Patrimonio cultural de Galicia
Na súa peregrinación de cinco días polo Camiño Primitivo, o 29 de xullo, despois do rezo de laudes, comeza en Lugo unha nova etapa da peregrinación promovida por Franciscanos da Terceira Orde Regular. Entre os peregrinos hai fregueses da parroquia madrileña do Santo Neno de Cebú e alumnos do colexio da Porciúncula de Palma de Mallorca. O obxectivo da peregrinación é “deixarse converter polo Señor e buscar o amparo do Apóstolo”.
Ten algo que ver coa ciencia a cuestión de Deus? É posible ser crente e científico? Poden coexistir harmonicamente a relixión e a ciencia? Cal é a relación esencial da teoloxía coas outras ciencias? As cuestións son semellantes, pero as respostas son moi complexas e diversas. Aquí non pretendemos máis que convidar a unha reflexión previa ao redor desta cuestión na que nos precederon tantos científicos, teólogos, filósofos, poetas, literatos e pensadores en xeral. Algunhas respostas fundamentadas si son posibles e certeiras.
En primeiro lugar, se profundamos no tema, observamos que hai unha relación fascinante entre Deus e a ciencia. A ciencia logrou grandes avances na comprensión do mundo natural e desentrañou os misterios do universo dunha maneira asombrosa. É necesario destacar que moitos científicos prominentes foron crentes ferventes como xa publicou o meu amigo o teólogo e sociólogo Antón Negro. Entre outros: Isaac Newton, quen establece os fundamentos da mecánica clásica e enuncia a lei da gravitación universal; Gregor Mendel, monxe católico que funda a xenética coas famosas “leis de Mendel”; Albert Einstein, a teoría da relatividade; Francis Colins, director do Proxecto do Xenoma Humano; Lavoisier co seu famoso principio: “Nada se perde, nada se crea, todo transfórmase”; Laplace quen contesta a Napoleón coa pregunta: Como explica todo o sistema do mundo sen mencionar a Deus?
Precisamente esta é a cuestión que presentan con gran traballo e dedicación os enxeñeiros Michel-Yves Bolloré e Olivier Bonnassies, no seu libro: Dios. La ciencia. Las pruebas. El albor de una revolución, Madrid, 2023 (576 pp), obra que recomendo encarecidamente para as lecturas deste verán e que se colocou enseguida na lista dos libros máis vendidos en Francia. Nela móstrase a fecunda relación entre teoloxía e ciencia. É estimulante e nova, elaborada traballosamente ao longo de tres anos e coa axuda dunha vintena de científicos para rastrexar as probas da existencia de Deus que ofrecen as diferentes disciplinas nos últimos catro séculos. Lectura probablemente descoñecida, especialmente para tantos que se atreven a falar de Deus, da relixión, de teoloxía e da Igrexa sen informarse convenientemente xa que de todo hai na “viña do Señor”.
Os autores anuncian as súas propostas como unha revolución fronte ao materialismo que dexenerou no positivismo coa idea de que un Deus creador era incompatible con calquera razoamento empírico. É curioso que o prólogo á edición española corre a cargo da ensaísta Elvira Roca Barea, pouco próxima ás teses do divino, pero quen afirma que: “é posible que a idea de Deus, en calquera das súas manifestacións, móstrese máis lonxeva que o Big Bag e sobreviva ao final da nosa civilización, porque quizais Séneca tiña razón nas Cartas a Lucilio (XIX, 117, 6) cando pensaba que -nec ulla gens usquam est adeo extra leges moresque proiecta ut non aliquos deos credat-, é dicir: non hai pobo en ningures, tan afastado dos costumes e de toda lei ou moral, que non crea nalgúns deuses”.
Mario Vázquez Carballo
Vicario Xeral da Diocese
No número 111 dos Exercicios espirituais de San Ignacio de Loyola, o santo propón contemplar o Nacemento de Xesús e facer unha composición de lugar, onde o camiño de Nazaret a Belén faise con María embarazada encima dunha asna, San Xosé, unha serventa e un boi. Si, si, un boi.
Hoxe son 150 quilómetros os que separan Nazaret de Belén en coche. Se en mula xa é lento, non quero imaxinalo en boi. Un paso lento, moita fatiga, unha muller embarazada fai dous mil anos e moitas incógnitas no camiño que María e Xosé deberían vivir, fiados no Señor e na súa graza.
A vida é algo bastante parecido a isto. Cando camiñamos imos rápido ao principio, pero a fatiga, a dificultade orográfica do camiño, as poucas provisións que podería un levar e a falta de descanso cada vez maior, fan que teñamos que prever ben en cantas etapas imos realizar o percorrido. E iso é san, a preparación e sabendo que hai un obxectivo claro imos con máis axilidade que se non existe no horizonte unha pretensión clara.
Hoxe acomodámonos tanto que pensar en camiñar máis dun número determinado de quilómetros, mesmo ás veces dunha punta a outra da cidade, xa supón un dor de cabeza e a procura automática da chave do coche ou da moto para alixeirar a nosa actividade física. Da mesma maneira tamén relaxamos as nosas metas ou obxectivos na vida, de maneira que o cómodo prefírese ao que é conveniente, o doado ao que implica máis traballo…
Claro, é que non é o mesmo ir en coche que en boi! Pero creo que é unha imaxe preciosa, a de que nós saímos pesadamente da nosa casa -enténdase casa como corazón- posto que o boi pesa unha cantidade considerable de quilos; e que realizamos o camiño sabendo que a meta é máis próxima agora que cinco pasos atrás e que a axilidade cara á mesma non é tan importante como o feito de chegar. O percorrido é máis lento, pero hai posibilidade de moitas máis cousas. Se fósemos en coche, a conversación, as reflexións, o silencio, cantar xuntos, etc. reduciuse de varios días a un instante de hora e media. E canto nos perdemos? Na vida imos igual, afeitos a unha inmediatez imparable onde o corazón afaise pouco ao silencio e a ir amodo, pisando seguro, fronte a unha aceleración vertixinosa que provoca que busquemos experiencias tan rápido como áxil é o noso dedo ao deslizar imaxes en instagram.
O importante aquí é o camiño. Lento pero seguro. E ás veces temos que pór nunha balanza: que preferimos? que hai no horizonte da nosa vida como para que teñamos unha necesidade imperiosa de correr para chegar ao final? Porque somos conscientes de que cando cheguemos ao final imos querer buscar outro final, verdade?
Hoxe polo menos pensaremos un pouco no boi.
Nicolás Susena
Párroco de Castroverde
Imaxe: cathopic
Para recomenzar cada día de novo,
pon a túa Confianza no Espírito Santo.
El habita no teu corazón.
Non te apoies soamente na túa propia fe.
Apóiate nos que che precederon e
nos que hoxe che acompañan.
(CC. 1983 – Irmán Roger de Taizé)
A presenza do Espírito fai que nos consideremos amados e, cando alguén nos revela o valor da nosa vida, podemos saír dos muros que nos protexen e comezar a vivir.
Para El non somos anónimos, somos “alguén”. Ámanos como a “únicos”, é a nosa Fonte de Confianza. Desde El poderemos «nacer de novo cada día».
Temos que achegarnos cada día ao noso interior e contarlle toda a nosa verdade, baixar até o último recuncho da nosa vida e presentarnos ante El tal como estamos, non temos que esconderlle nada.
Abrirnos á súa presenza e ser vivificados por El fainos posible comezar a cambiar. Sentirnos necesitados cada día de entrar nunha relación viva con El; sen esa relación non hai vida.
Iremos así descubrindo a importancia da Fe-confianza para experimentar a Vida e percibir a Presenza liberadora de Deus na nosa vida. Sen Fe e sen Confianza nel non hai liberación profunda nin vida en nós. Xesús convídanos a vivir sempre na Confianza, mesmo nas dificultades. El sácanos do queixume e das tristezas e fainos recuperar a esperanza: devólvenos o gozo da vida.
Veu a darnos vida a través dunha relación persoal con cada un de nós!
Todos estamos, dalgún modo, feridos pola ausencia de relación. Podemos quedar atrapados na tristeza, na violencia e mesmo no odio, pero Xesús vén até nós, tómanos da man e dinos, como á filla de Xairo: “Dígocho a ti, érguete”. Ese “Dígocho a ti” expresa a relación persoal na que somos devoltos á vida.
Que cada día novo volvámonos a El para dicirlle:
Ti, Xesús Resucitado, viñeches para sanar o que está enfermo de nós, para salvar a quen se ve deprimido e para devolver a dignidade a quen a perdeu, dános a forza da túa Vida e ábrenos a un futuro de esperanza e de alegría. E, así será un…
Bo verán para todos!
Parroquia do Bo Pastor
No libro “A transformación da mente moderna” de Jonathan Haidt e Greg Lukianoff antes do prólogo cítase un dito da sabedoría popular: “Prepara o neno para o camiño, non o camiño para o neno”, que despois analizan en profundidade. Hoxe en xeral procúrase que os nenos non teñan dificultades, obstáculos e problemas que afrontar na súa vida.
O outro día dicíame un profesor de matemáticas de educación secundaria que facía un exame común para a clase e logo outros seis distintos para os alumnos “con necesidades especiais” coa finalidade de que aproben todos, e engadía: “operarate un cardiólogo que non sabe onde está o bazo”.
Entendo que nos programas de estudos e nos exames convén non favorecer un só tipo de intelixencia. Persoalmente avalío os meus alumnos con traballos sobre libros expostos en clase e exame final utilizando libros, apuntes… valórase entender, sintetizar, relacionar. Noutro curso fago exame normal no que se avalía o coñecemento das cuestións tratadas usando a súa propia linguaxe.
A cuestión a reflexionar é: se a un estudante nos estudios se lle adaptou todo a el, poderá el adaptarse á sociedade, a un grupo ou comunidade, a unha vida en parella ou matrimonial? Se o que viviu na súa historia tanto no ensino como na casa é que se adaptaron ás súas características ou necesidades “especiais”, entenderá que o maltratan e non lle queren ben cando lle esixan que el se adapte a outras persoas. É máis, estará un tanto incapacitado para a vida comunitaria sexa no matrimonio ou en grupos.
Aínda máis, se sempre se adaptaron ás súas características “especiais”, poderá esa persoa amar? Non poño en dúbida a capacidade que toda persoa ten de amar pola súa natureza. O que si se pode afirmar é que non foi educado na capacidade de amar, pois amar esixe sacrificio e renuncia en favor dun ben maior, o ben da persoa amada.
En xeral educamos aos rapaces para que sexan o centro da vida social e que todo xire ao seu redor co que, cando na vida real sexan un máis e haxa outros que destaquen máis, facilmente se sentirán frustrados e con sentimentos de ser pouco valorados e mesmo desprezados, pois non hai sitio para tantas primeiras “vedetes”.
Téñome atopado con persoas que din que teñen que aceptalas como son, pero iso non vai acompañado con que eles acepten aos outros como son. Todos podemos e debemos cambiar, se queremos chegar a ser máis fraternos cos nosos semellantes. Ademais, se nos tratan como podemos chegar a ser, por tanto esixíndonos, axúdannos a mellorar.
Ninguén espera que unha autoridade española lles diga aos estudantes de secundaria o que dixo o presidente do Tribunal Supremo de EEUU, John Roberts, ao seu fillo e compañeiros na súa graduación en xuño de 2017:
“Agardo que, de vez en cando, nos próximos anos vos traten inxustamente, para que así cheguedes a coñecer o valor da xustiza. Agardo que sufrades a traizón, porque iso vos ensinará a importancia da lealdade. Lamento dicilo, pero espero que vos sintades sós de vez en cando, para que non deades por seguros aos vosos amigos. De novo, deséxovos mala sorte de vez en cando, porque así seredes conscientes do papel que desempeña o azar na vida e que o fracaso dos demais tampouco é completamente merecido. E cando perdades, como ocorrerá nalgunhas ocasións, que de tanto en tanto o voso adversario se regodee no voso fracaso. É unha forma de que entendades a importancia da deportividade. Agardo que vos ignoren, para que saibades o importante que é escoitar aos demais, e agardo que sufrades a suficiente dor para aprender a ser compasivos. Desexe ou non estas cousas, van ocorrer. E que saquedes proveito delas dependerá da vosa capacidade de ver unha mensaxe nas vosas desgrazas”.
Remato lembrando ao mellor deportista español de sempre, e un dos mellores xogadores da historia mundial do tenis, Rafael Nadal. Escribe coa man dereita, pero aprendeu a xogar coa esquerda coa finalidade de ter unha vantaxe competitiva. Tamén modificou a forma de golpear a pelota cambiando o pé de apoio… Así forxouse un carácter, unha personalidade que non falta ao respecto aos demais nin rompe raquetas. O carácter e a personalidade son modificables, fórxanse.
Antón Negro