Mans Unidas

Dentro da campaña contra a fame das Mans Unidas, organización da Igrexa católica en España para loitar coa fame nos países do Terceiro Mundo, a semana pasada tivemos connosco á misioneira María José López Cabezón. Ela contounos a súa experiencia no medio dos máis desfavorecidos do mundo, así como a importancia da axuda de Mans Unidas para financiar os proxectos que promoven o desenvolvemento e a dignidade das persoas destes países.

O lema deste ano é, como sempre, moi suxestiva: “O efecto ser humano”. Lémbrasenos que o ser humano é a única especie capaz de cambiar o planeta.

Certamente é así. Todas as nosas capacidades podémolas usar para ben e mal, sabemos construír e tamén podemos destruír. Abonda lembrar todos os problemas ambientais e de destrución da natureza. Pero non podemos esquecer, que na maioría dos casos, a pobreza non é provocada polo tan pregoado cambio climático, senón polas inxustizas, a mala administración dos gobernantes, a avaricia dos homes e as loitas por ter o maior poder posible.

O obxectivo de Mans Unidas está claro e así o leva facendo durante case sesenta e cinco anos. Todos somos conscientes de que as axudas económicas son importantes. Pero isto non abonda. Hai cousas que non se arranxan con diñeiro: inxustizas, abusos, avaricia, ansia de poder, corrupción política etc. Por isto, a proposta de Mans Unidas parte do mesmo Xesucristo, que é o único que de verdade pode cambiar o mundo, porque é o único que pode cambiar o noso corazón, unha vez que nos atopemos con el.

Para concretar un pouco máis isto que lles acabo de dicir propóñolle pensar un momento nos dez mandamentos, aos que Xesucristo veulles a dar plenitude. Se todo o mundo fose consciente da importancia destas dez sinxelas normas, xurdidas do encontro de Deus co pobo de Israel na pobreza do deserto, a vida das persoas sería moi distinta.

Pero aínda hai unha razón máis. Os cristiáns non facemos caridade por unha cuestión só humanitaria. Nós temos un motivo máis, que é a esperanza de formar parte un día do Reino dos Ceos, no que xa non hai ningún tipo de inxustiza, imperfección, sufrimento ou pobreza. Os cristiáns queremos que se faga realidade xa ese mundo novo que agardamos na medida que sexa posible.

Mans Unidas convídanos a transformar o mundo ao estilo de Xesucristo e como adianto da plenitude do ceo que todos esperamos. Pero antes de transformar o mundo temos que transformarnos cada un de nós e converternos a Cristo. Non imos cambiar o mundo se antes non cambiamos nós.

Miguel Ángel Álvarez Pérez

Consiliario de Mans Unidas Lugo

[Artículo en castellano]

Estamos na semana grande de Mans Unidas, organización da Igrexa en España que loita contra a fame no mundo desde hai xa case 65 anos.

O lema da campaña deste ano, «frear a desigualdade está nas túas mans», convídanos, unha vez máis, a facernos responsables da situación e a pór todo o que está nas nosas mans para cooperar co desenvolvemento dos lugares máis empobrecidos e excluídos do planeta.

Este lema lévanos a pensar naquelas palabras de Xesucristo, «dádelles vós para comer», e noutros moitos milagres nos que liberaba das distintas escravitudes aos que se achegaban a El.

Non se trata de encher estas liñas con datos das persoas que pasan fame no mundo ou das que non teñen acceso á sanidade ou á educación. Sabemos dabondo que non todas as persoas teñen nin os mesmos medios nin as mesmas oportunidades. Aínda que estamos na era da información, agora non se fala destas cousas nin vemos imaxes na televisión de nenos esfameados nin co ventre inchado como hai anos. Pero que non se vexan non quere dicir que non existan.

Non podemos autoenganarnos con iso de que «ollos que non ven, corazón que non sente», porque a realidade é a que é e denúncianos: a desigualdade converteuse na maior ameaza e o maior desafío mundial. Para moitas persoas, pensar en desigualdade e en fame é pensar nun reto imposible, un problema sen solución ante o que non se pode facer nada.

A obrigación, polo menos moral, de axudar aos demais é algo natural no ser humano. O normal é que as persoas nos axudemos na medida das nosas posibilidades. En principio non necesitariamos máis alicientes para facelo, abondaría unicamente co sentimento humanitario.

Pero os cristiáns temos unha motivación máis e maior, xa que Xesucristo veu poñer os medios para alcanzar unha nova orde para os homes: o Reino de Deus, que, como di un dos prefacios da Misa, é «un reino eterno e universal, o reino da verdade e da vida, o reino da santidade e a graza, o reino da xustiza, o amor e a paz».

Trátase dun Reino xa inaugurado, pero que chegará á súa plenitude até o fin dos tempos. Estamos aínda en camiño, mais queremos vivir xa desde agora e adiantar ao tempo presente as condicións dese Reino, que está chamado ser plenificado: que todo o mundo poida vivir en xustiza, amor e paz. Ou, dito doutro xeito, que todos, sen excepción, podamos ter os medios suficientes para levar unha vida digna no material e o espiritual.

Con todo, Deus, aínda que fai milagres, non fai maxia. As nosas mans están chamadas a ser as mans de Deus. Deus pensounos autónomos e deunos a capacidade de loitar coas nosas propias mans contra a fame, a desigualdade e as inxustizas.

Por humanidade, como colaborador do Creador, como anticipo do Reino de Deus, frear a desigualdade está nas túas mans. Colabora con Mans Unidas!

Miguel Angel Álvarez Pérez

Consiliario de Mans Unidas Lugo

[Artículo en castellano]

Queridos irmáns,

o lema escollido este ano pola LIV campaña de “Mans unidas”, non hai igualdade sen xustiza, centra a nosa atención nas raíces profundas que son causa da fame e da inxustiza nas nosas sociedades. En termos semellantes falaba o concilio Vaticano II -cuxo cincuentenario celebramos-, expresando solemnemente a nosa fe ante o mundo: “os desequilibrios que sofre o mundo moderno están relacionados con aquel outro desequilibrio máis fundamental que ten as súas raíces no corazón do home” (GS 10).

A profundidade destes desequilibrios maniféstase en que non afectan só a estruturas económicas ou políticas, senón incluso ás relacións máis fundamentais e íntimas, constitutivas da vida de cada un, como son as do home coa muller e, polo tanto, ao amor esponsal, á familia, a paternidade e a maternidade, ao sentido da filiación e da fraternidade, etc.

En efecto, “Deus non creou ao home só: pois dende o principio os creou home e muller (Xén 1,27). Esta asociación constitúe a primeira forma de comuñón entre persoas. Xa que o home é, pola súa natureza íntima, un ser social, e non pode vivir nin despregar as súas calidades sen relacionarse cos demais” (GS 12).

O home e a muller, na diferenza do seu ser propio, gozan pois da mesma dignidade e do mesmo dereito a que os seus bens fundamentais sexan respectados. Entre eles convén destacar, con respecto á muller, aliberdade ante o varón e na determinación da propia vida, a dignidade da súa posición na familia, o acceso libre á propiedade dos bens e, en primeiro lugar, á educación.

Costumes ancestrais ou tradicións culturais non poden opoñerse á igualdade fundamental en dignidade e dereitos que está enraizada na mesma creación de Deus. E, de feito, as inxustizas nestes ámbitos determinantes de ser persoa redundan en desequilibrios e danos tamén para os varóns, as familias e o crecemento económico e cultural de toda a sociedade. A loita contra a pobreza encontra nestas discriminacións tamén un obstáculo formidable.

Entre os dereitos propios da muller, que deben ser defendidos -e que, en realidade, afectan logo a todos- están aqueles referidos a bens especificamente seus, como pode ser, por exemplo, a maternidade en todos os seus aspectos.

Este ben inmenso sofre en moitos lugares polas dificultades a levar a cabo a xestación e o parto en condicións dignas; e, por desgraza, tamén pola loita de grupos interesados na introdución do aborto nas sociedades, coma se destruír esta dimensión materna da muller, introducindo un principio de morte no máis íntimo da súa existencia, fose un crecemento na liberdade. A iso engádense campañas inaceptables de esterilización de mulleres e poboacións, movidas por intereses que non coinciden para nada co ben dos que as sofren. Éntrase así en contradicción coas conciencias das persoas e coas culturas mesmas, sen respecto ningún, mostrando de novo como as inxustizas neste ámbito fundamental afectan a todo o ser persoal e social do home.

Todas estas son tamén formas de exercicio dun poder social que non respecta á muller como tal, nin a axuda realmente, senón que a usa ao servizo da propia estratexia cultural e económica. O cal pode dicirse igualmente da imposición dunha “ideoloxía de xénero”, que non recoñece a realidade diferenciada do home e a muller, a súa vocación ao amor mutuo e o significado esencial da súa comuñón persoal para a vida de toda a sociedade.

Vencer os desequilibrios do corazón -xa nesta primeira forma de relación, a do home e a muller- e negarse ao pecado, saber discernir a verdade e amar a xustiza, é dicir, amar aos demais como o Señor nos amou, é posible grazas á fe, que acolle a luz da Palabra de Deus, e á graza, que fai posible amar tamén no esforzo e o sacrificio.

Este é o testemuño que nos ofrece publicamente a campaña de “Mans unidas”, mostrando os desafíos que a pobreza, a inxustiza e a desigualdade seguen formulando no noso mundo.

Somos axudados así a comprender mellor a urxencia de vivir a nosa fe -neste Ano da fe– con intelixencia e con desexos de renovar as nosas conciencias e os nosos comportamentos á súa luz.

Que a Santísima Virxe María, a muller que nos representou a todos coa súa palabra ante Deus Pai, a que foi nai do Fillo unixénito de Deus, irmán e salvador noso, a que permaneceu virxe, sen mancha de pecado, libre e chea de graza no seu corazón, interceda polo labor de Mans unidas, por todas as mulleres que sofren a inxustiza e a pobreza, e por todos nós, chamados a ser testemuñas no mundo da dignidade de toda persoa, e do amor e a comuñón verdadeiras.

Lugo, 4 de febreiro de 2013

+ Alfonso Carrasco Rouco

Bispo de Lugo