Opinión

Cartas o artículos de opinión sobre temas de actualidad o de temática formativa

Periferias: a pastoral rural

O vindeiro trece de marzo cúmprense seis anos da elección do Papa Francisco. Durante este tempo fomos familiarizándonos con algunhas das palabras que o novo Papa utiliza cando quere indicarnos as súas preferencias pastorais. Así, con frecuencia oímoslle falar da importancia de saír ás periferias, reais e existenciais, das nosas cidades.

No caso da nosa Diocese de Lugo tamén temos unha realidade que, aínda que non a mencione o Papa Francisco, constitúe unha auténtica periferia. Refírome ao mundo rural, conformado por centos de parroquias e aldeas, nas que vive case a metade da poboación diocesana. Falamos de 1139 parroquias, das que só unhas poucas son urbanas.

Diranme que hoxe o mundo rural xa non é o que era. É certo. Temos estradas, televisión, teléfono, internet cunha calidade aceptable. Tamén asistencia sanitaria, farmacia e servizos bancarios suficientes. Tamén me dirán que, a pesar das distancias, moitas persoas que viven nas grandes capitais tardan máis tempo en chegar aos seus postos de traballo ou aos hospitais do que podemos tardar desde moitas aldeas á capital da provincia ou ao hospital máis próximo.

Creo que ninguén discute a calidade de vida do mundo rural, pero hai outras cousas que o converten nunha periferia. Falo da soidade de moitas persoas e da dependencia absoluta do coche para case todo, sen o cal o illamento pode ser terrible.

Xesucristo naceu e viviu nunha aldea. A súa misión levouna a cabo polas aldeas da contorna do mar de Galilea. Xa naquel tempo había unha gran diferenza entre a cidade e as aldeas, co consecuente desprezo cara aos seus habitantes, aos que consideraban con menos capacidades: «De Nazaret pode saír algo bo?» (Xn 1, 46).

As cousas non pintan ben para o mundo rural nin para o urbano. Hai uns días coñeciamos os datos de natalidade de España. Galicia non sae ben parada. Nos pobos xa hai moito tempo que eramos coñecedores desta realidade. A tentación, agora, é cruzarse de brazos e agardar, porque o “enfermo está agónico”, e como xa non se pode facer nada imos darnos xa por vencidos.

Que as cousas cambien non vai depender dunhas axudas económicas, por moi grandes que estas sexan. Esíxese un cambio profundo de mentalidade e do sentido da vida. Oxalá se produza antes de que os danos sexan irreparables.

Mentres tanto e como desde a orixe dos nosos pobos, aquí vai seguir o cura. Se cadra só un ou dous, pero un cura que dea un sentido de eternidade a esta sociedade rural e periférica á que lle estamos vendo a data de caducidade. Tentarémolo facer, como non pode ser doutro xeito, ao estilo de Xesucristo, nesta periferia rural. Espero que non nos falte ilusión.

Termino cun sentimento. Aínda que pareza contraditorio, poucas cousas hai máis esperanzadoras que ir deixando aos últimos habitantes das nosas aldeas nas mans de Deus o día do seu funeral. Si, a isto adicamos boa parte do noso tempo os curas rurais.

Miguel Ángel Álvarez Pérez

Párroco da Fonsagrada

[Artigo orixinal]

Acompañar feridas interiores

Xosé M. Domínguez

Sen dúbida resultaralles rechamante saber que tralo 90% dos malos resultados académicos dos alumnos non se atopan dificultades intelectuais senón emocionais. E tralo 95% do fracasos matrimoniais non se atopan problemas de incompatibilidade, infidelidades, senón que son manifestacións de feridas emocionais anteriores nunca resoltas. As nosas feridas emocionais e interiores, que proceden de non ser queridos, aceptados ou valorados, de que non se cubriron as nosas necesidades interiores, son a causa da maior parte dos problemas da vida adulta (laborais, de parella, de convivencia, sufrimentos persoais).

Somos feridos cando se produciu unha agresión ou unha carencia respecto da necesidade máis profunda que temos: a necesidade de amor. Necesitabamos de pai, nai, irmáns, profesores, amigos, amor, atención, respecto, agarimo, pero nalgunha ocasión recibimos desatención, burla, agresión, desprezo, acusación… Isto é o que produce a ferida.

Profesores, psicólogos, médicos, terapeutas, pais, nais e toda persoa que fai acompañamento a outras persoas, atopa unha situación á que ha de dar resposta: as feridas interiores.

Dado que, en realidade, a saúde non é un concepto meramente biolóxico nin psíquico, quen acompaña a outros ha de saber como afrontar as feridas persoais do outro.

Igual que facemos cursiños de “primeiros auxilios” para saber como afrontar feridas físicas, resulta imprescindible que fagamos algún tipo de formación en “primeiros auxilios interiores”, que nos permitan axudar ás persoas á súa recuperación e restablecemento integral da persoa.

Para a sanación afectiva das nosas feridas é necesario levar a cabo previamente un exercicio de fortalecemento, de coidado dun mesmo. Afrontar feridas é un traballo duro, polo que é necesario previamente lograr unha certa fortaleza acode que permita afrontar sufrimentos e reconstruír a vida. Unha parte importante do curar consiste en coidar. Un xeito de curarse consiste en coidarse.

Por iso, este “cursiño de primeiros auxilios interiores” debería mostrarnos como coidarnos nós mesmos e como favorecer o autocuidado, como recuperar o amor a un mesmo, como sanar as relacións cun mesmo e cos demais e como lograr fortalecernos abondo como para poder ver nos problemas oportunidades para crecer.

E isto, que nos vén ben a todos, resulta urxente a quen polo seu traballo ou pola súa vocación dedícase ao acompañamento doutros. A maior parte das nosas reaccións inaxeitadas, dos nosos medos, compulsións e bloqueos proceden de feridas que seguen presentes, de feridas ocultas que nunca dixerimos.

Xosé Manuel Domínguez Prieto

COF Diocesano de Lugo

[Artigo en castelán]

Nota informativa: O Centro de Orientación Familiar diocesano de Lugo, en resposta a esta necesidade, organizou un cursiño teórico-práctico, o día 23 de febreiro, que leva por título “Acompañamento de feridas emocionais en educación” que terá lugar nas aulas do Seminario Diocesano de Lugo a partir das 9.15 h. [Máis información]

Unción dos enfermos

Poden recibir este sacramento os que estean a sufrir unha enfermidade seria, tamén os que vaian pasar polo quirófano nos próximos días, os enfermos crónicos e as persoas maiores.

Aínda que esta celebración é de tipo comunitario na igrexa parroquial, o sacerdote sempre está disposto para administrar este sacramento ás persoas que o necesiten nas súas casas ou no hospital.

O mesmo vale para cando unha persoa queira recibir a Comuñón e non poida saír de casa por enfermidade ou por outros motivos. Fágano saber con toda confianza ao cura, que tamén esta é a súa misión.

Coa enfermidade e os anos experimentamos máis claramente que non somos donos da nosa vida. Estas limitacións, pola contra, achégannos máis a Deus porque necesitamos fundamentar a nosa vida no que vale de verdade e para sempre. Recibir o sacramento da Unción dos Enfermos é poñernos nas mans de Deus para pedirlle a saúde e, en todo caso, deixar que tome as rendas da nosa vida e concédanos vivir o tempo que nos quede moi preto del para pasar despois a eternidade tamén con El.

Di o canto que na tardiña da vida nos examinarán do amor. Nós hoxe podemos engadir que ao final da vida tamén se porá a proba a nosa fe no Señor. Seremos ditosos se conseguimos facer a última etapa de vida collidos da man de Xesús. Penso que non hai nada máis grande que isto.

Miguel Ángel Álvarez

Párroco da Fonsagrada

[Artigo en castelán]

É importante ter un bo mapa mental da realidade

O amigo Ramiro Álvarez, psicólogo da nosa cidade, no seu libro “Pensándolo bien…”, fala, entre outras cousas, da importancia de ter un bo mapa mental que nos permita orientarnos correctamente na realidade, pois moitos dos problemas psicolóxicos e de convivencia que se teñen, veñen de que os esquemas mentais cos que vivimos non nos permiten movernos adecuadamente pola realidade.

Neste artigo vou citar dous textos para que cada quen se examine a si mesmo e vexa se ten unha adecuada percepción da realidade. Para iso imos tomar como exemplo un programa de RNE-1 “No es un día cualquiera” do 3 de marzo de 2013 (domingo) no que sobre as 11:52 (minuto 46 do programa despois do informativo das 11) recitaban os seguintes dous textos e preguntaban: “Cal é do periodista Salomón Redón e cal é do Papa Bieito XVI?”:

  1. A) “Hoxe, aprendendo tamén a lección que provén da crise económica actual, na que os poderes públicos do Estado se ven chamados directamente a corrixir erros e disfuncións, parece máis realista unha renovada valoración do seu papel e do seu poder, que han de ser seriamente reexaminados e revalorizados, e, neste sentido, é desexable que haxa unha maior atención e participación na res publica por parte dos cidadáns”.
  2. B) “Sería un erro atribuír a crise económica actual a unha deficiente xestión dos poderes estatais esquecendo que a causa primeira se atopa no interior do home, cuxa crise moral desembocou na económica. Esta última só se solucionará coa renovación espiritual do home e cunha maior confianza cidadá na xestión dos nosos gobernantes”.

Eu teño realizado este exercicio en diversas ocasións, tamén con xente moi implicada na vida da Igrexa, e xeralmente o acerto é mínimo, pois adxudican ao Papa o texto do periodista e viceversa. A persoa que si me acertou con seguridade cal era o texto de Bieito XVI era un alumno que ata os 14 anos fora membro da Igrexa Ortodoxa

Mesmo resulta moi clarificador escoitar o programa de RNE-1 e ver os comentarios que fan os compañeiros de Salomón e a oínte que chama ao programa para adiviñar cal é o texto do Papa. O certo é que todos estaban equivocados, pero moi convencidos de saber ben o que ensina a Igrexa Católica.

Isto lémbrame o que fixo un amigo persoal que, para a reunión de profesores do seu colexio, seleccionou a parte central da homilía do Cardeal Ratzinger da misa previa á elección do Papa sucesor de Xoán Paulo II, na que falaba do relativismo. Púxoo nun folio como se fose un artigo de xornal de Fernando Savater. Entón os profesores todos se mostraron de acordo co autor e a dicir que xa era hora de que alguén escribise iso, que como ía valer o mesmo a opinión dun profesor ca dun alumno, etc,

Despois de manifestarse todos de acordo con Savater (!), o meu amigo preguntoulles: “qué diriades se iso mesmo o dixese o Papa?” (xa Ratzinger era o Papa Bieito). Eles contestáronlle: “como ía o Papa dicir esas cousas?, ti estás fóra do mundo!…” Entón sacoulles a homilía na que estaba no medio o suposto artigo de Savater. Acusárono de manipulador e outras lindezas, pero el recordoulles que os que manipulaban os textos eran eles por non ler o que os textos din, senón que xulgaban segundo os seus prexuízos.

A estas alturas supoño que todos xa terán claro cal é o texto de Bieito XVI, que é o “A”, o que lles esixe aos poderes públicos máis responsabilidade de goberno e aos cidadáns unha maior participación democrática na xestión da economía, e que pertence á encíclica “Cáritas in Veritate” nº 24, 3º parágrafo. Poden comprobalo na encíclica e no programa de Pepa Fernández no día e hora xa citados.

Isto é unha invitación a ler con menos prexuízos e con máis obxectividade o que os textos din, e a que teñamos un mellor mapa mental para orientarnos ben na realidade.

Remato con dous feitos de reacción ante o comunicado que os bispos sacaron hai uns anos Ante as Eleccións:

-Participando no debate dunha televisión local un candidato nas eleccións afirma que os bispos no comunicado mandaban votar aos candidatos contrarios a el. Léolle un apartado completo do comunicado que o favorecería e perxudicaba aos contrarios, e entón exclama: “pero, di iso?”

-Unha revista galega publica un artigo en contra do comunicado dos bispos titulándoo “Outras razóns para votar”. Daba 13, pero cando as comparo co comunicado dos bispos atopo que 10 delas estaban contidas literalmente, ou case, no comunicado dos bispos. Que dicirlles?…

Antón Negro

Delegado Episcopal de Cáritas

Mozos, amor e violencia

51 mulleres adolescentes e mozas foron asasinadas polas súas parellas entre 1999 e 2017, sendo moitos dos seus asasinos menores de 20 anos. Mortes violentas no contexto de relacións “amorosas”. Si, os mozos aman, e os mozos cometen actos violentos. E poida que tamén lles ocorra, como aos adultos, que chamen amor a cousas que non o son. A chamada violencia de xénero non é un fenómeno transitorio e puntual, senón que en xeral vaise tecendo nunha relación violenta que dura no tempo, vai encerrando á vítima nunha  tearaña que busca dominar, impoñer, posuír. Debemos traballar en previr, combatendo todas aquelas crenzas, condutas e actitudes que están na raíz desta violencia.

O contrario de amar é POSUÍR. Quen ama respecta ao outro, quéreo libre, ao máximo das súas posibilidades, e iso supón que o outro chega onde eu non chego, ama, vive, sente e crece máis aló de min, eu non abrango todo o seu mundo. Posuír ao outro convérteo en obxecto. É querer ao outro como o que quere unha peza de roupa, unha cervexa, unha cousa. Nas relacións dos mozos (igual que nas parellas adultas) hai violencia sempre que o outro é utilizado. Para o meu pracer, para pasar un intre, para entreterme mentres non atopo parella ou mentres a miña parella está lonxe, para dar celos á miña  exparella… Unha forma máis de posuír: 6 de cada 10 adolescentes vítimas de violencia de xénero sofren acoso a través do teléfono móbil e as redes sociais. Un 50 % non é consciente de que está a sufrir violencia.

A superficialidade tamén dana. A violencia en ocasións orixínase ao actuar sen poñer todas as nosas capacidades en xogo. Sen pensar, sen sentir, sen escoitar… Sempre que non pensamos no ben e a felicidade do outro, sempre que non poñemos as cartas sobre a mesa do que buscamos e desexamos para o futuro, sempre que nos deixamos levar polo “apetéceme”, existe un enorme risco de usar ao outro. E por tanto de danalo, danar a relación e danarnos a nós mesmos, porque as persoas somos suxeito, nunca obxecto.

O “apetéceme” non é máis que unha parte da nosa experiencia vital. Ás veces é contrario ao noso verdadeiro desexo e róubanos a liberdade. Por exemplo, podo desexar unha relación de parella con respecto, xenerosidade e alegría, pero o “apetéceme” lánzame a protestar por cada contrariedade, a poñer por diante os meus gustos… para cargarme en definitiva o “nós”.

Ningunha agresión que suframos ou fagamos impídenos decidir un camiño diferente de amar en liberdade, de forma xenerosa e non violenta. O sufrimento e o erro poden ser fontes de aprendizaxe, que ademais nos ensinan a ser máis humildes, a coñecernos mellor a nós mesmos e ser máis comprensivos con outros.

Para isto necesitamos pararnos e ver se os nosos actos conteñen ou consenten a violencia. A violencia non rima co amor.

Cristina  Bandín, Psicóloga. Centro Diocesano de Orientación Familiar.

A %d blogueros les gusta esto: