Igrexa

Urxe que revisemos a valoración que facemos dos bens deste mundo, e en que fundamos as grandezas da terra. Pensamos que os grandes da sociedade o son, porque teñen moitos subordinados ás súas ordes; que contan con moitos asalariados para afrontar todas as súas necesidades e até os seus caprichos. Dicimos que “grandes” son os que teñen moito poder para impor a súa vontade aos demais. Estamos equivocados: rei non é o que máis manda, senón o que máis serve; o que se preocupa do ben da comunidade ao seu cargo. Disto dános exemplo o Señor, que todo o fixo para noso ben, e en todo busca a nosa felicidade. Para facernos felices, creou dous paraísos: un terreal e outro celestial. Diríase que Deus deu ao home vocación de ceo, pero antes de levalo á felicidade celestial, regaloulle unha felicidade plena, aínda que temporal. A este proxecto de felicidade paradisíaca, non correspondeu o home, e coa súa desavinza, converteu a súa vocación de ceo, en vida de desdita, pero no ceo, hai cabida para todos. Os baleiros non caben no corazón de Deus nin as ausencias dos seus fillos son alleas aos seus divinos sentimentos. Por iso o decreto de eterna redención non se fixo esperar. Deus dispuxo que o seu Divino Fillo encarnase e restaurase o primitivo paraíso temporal, malogrado polo home. Tal restauración fíxoa realidade Xesús, fundando a Igrexa para recuperar o deteriorado paraíso do mundo. Esa foi a intencionalidade do Pai e tamén a misión do Fillo: devolverlle á sociedade o clima paradisíaco malogrado pola infidelidade do home, e dispoñelo para o futuro paraíso celestial. En efecto, a función da Igrexa é restaurar o mal causado polo pecado, e garantirlle ao home a eterna felicidade.

O plan redentor de Cristo é ser portador de benestar para o presente, e garantía de gloria para o futuro. A estrutura da Igrexa demóstrao palpablemente. Na súa constitución eclesial, puxo o Señor catorce artigos doctrinais (os artigos da fe) e un decálogo de comportamento, cuxos dez preceptos se sintetizan en amar a Deus e amar ao próximo. O comportamento desta dobre normativa conductual garante unha convivencia pacífica, na terra. Así debe ser a vida dos fillos da Igrexa de Cristo. A Igrexa é católica extensivamente, porque a ela estamos chamados todos, e é católica intensivamente, porque os seus membros deben aceptar toda a mensaxe de Xesús e valorar todos os seus sacramentos. Nela éntrase polo bautismo, que purifica de todo pecado e fainos Fillos de Deus, e está chamada a crecer, porque así o ordenou o Señor aos Apóstolos: “Predicade o Evanxeo a todas as xentes”

Con todo, na Igrexa oficial hai bautizados que non merecen chamarse cristiáns, xa que non viven os compromisos bautismais. Falando humorísticamente, podería dicirse deles que “máis que bautizados son cristiáns pasados por auga”. Os que negan algunha verdade revelada, son herexes, e os que non recoñecen a xerarquía da Igrexa son cismáticos. Uns e outros separáronse voluntariamente da Igrexa católica, non pertencen a ela. O cisma máis notable foi o da Igrexa oriental, provocado polo patriarca Miguel Celurario que no ano 1054 , rompeu co Papa León IX, ao que non recoñeceu como suprema autoridade da Igrexa.

Outras moitas faccións separáronse da verdadeira Igrexa de Cristo. Lamentámolo, pero non podemos miralos mal, porque aínda que equivocados, tamén eles buscan a Deus, seguindo o ditame da súa conciencia. Compadezámolos e pidamos ao Señor que algún día recoñezan á Igrexa católica, como a verdadeira Igrexa de Cristo, e sobre todo, amémolos, porque o amor une máis que o raciocinio. Amémolos a todos xa que é máis o que nos une, que o que nos separa.

Termino: unha nai despedíase da súa filla que ía o estranxeiro, e mentres lle daba o último abrazo, díxolle, mirando ao ceo: “filla, ves aquela estrela? Pois desde o estranxeiro, míraa todos os días. Eu mirareina desde aquí, e que nela se atopen as nosas miradas”.

Bonito exemplo!

Indalecio Gómez

Cóengo da Catedral

[Artículo en castellano]

Á historia do home sobre a terra chámaselle “a historia da salvación”, e nela distínguense tres etapas: a salvación escatolóxica, a salvación redentora e a salvación eclesiolóxica. Nestas tres frases condénsase o proceso vocacional do home cara á pascua definitiva. Todo o vocacional implica chamada e resposta. A nosa historia salvífica comezou coa nosa chamada existencia. Deus non necesitaba do home para ser feliz, pero necesitaba de nós para facernos felices. O Deus eterno na súa orixe e infinito en poder e bondade, comparte os seus dons coas criaturas e, en virtude da súa vocación dadivosa, decretou crear ao home para ter a quen amar e para facelo feliz no seu reino. No reino de Deus hai que distinguir dúas fases: unha celestial e eterna, e outra terreal e perecedoira.

A fase terreal do reino comezou co “si” de Deus que, no intre da creación, elevou ao home á orde sobrenatural e destinouno a ser plenamente feliz xa aquí na terra, convertida en paraíso terreal.

Está claro que, segundo o plan de Deus, todos temos vocación de ceo, pero toda vocación intégrase de chamada e de resposta. Se a chamada non é acollida, a vocación é frustrada e, desafortunadamente, este foi o noso caso: o home dixo “non” a Deus, e o paraíso terreal converteuse en “val de bágoas”. O pranto é desde entón “patrimonio da humanidade”.

O pecado do home cambiou a sorte da humanidade na terra, pero non cambiou o corazón de Deus respecto de nós, a quen continúa amando con amor sen límites.

Adán, chamado a ser xefe dun pobo unido e obediente ao Creador é agora o caudillo dunha comunidade dividida e en rebeldía. Requírese un novo Adán, que restaure a comuñón con Deus e a fraternidade entre os homes. Hai que empezar de novo. A esta rexeneración chámaselle “redención”, e o seu restaurador é Xesús, o Fillo de Deus vivo. A El abóndalle un só acto da súa humanidade santísima para levar a efecto a misión confiada polo Pai. Pero Xesús non só veu a expiar as nosas culpas: quere ser tamén o noso mestre e o noso modelo, e a iso dedicou os trinta anos da súa vida terreal co seu comportamento exemplarizante. E ao final dos seus días, fundou a Igrexa, á que confiou a misión de continuar a súa obra redentora no mundo.

A Igrexa é a encarnación da providencia de Deus. Os homes non somos a Igrexa, pero somos da Igrexa. Da súa misión somos beneficiarios, á vez que colaboradores. Ela é divina e humana. Todo o divino que Deus lle regala, faina fermosa e amable. O que nós lle achegamos non sempre é positivo; máis ben é censurable aos ollos de grandes sectores. Destas limitacións, non sempre somos culpables, pero si responsables, posto que o comportamento dos cristiáns condiciona a avaliación que os non crentes fan dela. Os cristiáns somos a cara visible da Igrexa, que non é unha mera institución humana. A Igrexa é a presenza de Deus entre os homes, para proseguir a obra comezada por Cristo na terra. A Igrexa é divina, porque a súa cabeza é Cristo; pero tamén é humana, porque os seus membros somos nós, imperfectos. Hai nela dúas dimensións: unha divina e santa, e outra humana e pecadora. Como divina, merece o noso aprecio e estima. Como humana e pecadora, necesita o noso perdón, posto que somos nós os que a manchamos co noso incorrecto comportamento.

Valoremos, pois, á Igrexa, polo que ten de divina e santa; e compadezámola polo que de nós ten de negativo, e vistámola de festa coa nosa santidade persoal, para que a miren os seus inimigos sen prexuízos e agradézanlle os seus servizos.

Indalecio Gómez Varela

Cóengo da S. I. Catedral de Lugo

[Artículo en castellano]

  Amamos a Igrexa, aínda que non nos guste todo o seu. Perdón. Non pretendo ferir a ninguén, e moito menos desprestixiar á santa Igrexa, nai de todos os cristiáns. A primeira frase deste artigo é simplemente o plaxio dun excelente político doutros tempos que, referíndose á nosa terra, dixo: “Amamos a España, aínda que non nos gusta”. El amaba á súa patria, porque nacera nela, crecera nela, educárono nela, e dela recibira moitos dos valores que agora enriquecían a súa persoa. Por todo iso, amaba a España con sincero amor patriótico. Pero non todo o español era do seu agrado. Non lle agradaban os gobernos de quenda, nin todas as súas leis, nin todos os plans de educación, nin todos os seus proxectos urbanísticos… Había cousas en España que non eran do seu agrado. Pero, porque a amaba, procuraba corrixirlle as súas deficiencias, e convidaba a todos a mellorala nas súas posibilidades.

 Este comportamento paréceme un magnifico referente para as nosas relacións coa Igrexa. A Igrexa é divina e é humana. Na súa dimensión divina, todo é perfecto. O seu Evanxeo é a constitución xamais superable. Os sacramentos son as achegas que máis enriquecen ao ser humano. As virtudes dos bos cristiáns favorecen grandemente a convivencia fraterna entre as persoas. Por todo isto, a Igrexa merece o noso aprecio e a nosa estima. Pero a Igrexa tamén é humana: os seus fillos non son os anxos baixados do Ceo; somos os descendentes de Adán e Eva, aos que, pola graza bautismal, perdoóusenos o pecado orixinal, pero permanece a nosa natureza humana coas súas limitacións terreais e a súa proclividade ao mal.

Os cristiáns non somos a Igrexa, pero pertencemos a ela, e debemos amala e colaborar con ela nos seus diversos ministerios, para que a súa misión sexa máis eficaz na construción dun mundo máis xusto e máis fraterno.

A isto convídanos o tempo litúrxico de advento que acabamos de estrear. Tomémola con ilusión, para que se acrecente a nosa autenticidade cristiá, e o noso comportamento faga máis amable á Igrexa aos ollos dos homes, e sexa máis auténtico o reino de Deus entre os homes, xa que se ti e eu somos bos, xa non todo o mundo é malo. E o bo agrada e atrae.

Mons. Indalecio Gómez Varela

Cóengo S. I. Catedral Basílica de Lugo

[Artículo en castellano]

Téñenme preguntado varias veces por qué certos políticos ou líderes sociais mostran tanta animadversión contra a Igrexa Católica e son condescendentes con outras relixións, en especial có Islam.

Así vemos que se fai suma dos delitos cometidos por persoas da Igrexa durante 60, 80 ou incluso máis anos. Súmanse sentencias e acusacións, que non son o mesmo. Non se fai o mesmo con militantes de partidos, funcionarios do Ministerio de Educación ou do Ministerio do Interior…

A reflexión de hoxe, que quere ser SOCIOLÓXICA nos límites dun artigo, baséase na diferente estrutura organizativa e proceso formativo dos responsables de la Igrexa e outras relixións.

A elaborada estrutura organizativa da Igrexa Católica é claramente de ámbito universal pero o Islam, en especial o Suní, non ten esa estrutura mundial. Unha estrutura planetaria está fóra do control do Estado e resulta molesta aos gobernos que queren ser, ou son, totalitarios.

A estrutura universal facilítalle á Igrexa gran riqueza de ideas, perspectivas, capacidade de diálogo e de encontro no seu funcionamento. Aos que nos falta esa perspectiva, ás veces, non entendemos as tomas de postura da Igrexa por faltarnos moitos datos relevantes. Así percibiuno un pastor evanxélico que dixo: “os católicos estades acostumados a convivir coas diferencias e nós solucionámolas dividíndonos”.

A estrutura universal da Igrexa maniféstase a través de:

-A súa unidade organizativa presidida polo Bispo de Roma, o Papa.

-Os Concilios Universais que se teñen para dirimir cuestións importantes.

-Os Sínodos de bispos e persoas de todo o mundo que se celebran, polo menos, cada tres anos.

-As visitas “ad limina” que fan cada cinco anos os bispos ao Papa cun amplo informe e diálogo sobre as dioceses.

-Encontros de bispos tanto por temas sectoriais como por ámbitos xeográficos diversos.

-As Conferencias Episcopais Nacionais, Continentais ou de varios países.

-Intercambio de documentos e informes de xeito permanente sobre diversos temas.

Desta estrutura organizativa séguense consecuencias como:

*Distanciamento e vista en perspectiva das realidades, especialmente as problemáticas.

*Poder comparar calquera realidade ou proxecto sociopolítico có acontecido noutros lugares para coñecer as súas consecuencias ou prevelas. Así Juan Arias no artigo, “El día en que el Papa se enfrentó a los sandinistas” (El País 22-VII-2018) lembraba as súas críticas acedas a Xoán Paulo II na súa visita a Nicaragua (marzo 1983) para concluír con estas palabras literais que van sen traducir: “Y hoy, el país, ensangrentado, ha salido a la calle contra el Gobierno de Ortega. ¿Tenía entonces razón el papa Juan Pablo con su condena del sandinismo y su reprimenda pública a Cardenal?” ¡¡¡Pero iso máis de 35 anos despois e xa con máis de 400 asasinados e 1000 desaparecidos pola represión!!!

*Máis posibilidade para substraerse as manipulacións de calquera abuso de poder…

A Igrexa sabe que ela tamén é un paraugas para a liberdade doutros grupos e persoas. Ademais pono por escrito, como vemos na encíclica de Xoán Paulo II Centesimus Annus nº 45: “O Estado totalitario tende, ademais, a absorber en si mesmo a nación, a sociedade, a familia, as comunidades relixiosas e as mesmas persoas. Defendendo a propia liberdade, a Igrexa defende a persoa, que debe obedecer a Deus antes que ós homes (Feitos 5,29); defende a familia, as diversas organizacións sociais e as nacións, realidades todas que gozan dun ámbito propio de autonomía e soberanía”.

Un breve apunte sobre o proceso formativo dos seus responsables, que é máis esixente cós das outras confesións relixiosas. Para ordenar os seus cregos esíxelles, despois do bacharelato, un proceso formativo mínimo de 5 anos de estudo (6 en Lugo), no que se inclúe 2 anos de estudos de filosofía. Ademais, moitos curas fixemos estudos universitarios civís, antes ou despois da ordenación. Cito un dato anecdótico: o actual Bispo da Diocese na súa consagración empregou cinco idiomas…

Unha organización social tan seria, con esta estrutura elaborada e universal e ese proceso formativo dos seus responsables, ten que resultar especialmente molesta para os poderosos e por iso ese afán en desacreditala con razón ou sen ela. Iso non exclúe que dentro da Igrexa haxa inxustizas como hai en calquera institución humana e que, por tanto, haxa que combatelas.

Para concluír, lembrar que este escrito faise desde unha perspectiva sociolóxica, que ten pouco que ver con que eu sexa crente e cura.

Antón Negro

Delegado Episcopal de Cáritas

Na nosa sociedade abundan as frases feitas que se teñen por certas. Estas repítense coma se fosen verdades absolutas e indiscutibles. Eu acostumo reflexionar e facer preguntas sobre elas como é o caso da que transformo en pregunta para pór titulo a este artigo.

É moi frecuente escoitar esta afirmación: “a Igrexa ten que adaptarse aos tempos presentes”. Esta tese é sostida por moitos na actualidade crendo ter toda a razón. Non cabe dúbida que si que hai parte de razón no que queren dicir, pero a esta tese hai que facerlle moitas obxeccións e matizacións.

Cando me din que a Igrexa ten que adaptarse aos tempos, eu acostumo preguntar: a que tempos se ten que ir adaptando?: aos de Stalin, Hitler ou Franco?, aos de Zapatero ou Aznar?, aos de Obama ou Donald Trump?, aos de Nicolás Maduro, aos de Rodrigo Duterte (Filipinas)…? Se cadra o que moitos queren dicir é que debe adaptarse aos seus intereses, comodidades e comenencias.

Por outra parte, adaptarse aos tempos en xeral non deixa de ser unha postura cómoda, pois así non hai que facer unha análise fonda da realidade, nin implicarse nun proceso de discernimento sobre a xustiza e inxustiza das estruturas sociais, nin tampouco comprometerse a buscar e percorrer o camiño da transformación social con liberdade e responsabilidade en orde a un mundo máis xusto.

Cando a persoa se adapta ao “statu quo” vixente tampouco vai ter que enfrontar as persecucións anunciadas por Xesús para os comprometidos co Reino de Deus e a súa xustiza.

Ao tratar esta cuestión non debemos esquecer estas dúas realidades humanas:

1. O ser humano é o único ser do planeta que non ten un nicho ecolóxico predeterminado, un hábitat concreto e limitado, senón que habita tódolos lugares da terra, que por unha parte se adapta ao medio e ao mesmo tempo adapta o medio a el. É dicir, mantén unha relación dialéctica co medio nese dobre movemento de adaptarse e, sobre todo, transformar o entorno en función das súas necesidades, utopías e esperanzas.
2. Se a ciencia adoptase a mesma postura tampouco avanzaría e non se adquirirían novos coñecementos e progresos científicos. A ciencia avanza rompendo os moldes do saber adquirido e sistematizado a través de revolucións científicas.

Se tal é a condición humana, iso tamén afecta á Igrexa pois esta é unha institución tamén humana e, por tanto, deberá seguir esa tónica na súa relación coa sociedade e co tempo que lle toque vivir.

Por tanto entendo que a relación da Igrexa coa sociedade actual debe ser:

1. a) Relación de DIÁLOGO para ver, entender e comprender aos homes deste momento histórico; coñecer cales son as súas esperanzas e angustias, cales son os seus gozos e tristuras… Así coñecerá as súas eivas, necesidades, capacidades e posibilidades para pór en marcha realidades adecuadas a súa situación, como no pasado ese diálogo levou a promover institucións educativas, hospitais, o Proxecto Home (para curar drogadiccións), casas para vítimas de malos tratos…
2. b) Unha relación PROFÉTICA que leve a discernir o que hai de bo ou de malo, xusto ou inxusto na sociedade contemporánea e nos seus movementos sociais. Esta relación profética leva consigo o desenvolvemento dun xuízo crítico para quedarse co bo para impulsalo adecuadamente, e rexeitar o que está mal, aínda que supoña dificultades e persecucións.
3. c) Unha actitude de COMPROMISO TRANSFORMADOR dos tempos presentes para facer que a humanidade avance e mellore en orde a ser unha soa familia humana reconciliada e en paz. Esta transformación farase en virtude do ideal de vida humana que se constrúa en coherencia cos valores evanxélicos.

Por todo isto entendo que a Igrexa serve de pouco á sociedade actual se pensa ou pensamos que debe facer xogo co mobiliario social existente, pero si será unha forza de liberación e salvación, manténdose fiel ao Evanxeo e dócil á acción do Espírito Santo.

Antón Negro

Delegado de Cáritas Lugo

(Imaxe: cathopic.com)