música

Trátase só de apuntamentos, de pensamentos soltos, xurdidos da reflexión sobre o servizo que presto como organista litúrxico e docente de Historia da música sacra na Facultade teolóxica de Lugano, de opinións persoais reforzadas pola lectura dos meus autores máis queridos, desde Aristóteles até San Tomé de Aquino, desde Gadamer até Ratzinger, por nomear só a catro deles.

Ao artista Deus chámao polo seu nome, ten un papel natural no servizo divino. Pero pasa a vivir unha posición precaria, innatural e problemática cando esta relación orixinal interrómpese: de feito, como estudoso da música, resúltame doado notar como a ruptura desta relación esencial sexa un evento moi recente.

Podo afirmar que vivir plenamente o papel de músico entregado ao servizo litúrxico, como organista e como compositor, é unha experiencia que libera ao artista e ao mesmo tempo permítelle realizar plenamente a súa vocación. Velaí algunhas consecuencias diso:

a. A conciencia da importancia do propio traballo obriga ao artista a pór toda a súa enerxía no servizo, igualando e transcendendo a dedicación absoluta que o mito romántico (difícil de morrer) atribúe ao artista, coa diferenza de coñecer este perfectamente as razóns de tal abnegación. Refírome a unha formación completa, un estudo constante, un porse ao día continuamente sobre as linguaxes e as tendencias artísticas do presente, un esforzo de axeitar cotidianamente o servizo ás esixencias pastorais.

b. O servizo sacro libera ao artista da obriga da novidade e da obra mestra, obrigación que é a primeira consecuencia da ruptura da relaciòn orixinal, e que produciu xeracións de artistas neuróticos e atormentados. A obrigación de cumprir co servizo divino libera ao artista da parálise da páxina en branco. O artista, consciente de empregar toda a súa ciencia na obra sacra, pon ante Deus con humildade aquilo que pode dar no presente do servizo, sen ter que pensar no futuro da propia obra.

c. O servizo sacro devolve o artista ao diálogo natural co pasado, co presente e co futuro. Os alumnos das capelas musicais aprendían a arte dos seus mestres e á súa vez chegaban a ser mestres. Co tempo o estilo cambiaba, pero sen a urxencia e a preocupación de facer algo novo. A relación co tempo afástase así, xa sexa do antihistoricismo da Ilustración, o cal cancelaba o pasado para refundar en continuación, xa sexa do historicismo do Oitocentos, que ás veces resultaba paralizador (pola excesiva consciencia da grandeza do pasado), como nota Nietzsche na segunda Consideración Inactual.

Outra historia é a posibilidade efectiva para un músico de poder traballar hoxe en día deste xeito nunha igrexa, mais aquí o discurso esténdese sobre quen se ocupan das igrexas e das liturxias que teñen lugar nestas…

Giulio Mercati

Giulio Mercati dará un concerto de órgano na Catedral de Lugo o 25 de setembro ás 20:45h. [Máis información]

27 de xullo de 2013. Río de Janeiro. Preto de tres millóns de mozos reunidos co Papa Francisco para orar. E foi durante a exposición do Santísimo onde diversos autores católicos interpretaron algunha das súas cancións para axudarnos na oración. Foi entón cando o canadense Matt Maher cantou o seu “Lord, I need you“  (Señor, Teño necesidade de Ti).

O documento do Concilio Vaticano II que dedica algúns dos seus números á música é a Sacrosanctum concilium. No número 112 dinos que a finalidade da música sagrada «é gloria de Deus e a santificación dos fieis». E o beato Paulo VI dicía nun discurso aos músicos polo día de Santa Icía que «se a música -instrumental ou vocal- non posúe ao mesmo tempo o sentido da oración, da dignidade e da beleza, impídese a si mesma a entrada na esfera do sagrado e do relixioso».

Pois ben, creo que Matt Maher soubo captar nunha canción o que moitas veces nós expresamos na nosa oración de petición e súplica, cando nos sentimos esmagados polas dificultades e non sabemos como avanzar, ou cando o pecado nos arrastra lonxe da amizade con Xesucristo. Pero vou engadir unha cousa sobre a canción: Cristo vive por amor a nós. Como di San Agustín nas súas Confesións: «O home, pequena parte da túa creación, quere loarche. Ti mesmo incitas a iso, facendo que atope as súas delicias na túa loanza, porque nos fixeches para Ti e o noso corazón está inquedo mentres non descansa en Ti». É coma se Deus necesitase de ti e de min.

Xa ves, querido lector, que a música é un instrumento moi útil para verbalizar aquilo que levamos no corazón e ás veces non sabemos como expresar. Non cansemos nunca de poñernos ante Deus tal e como somos, dicirlle estas ou outras palabras e deixarnos abrazar polo seu amor misericordioso, que ten o seu xesto máis concreto no sacramento da reconciliación. Dille que o necesitas, o desfeito que estás, que perdiches a esperanza ou cales son as túas tentacións; pero logo déixache tocar por El, que Deus sae ao teu encontro a través de tantas persoas que nos coidan, que nos queren, da súa Igrexa, os seus ministros, os sacramentos… E que Xesús sexa sempre a esperanza onde decidamos permanecer.

Nicolás Susena Presas

Diácono da Parroquia da Milagrosa de Lugo