non se reduza a ter un emprego co que conseguir recursos económicos, entendelo como unha realidade constitutiva do ser humano e evitar que alguén poida quedar fora do acceso aos recursos económicos, sociais e naturais porque non teña un emprego remunerado.

Nesta forma de concibir o traballo, dentro deste horizonte de xustiza e solidaridade que a economía do ben común promove, teñen un protagonismo especial as mulleres. E o teñen porque desde sempre demostraron unha gran capacidade de resistencia e de creatividade para contrarrestar todo aquilo que as convertía en vítimas, ou agudizaba a súa precariedade. A procura de alternativas de subsistencia nacidas da sororidade e acompañamento mutuo, as iniciativas creativas e audaces de emprendemento femenino percorren todo o planeta como voz profética e anuncio de esperanza. Coas súas propostas alternativas de emprego e empoderamento móstrannos a forza da dignidade e recórdannos que non basta desexar o cambio, hai que ser o cambio.

Unha das entidades que forma parte da iniciativa Igrexa polo traballo decente é Taller de Solidaridad que a través do proxecto “Enredadas polo cambio” trata de facer realidade estas premisas. Baixo o lema: “tecemos os fios, tecemos o cambio” promove o traballo digno e a igualdade de xénero a través de fomentar, impulsar e visibilizar o emprendemento feminino, liderando iniciativas en rede e potenciando espazos participativos. Por ti, por min andamos todas na procura do traballo decente.

Carme Soto Varela

Iniciativa Igrexa polo traballo decente

Camiñar en confianza

Iniciamos xa un novo curso pastoral subidos á barca con Cristo! Sopra o vento. Braman as tormentas. Pésanos o sono. Pero nós, con El, abrimos a nova ruta do ano con ánimo e confianza. Sen medo ás furiosas ondas, impulsados co seu vento recio, facemos a travesía con El.

Sementar, e sementar ben, é a nosa misión. Sementar paz aos corazóns, proximidade ao sufrinte, ao descrido sementarlle a chamada ao coñecemento eucarístico, ao veciño a fidelidade da fe e así unilo a Cristo.

“A nosa vida espiritual vale o que vale a nosa piedade eucarística, a nosa vida eucarística” (Pablo Dominguez Prieto: Hasta la cumbre – Testimonio espiritual). Debemos telo claro. A vida espiritual é unha interacción entre obras e contemplación; no centro sempre Cristo, a quen contemplamos e seguimos. A vida cristiá nace e aliméntase da eucaristía. Ela é a onda forte que planifica o corazón.

Afacémonos con demasiada frecuencia até ás cousas santas. Pero miremos aos grandes místicos que celebramos neste mes, Teresa de Lisieux, Teresa de Ávila, Xoán Paulo ll… para quen a eucaristía, como encontro e misión, impregnaba a súa vida. Ser fundamentalmente contemplativo e activo debe xerar en cada un, como xerou neles, unha constante actitude de compromiso, gratitude e vitalidade.

Unámonos todos en común oración un curso máis. E comecemos sen desánimo. En esperanza e con esperanza. “A esperanza non decepciona”, estimúlanos o papa Francisco para o Xubileu do ano 2025.

Daniel García

Párroco de San Lourenzo de Albeiros e San Xosé das Gándaras

Dereito a decidir o intre da miña morte? 

O 10 de setembro, celebrouse o Día mundial da prevención do suicidio. Esta laudable iniciativa da Organización Mundial da Saúde, coa Asociación Internacional para a prevención do suicidio, manifesta que este é un desafío para a saúde pública que se cobra anualmente máis de 700.000 vidas (En España 4000 persoas quitáronse a vida en 2023; a comunidade galega está á cabeza de persoas falecidas por esta causa).

Cada ser humano que realiza esta acción é causa de profunda dor para si mesmo e de grandes consecuencias familiares, sociais, emocionais e económicas, mesmo a nivel global. De feito, o suicidio, segundo estudos recentes, é a causa externa máis frecuente de morte, superando xa aos accidentes de tráfico, e a segunda no grupo de idade comprendida entre os 20 e 24 anos.

Estes feitos e datos convídannos a pensar e a preguntarnos: Que clase de sociedade estamos a crear? Como e para que educamos? Que pasa coa educación en virtudes: fe, esperanza e caridade? É certo, sen esperanza non hai futuro. Pero tampouco sen fundamentos que sosteñan a existencia e sen un Alguén que dea sentido á vida. Acepto moitas das causas que algúns analistas describen: depresión, violencia, malos tratos, etc. Pero, en realidade, a perda de horizonte, de ilusións, de ideais, de fe nun Deus que nos transcende, tamén ten moito que ver. A cultura cristiá ensínanos desde pequenos algo esencial para a convivencia: “non matarás” que tamén significa non te destruirás, coidarás do teu corpo e do dos demais, valorarás a vida que non é túa, non é unha posesión persoal coa que un pode facer o que queira. Os defensores da afirmación co meu corpo fago o que quero teñen gran responsabilidade nos actos de suicidio. A expresión, cargada de ideoloxía autoritarista, xustifica todo. Por iso, dado que é Deus quen nos regala a vida non existe unha liberdade absoluta no manexo deste don temporal. O desexo de vivir e de gozar da vida é o máis profundo do ser humano. A medicina máis científica afirma que o desexo de morrer por mor dun sufrimento insoportable é unha última chamada de axuda desesperada. No fondo, o suposto dereito á propia morte convértese sempre nunha obrigación para os parentes e para a sociedade. Santo Tomás Moro (1478-1535), afirmaba que: Deus non só nos arrebatou o dereito sobre a vida do outro, senón mesmo sobre a nosa propia.

Fronte a estas realidades temos que superar a preocupación de ter que depender dos demais, así como o temor á dependencia e á soidade. Temos a obrigación de crear espazos nos que se poida asumir a realidade da morte cos coidados, agarimos e a compañía dos demais. Nos últimos días e semanas da vida, o ser humano nada necesita máis que a asistencia e o coidado espiritual.

É fundamental recuperar a imaxe deste Deus cristián que sempre está ao noso carón á hora do sufrimento e da morte, que morreu como nós morremos e que prometeu a resurrección e a vida eterna a quen cren e confían nel. A vida é un don que o suxeito non ten á súa enteira disposición, afirmaba Benedito XVI.

Deus sempre está aí, ao teu lado, solidario e próximo nos intres de máis dificultade. E nós? Desde a fe, a obrigación ineludible de infundir sentido á nosa propia vida e á dos demais. Esta é a miña proposta: coidar, coidarnos mutuamente e descubrir no rostro doente do outro o do mesmo Cristo necesitado e sufrinte.

José Mario Vázquez Carballo

Vicario xeral da Diocese

[Ver artículo en castellano]

A %d blogueros les gusta esto: