Opinión

Cartas o artículos de opinión sobre temas de actualidad o de temática formativa

Terceiro tempo

Contan que Don Marcelino, -o don aquí ten certa importancia- despois de levar a cabo todas as actividades dominicais propias dun castellano viejo alá onde os haxa, dirixiuse ao colexio electoral (estamos a 12 de abril de 1931) e preguntou ao presidente da mesa: “Votou xa todo o mundo?” Sen mediar resposta, Don Marcelino, unha vez aberta a urna, introduciu nela un puñado de papeletas. A cor da papeleta? ímolo deixar como o lugar da Mancha, cuxo nome non quero lembrar…

Non imos entrar agora en, se despois de noventa anos, segue habendo Don Marcelinos, aínda que quizais e, sen ánimo de ofender, algúns parecidos poderiamos atopar entre este personaxe e institucións como o IBEX 35, as grandes transnacionais, os intereses de grupos globais de comunicación, as grandes enerxéticas, as mesmísimas redes sociais.

Ao fío diso, e da man de Jean-Jacques Rousseau, ilustrado e ilustrador de xeracións de teóricos da filosofía política, preguntámonos: Son realmente libres os ingleses porque votan cada varios anos? Tiña guasa este Rousseau.

Ben, pois por aquí votamos. Non unha, senón varias veces: que se xerais, que se europeas, que se autonómicas, que se locais; até sindicais nalgúns sectores.

A democracia, non é só votar. O voto é necesario, pero quizais non abonda por si só.

Efectivamente, e como non, achegámonos unha vez máis á dialéctica. A liberdade e a igualdade. Existe unha sen a outra? Lexitímase por si soa cada unha delas? É o home libre se carece das condicións suficientes para poder levar a cabo as súas propias decisións, opcións e eleccións de maneira humanamente digna? É a igualdade só de oportunidades ou precisamos unha igualdade básica e real nas condicións materiais da existencia? Cabería renunciar á auténtica liberdade en aras dunha igualdade homoxeneizante? Aí queda iso!

Sempre me gustou o rugbi. Contacto físico, duro, pero elegante, sen saña nin malas artes. Pero quizais o mellor dese deporte é o terceiro tempo. Ese intre no que, unha vez finalizado o encontro, os adversarios comparten bebida, comida e boa charla.

Tócanos agora o terceiro tempo. Votamos. Temos os nosos representantes, as nosas institucións e canles de participación articulados xa para levar a cabo as distintas propostas políticas nos distintos ámbitos de goberno. Terceiro tempo como tarefa e acción política. Pero, cal é o centro e obxectivo da acción política a calquera nivel de concreción? Non é outro que o SER HUMANO. Muller e home. O ben común do home, da sociedade.

Permítanme terminar esta reflexión -un pouco desordenada hoxe- citando a Gaudium et spes do Concilio Vaticano II: “O ben común concrétase en tres fins: o respecto á persoa en canto tal, no benestar social e o desenvolvemento colectivo, e na estabilidade e a seguridade dunha orde pacífica e xusta”.

Ao terceiro tempo que imos! Case nada!

Queque Bayo

Licenciado en Filosofía

Cidadanía, cristianismo e familia

É importante ter en conta a cuestión da relevancia que a familia tivo na historia e ten nas democracias modernas. Lendo a W. Galston, un recoñecido filósofo moral da Universidade de Maryland, chama a atención que subliña enerxicamente o papel que compete ás relixións en xeral e ao cristianismo en particular para crear os prerrequisitos culturais e morais en que haberá de basearse un Estado xusto e democrático. O citado autor presupón que os cidadáns, e de maneira especial os seus representantes, deben ter un elevado nivel de virtude e carácter moral. Entende que as democracias han de estar dotadas de calidade, cultura, gusto e tradición. Cre que unha democracia xusta necesita cidadáns virtuosos, e estes estarán comprometidos coas responsabilidades familiares e o coidado dos fillos. Pero, para a formación de cidadáns virtuosos son necesarias familias consistentes, estables e fortes. E, engade o autor, que isto é moi difícil sen a “religación”, é dicir, sen a relixión, xa que esta é esencial para a creación e fundamentación dunha ética cívica e para as motivacións e as fortes institucións socializadoras requiridas para formar familias comprometidas e cidadáns virtuosos.

Certamente, a construción dun proceso democrático correcto require a memoria histórica do feito irrefutable de que, desde os primeiros séculos, o matrimonio cristián ten o gran mérito de propor as mesmas regras a mulleres e homes: a fidelidade (e isto é realmente revolucionario) que se esixe a ambos, e a indisolubilidade como garantía, sobre todo, para as mulleres estériles, para que non puidesen nin poidan ser repudiadas (léanse a Lucetta Scaraffia, na súa obra La Gran Prostituta. Tópicos sobre la Iglesia a lo largo de la historia, Madrid, 2015).

As máis recentes investigacións sobre a evolución da familia en Occidente suxiren que o cristianismo tivo un labor decisivo e altamente eficaz neste proceso. As igrexas fixeron unha achega definitiva á socialización de familias estables e consistentes en Occidente. Sen dúbida, no futuro, a pesar das ideoloxías de xénero e das tempestuosas agresións da posmodernidade, xogarán aínda un rol moi importante. Aínda que é verdade que o cristianismo estivo implicado nas institucións patriarcais do mundo antigo grecorromano, nunca deixou de exercer unha notable influencia transformadora sobre a condición das mulleres e o benestar dos fillos. Deste xeito sentou as bases para a aparición dunha familia máis igualitaria. A teóloga de Harvard Elizabeth Schüssler Fiorenza demostrou que a Igrexa prepaulina desenvolveu unha nova modalidade de discipulado de iguais en que participaban homes e mulleres, moi diferente das relacións entre homes e mulleres dominadas polos códigos helenístico-romanos da honra e a vergoña.

Algúns historiadores chegan a afirmar que esa insistencia a favor da familia permanente e igualitaria, que o cristianismo axudou a instaurar na Europa Occidental, contribuíu a procesos socializadores baseados no profundo afecto entre os fillos e os pais ademais de cidadáns democráticos, racionais, laboriosos e educados. Por estas e outras razóns, os cristiáns deberiamos estar alerta no referente ás nosas responsabilidades en canto ao estudo e o debate da ética familiar e os valores que orientan a formación e o fortalecemento das familias.

J. Mario Vázquez Carballo

Vicario Xeral da Diocese

Imaxe: cathopic

[Artículo en castellano]

«Christus vivit»

«Vive Cristo, esperanza nosa, e El é a máis fermosa mocidade deste mundo. Todo o que El toca vólvese novo, faise novo, énchese de vida. Entón, as primeiras palabras que quero dirixir a cada un dos mozos cristiáns son: El vive e quérete vivo!»

Con estas palabras comeza o papa Francisco a súa última exhortación apostólica dedicada aos mozos e a todo o pobo de Deus.

Pero estas palabras tamén poden servir como un perfecto lema para este tempo de Pascua no que celebramos solemnemente a resurrección de Xesucristo.

Esta é a gran noticia: «Christus vivit». Hai moitos anos que se espera con ansia a noticia da curación do cancro ou da sida, pero fai dous mil anos xa houbo quen trouxo unha noticia aínda mellor: a vitoria sobre a morte. Non hai nada que supere isto.

É certo que ao longo dos anos da nosa historia persoal temos moitas ocasións de asociarnos á paixón de Xesucristo polas enfermidades e sufrimentos de todo tipo que temos que padecer. Pero non é menos certo que tamén estamos chamados a asociarnos a Xesucristo na súa resurrección, aínda que os límites da nosa fe e a nosa intelixencia impidan que o vexamos coa claridade que nos gustaría.

A vida é un valor absoluto. É das poucas realidades das que podemos afirmar isto con rotundidade. Isto non impide que alguén estea disposto a entregar libremente a súa vida para salvar a dos demais, por exemplo unha nai polos seus fillos. Pero en ningún caso, poderemos dispor ou decidir sobre a vida dos demais e, moito menos, contribuír á súa destrución.

O recoñecemento do valor da vida contrasta coa cultura da morte na que se está sumindo Occidente, na que se permiten, xustifican e até lexislan numerosas excepcións a este valor que se cría absoluto. O número de abortos, as vítimas de guerras, os inmigrantes sepultados baixo as augas dos océanos, a aceptación xa bastante xeneralizada, da mal chamada morte digna (eutanasia) e a grave crise demográfica están a pintar un panorama cheo de rostros tristes que parecen preferir a morte á vida.

Todo o proxecto salvífico de Deus para a humanidade resúmese nunha promesa de vida eterna, á que se chega pola resurrección do seu fillo Xesucristo, que vence á morte facendo que triunfe a vida. «Christus vivit», este é o acontecemento central da fe e que dá sentido á nosa vida e que nos enche de esperanza ante a realidade temporal da morte.

«Christus vivit» para tamén nós teñamos «vida e vida en abundancia» (Xn 10, 10b) e «A gloria de Deus consiste en que o home viva, e a vida do home consiste na visión de Deus» (San Ireneo). Trátase de esperar a vida eterna, pero tamén de vivir xa agora. A novidade da vida eterna é dar plenitude á vida temporal que gozamos agora. Pero se agora estamos dominados pola morte, só na eternidade poderá darse plenitude a esta finitude.

Só Xesús «ten palabras de vida eterna» (Xn 6, 68) e só el é capaz de alegrar os nosos corazóns para que vivamos con esperanza e optimismo esta vida temporal que o mesmo Deus nos regalou como anticipo e como preparación para gozar despois dunha vida eternamente feliz.

Miguel Ángel Álvarez Pérez

Párroco da Fonsagrada

[Artículo en castellano]

Que dereitos e obrigacións teñen os curas?

De todos é sabido que na vida dos curas non se pode separar a vida persoal do traballo. Eu non teño o traballo de cura, eu son cura, independentemente de que exerza ou non como tal ou, mesmo, aínda que me dedicase a outras tarefas profesionais, sigo sendo cura. De igual modo, os cónxuxes son un matrimonio polo sacramento recibido e non pola ocupación laboral de desempeñan.

Dito isto, trato de responder á pregunta que fago no título deste post, aínda que, de entrada, a resposta parece obvia. Os dereitos e obrigacións que teñen os curas son os mesmos que os de calquera persoa do mundo, ou no peor dos casos, os de calquera cidadán do seu mesmo país de residencia. Permítome lembrar aquí o artigo 2 da Declaración Universal dos Dereitos Humanos e o 14 da Constitución Española por se alguén non os leu.

«Toda persoa ten todos os dereitos e liberdades proclamados nesta Declaración, sen distinción algunha de raza, cor, sexo, idioma, relixión, opinión política ou de calquera outra índole, orixe nacional ou social, posición económica, nacemento ou calquera outra condición. Ademais, non se fará ningunha distinción fundada na condición política, xurídica ou internacional do país ou territorio de cuxa xurisdición dependa unha persoa, tanto no caso dun país independente, como dun territorio baixo administración fiduciaria, non autónomo ou sometido a calquera outra limitación de soberanía».

«Os españois son iguais ante a lei, sen que poida prevalecer discriminación algunha por razón de nacemento, raza, sexo, relixión, opinión ou calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social».

En ningún lado di que por profesar unha relixión se teñan menos dereitos ou obrigacións. Por tanto, os sacerdotes, como calquera cidadán temos os mesmos dereitos e obrigacións e ninguén pode limitárnolos nin impornos outros pola nosa condición de relixiosos.

Diranme que isto é algo evidente, e así debe ser. Pero a realidade está a mudar e isto xa non é tan evidente. A persecución ideolóxica e a limitación da liberdade de expresión e de culto xa empeza a manifestar uns “brotes” preocupantes.

Se o cura manifesta opinións acordes coa ditadura do politicamente correcto non hai problema ningún e mesmo recibirá aplausos. Pero como o cura cruce “a liña vermella” xa sabe o que lle espera. Se o cura opina pola “dereita” hai que denuncialo ao bispo e ao papa e pedir que o cesen ipso facto. Se opina pola “esquerda” está no seu pleno dereito e hai que respectar a súa liberdade.

Segundo os artigos expostos, ninguén nin nada nos pode impor cousas distintas ao resto dos mortais nin limitarnos no goce dos nosos propios dereitos. Seremos nós mesmos, nunha decisión libre, os que aceptemos as normas que nos propón a Igrexa, por exemplo as do Código de Dereito Canónico, que nos impide «aceptar aqueles cargos públicos que levan consigo unha participación no exercicio da potestade civil» (Canon 285 § 3) ou «participar activamente nos partidos políticos ou na dirección de asociacións sindicais a non ser que segundo o xuízo da autoridade eclesiástica competente, esíxano a defensa dos dereitos da Igrexa ou a promoción do ben común» (Canon 287 § 2).

Como ven, non hai nada que nos impida ter as nosas opinións, ler o que nos pareza ou seguir a quen queiramos nos medios de comunicación ou redes sociais.

Miguel Ángel Álvarez Pérez

Párroco da Fonsagrada

[Artículo en castellano]

Sobre o voto católico e as recentes eleccións

É pronto para extraer algunhas consecuencias sobre os resultados do 28 A no que poidan afectar á conciencia cristiá católica e á misión da Igrexa na sociedade española. Con todo, si se poden prever algunhas consideracións. Fronte á necesaria secularización da sociedade e á correcta laicidade, algúns analistas políticos falan xa dunha nova axenda laicista cargada de cristianofobia e mesmo de rexeitamento do fenómeno relixioso. Unha axenda que, se así fose, rompería a histórica moderación democrática (con excepción dos temas morais) coa que se conducíu o Partido Socialista até agora. A este respecto, convén lembrar, fronte a certo pensamento dominante, que segundo un recente estudo da revista Vida Nueva, o voto católico en España, atópase moi dividido entre os partidos de esquerda e de dereita. É útil, para comprender este tema a recente obra do profesor e xornalista José Francisco Serrano Oceja (A la caza del voto católico, Freshbooks, 2019). Nela, trátanse cuestións que estiveron e están moi vixentes durante estes días respecto ao intento dos distintos partidos políticos por atraerse o voto, dos case nove millóns de españois, que nos declaramos católicos a través do impreso da asignación tributaria.

A actual crise cultural e moral que atravesamos trae á actualidade cuestións que a doutrina social da Igrexa e o maxisterio pontificio propoñen como irrenunciables: a opción polos pobres e marxinados, a paz e a concordia, o valor supremo da persoa na súa dimensión personalista e comunitaria, a liberdade relixiosa, o respecto social, a protección da vida en todas as súas etapas, a familia, a liberdade de educación, a concepción da acción política desde a nobreza, a honradez política como servizo á xustiza, á misericordia e á reconciliación… A preocupación dos católicos non ha de centrarse soamente na xestión, senón nas conviccións profundas que dan sentido ao ser humano, á familia e á sociedade.

Outro elemento que chama a atención aos analistas é a desmoralización do político. Estamos administrados, din, por unha caste de políticos profesionais tecnócratas fundamentalmente cínicos. Pregúntome por que ao laicismo actual moléstalle tanto a familia de sempre, a que xerou tantos valores na historia, que educou aos seus fillos no amor mutuo, evitou a soidade e contribuíu ao desenvolvemento dos pobos como ningunha outra institución. Pregúntome por que dos acordos Igrexa-Estado o que máis lles doe a algúns é a mención explícita da Igrexa católica na Constitución, sendo esta maioritaria; e pregúntome finalmente por que se lles atragoa o peso histórico que a Igrexa ten na educación e na sanidade; estes e outros temas estarán sen dúbida na axenda: as cuestións relativas á ideoloxía de xénero, a lei da eutanasia, a enxeñaría xenética para unha sociedade acrítica que se deixará levar perigosamente cara ao abismo da desmoralización, o hedonismo (o mal chamado estado de benestar, xerador de soidade e infelicidade) e o relativismo (a negación da verdade ou a pos-verdade).

O sabio profesor J. L. Aranguren (Moralidades de hoy e mañana, Madrid, 1973) xa profetizaba que vivimos nunha cultura basicamente inmoral porque non busca seriamente a verdade e é mendaz, é dicir, que habitualmente, di mentiras porque se mentiu a si mesma dunha vez por todas, autoenganouse. Así, o político, permanece aprisionado pola ideoloxía do grupo ao que pertence e á que nin sequera se lle ocorre poñela en cuestión.

Será providencial, pero acábanme de enviar unha frase que din que é de S. Agostiño e que vén ao caso para estes tempos de Pascua nos que parecería que a barca estaría a piques de zozobrar: “Dicides vós que os tempos son malos, sede vós mellores e os tempos serán mellores: vós sodes o tempo”.

J. Mario Vázquez Carballo

Vicario Xeral da Diocese

[Artículo en castellano]

A %d blogueros les gusta esto: