Corpus

Relendo a Miguel de Unamuno atopeime con esta cita que enche de contido e de sentido de transcendencia o amor humano:

 Obra de modo que merezas ao teu propio xuízo e a xuízo dos demais a eternidade, que che fagas insubstituíble, que non merezas morrer. Ou talvez obra así: obra coma se houbeses de morrer mañá, pero para sobrevivir e eternizarte.

A regra de ouro (“Todo o que queirades que faga a xente con vós, facédeo vós con ela”) coñécese en moitas culturas como norma de vida boa. Máis forza ten aínda o mandamento do amor no Antigo Testamento: “Amarás ao teu próximo como a ti mesmo” (Lev 19,18). Xesucristo enriquece este mandamento do Amor mutuo e da “cáritas” fundamentándoo en si mesmo e na entrega da súa vida dun modo sacrificial: “Como eu vos amei, amádevos tamén uns a outros” (Xn 13, 34). Este amor diríxese por igual á comunidade e á persoa: cada un de nós é unha persoa amada por Deus e está destinado ao amor aos demais.

Pablo VI, Xoán Paulo II e o Papa Francisco, así como os documentos máis significativos da doutrina social da Igrexa, lembran, con firmeza, que o amor de Deus é o amor máis grande, o primeiro, do cal procedemos e o comezo dunha “civilización do amor” á que todos os seres humanos debemos contribuír.

Moi recentemente, nun artigo titulado “Os pobres e nós”, Juan Manuel de Prada escribía que a soidade indesexada non fai senón estenderse entre a poboación, que a quebra dos vínculos comunitarios tórnase cada vez máis evidente e engade:

 E é normal que así suceda, porque alá onde non existe conciencia dunha paternidade común é moi difícil que a xente considere ao próximo (sobre todo se é un próximo que cheira que apesta) como un irmán.

De aí a necesidade de recuperar a Deus na sociedade como fundamento dunha vida boa, de revalorizar os dez mandamentos como normas imperecedoiras da lei natural e como pedra angular dunha sociedade feliz. O gran teólogo e médico misioneiro A. Schweitzer (1875-1965) chegou a afirmar a este respecto:

Do que non deixo de asombrarme é que no mundo haxa máis de trinta millóns de leis para cumprir os dez mandamentos”.

Hoxe é Corpus Christi. Celebralo significa lembrar que somos fillos de Deus convocados á fraternidade e á paz. Participemos nas celebracións que organiza a Diocese de Lugo na Praza de Santa María e na Catedral coa finalidade de agradecer a Deus o don da Eucaristía (Eucaristía e caridade son inseparables) e de educar ás futuras xeracións xa que a caridade non é soamente un sentimento senón unha virtude que hai que educar e adestrar. Volverse máis xusto, máis pacífico, máis resolto, máis valente, máis cheo de caridade é un reto para calquera cidadán e para todos os cristiáns. As actividades que con tanto esforzo organízanse estes días na cidade serán tamén un estímulo para realizar estes obxectivos: a beleza, a música e a arte, o X festival internacional de música de órgano na catedral de Lugo, o pregón da caridade con todas as actividades organizadas con motivo deste día, a inauguración da nova sede de Cáritas, as exposicións organizadas polo Museo Diocesano (copóns e píxides, hemeroteca, actividades de interpretación do patrimonio relativo ao Corpus), a Ofrenda de Galicia ao Santísimo Sacramento, etc, converten a nosa CIDADE DO SACRAMENTO, estes días, nunha gran festa. San Agostiño chegou a afirmar que a aqueles que aman a Deus, El fainos bos e converte os seus erros en bondade e ben. Releo nun antigo exemplar de El Progreso: “Extraordinaria brillantez revestiron os actos do Corpus en Lugo”. Oxalá podamos reescribir hoxe este titular.

Mario Vázquez Carballo

Vicario Xeral da Diocese

Este domingo é o día do Corpus Christi. Un dos días do ano, xunto co Xoves Santo, nos que nos axoenllamos de xeito singular ante Xesucristo, presente realmente co seu corpo e sangue na Eucaristía. Esta é a esencia: a presenza real de Xesucristo na Eucaristía.

Para axudarnos a recoñecer esa presenza e achegarnos a ela, sacramental de Deus entre nós, están as procesións, as alfombras de flores e os demais actos que se poidan celebrar con motivo da solemnidade do Corpus. Pero iso xa é secundario e un pouco máis circunstancial. Non nego a súa importancia, sobre todo cando temos no centro da nosa atención o que é esencial. Se non é así, temos que examinar como anda a nosa fe.

Así que, este ano, a alfombra temos que facela no noso corazón e deixarnos habitar por Xesús Eucaristía para que alimente a nosa fe e toda a nosa existencia.

Miguel Ángel Álvarez

Párroco da Fonsagrada

A celebración eucarística do Corpus Christi, adornada coa presenza silenciosa de fieis das parroquias da cidade, vestida de gala e coloreada de branco cos nenos da primeira comuñón, remóntanos ao clima espiritual do Xoves Santo, o día en que Cristo, na véspera da súa paixón, instituíu no Cenáculo a santísima Eucaristía. Deste xeito, o Corpus Christi constitúe unha renovación do misterio do Xoves Santo, co fin de obedecer á invitación de Xesús de proclamar ao mundo aquel misterio da última Cea que revelou na intimidade aos apóstolos.

Na liturxia do día da solemne festa do Corpus Christi cántase na secuencia o seguinte refrán: “é certeza para os cristiáns: o pan convértese en carne, e o viño en sangue”. É por iso festa singular que constitúe unha importante cita de fe e de loanza para toda a cristiandade pero con especial devoción e tradición na cidade e na Diocese de Lugo. Na exhortación postsinodal á que fai referencia o título deste artigo lembraba Bieito XVI que o misterio eucarístico “é o don que Xesucristo fai de si mesmo, revelándonos o amor infinito de Deus para cada ser humano” (SC,1).

A celebración, durante este ano, dos 350 anos da Ofrenda do Antigo Reino de Galicia a Xesús Sacramentado na Catedral de Lugo (1669-2019) contribúe a enaltecer a inmemorial devoción ao Santísimo na nosa cidade. A exposición conmemorativa que percorre as sete capitais de provincia do Antigo Reino de Galicia mostra datos e documentos dos nosos arquivos lucenses que poñen de manifesto o tesouro relixioso, cultural e social que se xerou a través de tres séculos e medio de historia pola antiquísima tradición que xurdiu aquí para a defensa da fe na presenza real de Xesús Sacramentado.

Existe tamén outra antiga tradición eucarística na nosa Diocese que vén desde o século XIV, confirmada por fontes históricas e arqueolóxicas. Refírome á do Cebreiro. Esta fermosa historia relata que un sacerdote cando celebraba a Eucaristía pensaba que naquel cru inverno (como todos os invernos do Cebreiro) no que a neve se amoreaba e o vento aumentaba, ninguén se achegaría á celebración da Santa Misa. Pero equivocábase o sacerdote. Juan Santín, labrador de Barxamaior chegou exhausto até o Mosteiro para participar na celebración. O celebrante, de fe titubeante, non soubo valorar abondo o sacrificio daquel campesiño nun día tan intempestivo. No momento da consagración decátase e ve, cos seus propios ollos, como a Hostia santa convértese en carne sensible, e o contido do cáliz, en sangue que latexa e tingue de vermello o mantel do altar. Asombrado, o sacerdote preguntábase que era aquilo que vían os seus ollos.

Quixo así o mesmo Xesucristo fortalecer a débil fe daquel monxe pero tamén a de todos. Foi un milagre asombroso. O grandioso é que hoxe segue sucedendo en cada celebración eucarística, en cada primeira comuñón, en cada ser humano que se achega con fe á Eucaristía ou en cada un que, necesitado de confianza, dúbida ou mesmo se mofa da fe dos crentes. A noticia do milagre estendeuse por todas partes xerando unha renovada devoción á Eucaristía. Hoxe, con fe renovada proclamamos firmemente estas verdades. E seguiremos dicindo, desde sempre e para sempre: Viva Xesús Sacramentado!

Mario Vázquez Carballo

Vicario Xeral da Diocese

[Artículo en castellano]

A fachada Norte da nosa Catedral é testemuño vivo, co seu excelente capitel pendurado, do antiquísimo e singular privilexio eucarístico que fai de Lugo A Cidade do Sacramento. Alí móstrase, para a contemplación dos lucenses e de quen nos visitan, con beleza extraordinaria, a Última Cea esculpida. É como un preanuncio no exterior da Catedral, do gran misterio eucarístico que se venera no interior, na Capela Maior. Sen dúbida, e nisto están de acordo os estudosos do tema, que na Eucarística Igrexa Lucense, por unhas razóns concretas que aínda ignoramos, e nun tempo tamén concreto, o culto eucarístico aquí foi especial e a exposición converteuse en permanente. Segundo os nosos insignes sacerdotes diocesanos D. Francisco Vázquez Saco e D. Jaime Delgado Gómez, “na Igrexa Lucense puido iniciarse xa o culto eucarístico fóra da Misa, cara a finais do século XI”. Este argumento defendeuno por primeira vez D. Francisco Váquez Saco a partir dun famoso texto nun diploma da raíña Dona Urraca e que está datado no 21 de xaneiro de 1107 referíndose a que na nosa Catedral “celébrase con magnificencia á Divinidade, por inspiración do mesmo Deus” (Cf. Jaime Delgado Gómez, “La eucaristía en Lugo y en el arte lucense”, Lvcensia 31, 288-289).

Na historia da Igrexa, a festividade do Corpus xorde máis tardíamente. Aparece no século XIII como reacción contra as herexías que negaban a presenza real de Cristo na Eucaristía e pola forte reacción do pobo cristián. É entón cando comeza a práctica da elevación logo da consagración e cando se define, no IV Concilio de Letrán, a fe da Igrexa na presenza real. Con posterioridad, no ano 1264, institúese para toda a Igrexa a festa do Corpus Christi e, pouco despois, Santo Tomé de Aquino compón os famosos himnos eucarísticos: Pange lingua, Tantum ergo, Lauda Sion Salvatorem…; nacía así, a gran tradición eucarística que hoxe perdura en tantos pobos, cidades españolas e en todo o mundo: as alfombras de flores, as procesións, as carrozas, e entre outros obxectos do enxoval eucarístico, as belas custodias, auténticas xoias e obras de arte para expoñer o Santísimo e portar o pan consagrado nas procesións.

Desde o punto de vista do compromiso que emana da fe, desta importante festa, temos que destacar dúas cousas: en primeiro lugar a afirmación explícita de que a fe cristiá debe facerse presente e expresarse tamén nas rúas, é dicir, nos ámbitos por onde circula a existencia humana e se desenvolve a vida cotiá. E, en segundo lugar, a celebración de Cáritas, o día da caridade, porque a fe na Eucaristía, na entrega do Amor Primeiro ata o extremo, debe levar aos cristiáns a vivir esa mesma entrega do Señor e a ser solidarios cos nosos irmáns máis pobres e necesitados. E aquí tocamos un aspecto central do Corpus, que a celebración da Eucaristía con gran recollemento e reverencia e a afirmación da presenza real de Cristo, debe repercutir nas nosas vidas, no noso compromiso pola unidade e traducirse en formas de caridade. Xa san Cipriano preguntaba: Cres que celebras o sacrificio do Señor, ti que non miras para nada a caixa das esmolas, que vés á celebración dominical sen ofrenda, que tomas parte da ofrenda que trae o pobre?

Hoxe, máis que nunca, un mundo famento de pan e xustiza, desencantado, que se cre equivocadamente satisfeito co insulso materialismo, ten necesidade de saber e de saborear o único Pan que pode salvar e que dá a vida: O Corpus Christi.

Mario Vázquez Carballo