familia

O Día da Familia celebrado o domingo 23 de outubro en Teixeiro comezou cunha conferencia pronunciada polo Vicario Xeral da Diocese, Mario Vázquez Carballo. Algunhas das súas palabras foron as seguintes.

A realidade do matrimonio e da familia en España é significativa e importante porque ten moito que ver co pan noso de cada día, co futuro da Igrexa e da sociedade e coa felicidade e a santidade de todos. A infancia, a mocidade, a parella, o matrimonio, a ancianidade están fondamente afectadas pola situación da familia. Ao redor da familia xóganse realidades tan importantes como a vida, a educación, a estabilidade do fogar, a maternidade, a convivencia, o respecto mutuo, a natureza das cousas, a propia filosofía (por riba de toda filosofía e ideoloxía está o amor cristián que é o fundamento de todo pensar e sentir), a concepción antropolóxica do ser humano, a indisolubilidade, a fidelidade, a beleza do amor matrimonial e a procreación, o sentido da vida e da morte.

Estas palabras sitúannos xa nunha reflexión realizada desde unha actitude propositiva pero partindo da análise da realidade que nos ofrecen os bispos españois, concretamente, a Subcomisión Episcopal para a familia e a defensa da Vida. A recente nota da Comisión Episcopal ante a nova lei da saúde sexual e reprodutiva e da interrupción voluntaria do embarazo e ante a Lei para a igualdade real e afectiva das persoas “trans” e para a garantía dos dereitos das persoas LGTBI, pon de manifesto serias preocupacións porque:

• Lexíslase en contra da vida humana e en contra da igualdade e dignidade do ser humano así como en contra da natureza e da saúde sexual e reprodutiva.
• Estes proxectos lexislativos confúndeno todo. Non se pode promulgar o aborto como un dereito (a morte e a inxustiza non é un dereito). É reprobable permitir o aborto dos discapacitados até os cinco meses e medio e é reprobable a posibilidade de que as mozas menores poidan abortar sen o consentimento dos seus pais (non poden tomarse un ibuprofeno de 600, nin votar). É reprobable obrigar aos médicos que non acepten estas prácticas que teñan que inscribirse nun rexistro de obxetores de conciencia.

 Hai preocupación pola posible aprobación da lei “trans” que contén no seu articulado elementos de imposición da teoría “queer” que cuestiona radicalmente a identidade sexual das persoas, en todos os ámbitos da vida persoal, familiar e social, establecendo e impondo arbitrariamente unha única concepción antropolóxica.

 O Papa Francisco e Benedito XVI falaron en numerosas ocasións e nun ton moi crítico da denominada “ideoloxía de xénero” chegándoa a considerar un dos maiores atentados dos nosos días contra a dignidade da persoa humana e unha das maiores ameazas existentes contra a familia. A nova lei da transexualidad fundaméntase nesta ideoloxía. Por iso, os bispos falan de:

• Un horizonte de colonización ideolóxica. Hai que lembrar que non somos animais irracionais, ou ordenadores con patas, senón seres de corpo e alma con intelixencia sintiente.
• Un estado democrático non pode impor unha peculiar e reducida visión antropolóxica en todos os ámbitos: educativo, médico, xurídico, laboral, medios de comunicación, cultura, deporte, lecer, etc.

 Están a darse casos nos que adolescentes “sen disforia de xénero” piden cambiar de sexo por cuestións afectivas propias da adolescencia. Ademais o cambio de sexo é irreversible. Estamos ante un exemplo claro de irracional dogmatismo ideolóxico. Ás persoas con trastorno de identidade de xénero négaselles a posibilidade dun tratamento psicosexual e mesmo a necesidade dun diagnóstico sobre a cuestión do xénero confundindo o diagnóstico médico cun intento de anulación da personalidade.

A comunidade cristiá debe coidar os sentimentos de acollida a estas persoas con disforia de xénero, que teñen o dereito a ser respectados e mesmo tratados cos medios lícitos postos a disposición pola medicina para conseguir niveis satisfactorios de saúde física, psíquica e relacional.

Ninguén debería pensar que debilitar á familia como sociedade natural fundada no matrimonio é algo que favorece á sociedade. Ocorre o contrario: prexudica a madurez das persoas, o cultivo dos valores comunitarios e o desenvolvemento ético das cidades e pobos. Os desafíos da modernidade están aí. Estamos nun intre decisivo para a Igrexa e a humanidade, un intre de profundas transformacións e un verdadeiro cambio de época con novos desafíos aos que todos temos que dar resposta coa axuda e a graza de Deus.

Fronte a estas situacións que promoven un individualismo exarcebado, unha desestabilización da familia tradicional, e unha revolución sexual nada prometedora para o futuro, os cristiáns temos que contrarrestar estes e outros moitos desafíos.

Ante esta realidade:

1. Sabemos que ningunha política é neutra e que cada goberno ten un modelo antropolóxico do ser humano e un concepto de persoa.

O matrimonio vai máis aló de calquera moda pasaxeira por iso subsiste e persiste. O seu ser e esencia está arraigada na natureza mesma da persoa humana e do seu carácter social. Formar unha familia significa “ser parte do soño de Deus, uníndose a El na construción dun mundo onde ninguén ve só”.

2. De aí a necesidade de promover a dignidade da persoa. O ser humano é imaxe de Deus. Creado a imaxe e semellanza de Deus. Por iso temos que xerar unha cultura da beleza do matrimonio e a familia dando testemuño ao vivila dun xeito coherente e gozoso.

3. Coidar a transmisión da fe na familia, vivíndoa en comunidade e non de maneira illada. As parroquias, os movementos, os grupos de matrimonios, as organizacións e asociacións, son de gran axuda.

3. Non delegar noutros a educación cristiá dos nosos fillos. A aposta pola educación na nosa Diocese está a ser exemplar. Os colexios son colaboradores. Os pais primeiros educadores. Colaborar en ANPAS, consellos escolares, etc.

4. Formándonos para ser críticos ante os desafíos que nos chegan.

5. Colaborando con animadores de pastoral, pastoral familiar, Centro Diocesano de Orientación Familiar, etc

A Santísima Trindade é un misterio que non podemos coñecer se non se nos revela, e aínda revelado, non podemos explicar nin comprender plenamente.

Segundo as Escrituras, o específico deste misterio é a “pluralidade de persoas e a unicidade de natureza“. Este misterio está integrado por Deus, Pai increado; por Deus, Fillo eternamente procreado, e por Deus Espírito Santo, cordialidade divina, que vincula indivisiblemente ás tres divinas persoas.

Isto é o punto de referencia para estruturar a convivencia dos humanos na vida social.

A lotaría do 22 de decembro trouxo a sorte a unhas poucas familias economicamente afortunadas, pero coa encarnación do Fillo de Deus, a sorte sorriu a toda a familia humana. Deus, que é familia trinitaria, valora moito as nosas familias e cóidaas coa súa providencia.

Nós lamentamos que Xesús tivese que nacer nun presebe. Isto indica a mala acollida que atopou o Salvador ao entrar no noso mundo. Con todo, podemos dicir que naceu nunha familia, e isto foi unha gran sorte para o Neno Deus, porque os mellores berces son os corazóns dos pais. Neste caso, ningún berce mellor que o corazón de María e de San Xosé. Á familia de Nazaret chamámola a Sagrada Familia, porque reflicte a familia Trinitaria.

Tamén as nosas familias teñen algo de sagrado, xa que “onde dous ou tres reúnense no meu nome, alí estou eu no medio deles“, di o Señor. As familias cristiás son como un sacramental da Familia Trinitaria, porque nelas hai pluralidade de membros, e o amor úneos a todos baixo o mesmo teito.

Lamentablemente, hoxe ponse en cuestión a institución familiar. Nos nosos días, a familia vese sacudida por múltiples conflitos que deterioran a súa identidade e os seus valores.

A institución familiar é a realidade mais importante e máis influente da sociedade. O mundo será o que sexan as familias. Elas son o primeiro patrimonio da humanidade. “O futuro da humanidade pasa a través da familia”, di o Papa emérito, Benedito XVI. Por iso, axudar á familia, é un dos mellores servizos que podemos presentar ao ben común. Empecemos pola base, porque así, como a fertilidade das raíces condiciona o crecemento, a floración e o froito da árbore, tamén a fertilidade da vida cristiá dos maiores condiciona a floración conductual das futuras xeracións. Deixémonos de denunciar o materialismo dos nosos mozos e o seu absentismo dos actos de culto, porque como dixo un soado pedagogo dos nosos tempos, “Aos pais do mañá hai que educalos 20 anos antes de nacer; antes de ser pais, para que a súa futura paternidade sexa xeradora de auténticas familias cristiás”. Como sempre, á sega precede a sementeira. A historia repítese: os froitos en sazón dos tempos presentes, son as espigas do gran dos nosos avós.

Esteamos seguros de que as nosas sementeiras deben ser presaxio de ubérrimas colleitas nun futuro próximo.

Hoxe que se pon en cuestión a institución familiar, a Igrexa convídanos a mirar á Familia de Nazaret, para valorar a súa exemplaridade e imitala.

O futuro das familias do mañá está nas nosas mans e, consecuentemente, tamén o está a sociedade do porvir.

Indalecio Gómez

Cóengo da Catedral

[Artículo en castellano]

Dublín, agosto de 2018. Estaba nunha capela rezando durante o Encontro Mundial das Familias cando chegou unha nai con dúas nenas pequenas. Unha delas rapidamente púxose de xeonllos, xuntou as súas mans e pechou os seus ollos. Movía os beizos e pronunciaba entre susurros a súa pregaria. Era algo sinxelo e, á vez, impresionante! E é que, ás veces, o máis importante pronunciámolo entre susurros e dun modo sinxelo.

Aquel «pequeno» xesto falaba non só da nena, senón tamén da súa familia. Aprendera a orar, a falar, a recoñecer a presenza de Xesús. En definitiva, aprendera a amar. Porque o que amamos o oramos, anhelámolo e rumoreámolo.

A familia é un rumoreo de Deus. Ao longo da historia da salvación, desde o comezo até Xesús, vemos que o Señor fala en repetidas ocasións na Biblia. Faino de moi diversas formas. Pero en Belén, naquela xornada na que Xosé e María non atoparon pousada, a Sagrada Familia refuxiábase no silencio da noite.

Deus rumorea ao noso corazón a través do amor da nosa nai, que nos compra aquilo que necesitamos sen que o pronunciemos, que nota cando algo está mal con só escoitar a nosa voz ou que vibra de alegría con cada meta que logramos.

O rumoreo de Deus invade o noso corazón a través do abrazo do noso pai, o que sempre está disposto a colaborar connosco, que presta ouvido ás nosas historias máis desatinadas ou o que nos anima para que fagamos realidade os nosos soñados proxectos.

O amor dos nosos pais é un rumoreo cando nel descóbrese a primeira escola de amor en cada detalle, en cada sinxelo xesto e na súa perseveranza nun camiño ás veces cheo de obstáculos. E deles véñennos tantos outros agasallos que son a voz de Deus que fala baixiño ao noso corazón: os nosos irmáns, que nos ensinan o que significa a entrega e a unión; os nosos avós, que son a xenerosidade personificada; os nosos tíos, curmáns…

E, por que nos rumorea Deus? E como o fai? Na oración daquela nena contemplábase a historia dunha familia cuxa fe é un valor de gran importancia, cuxa unión se deixaba entrever na mirada tiema da súa nai e na esperanza daqueles pequenos pés pisando forte cara a un futuro por vir. Así nos rumorea Deus, no amor dos nosos pais, irmáns, avós, tíos… E faio para descubrimos que, no medio da soidade da noite do mundo, no medio das tribulaciones e nas grandes alegrías, El faise presente connosco e regalounos unha forma de facer permanente a súa rumoreo: a familia.

Agora, con ocasión do Ano da Familia, este rumoreo debe resoar forte. Será unha ocasión estupenda para descubrir que a familia é transversal en toda a acción da Igrexa: a infancia, a catequese, o matrimonio, os enfermos, a pastoral vocacional, a caridade, etc. Moitas actividades van conxugar este ano onde a familia debe sentirse protagonista da súa propia historia e debe ser o actor primeiro da vida eclesial. Pero o lugar fundamental deste ano será en cada fogar, en cada matrimonio, en cada familia, alí onde o rumoreo de Deus escóitase mellor.

Nicolás Susena Presas

Delegado de Familia da Diocese de Lugo e párroco de Castroverde

[Artículo en castellano]

O normal modus vivendi de todo bo cidadán debe ser a súa inserción no seo dunha familia.

Toda familia ben estruturada consta de tres elementos: a pluralidade de persoas, a convivencia delas no mesmo fogar, e a afectividade mutua entre todos. Unha persoa solitaria non é familia. O individualismo crea soidade. O fogar cuxos moradores non viven en comunidade, é a antítese dunha familia ben avinda. A ese fogar habería que chamarlle parada turística, casa de comidas, fonda no camiño…, pero fogar familiar non. Os membros dunha familia teñen que ser persoas vinculadas por lazos de consanguinidad ou, polo menos, integradas no novo fogar, por imperativos legais, segundo os cales pasan a ser membros dese novo fogar, cos dereitos e obrigacións dun familiar máis.

Os membros dunha mesma familia conservan as características intransferibles de cada unha delas: a paternidade, a afiliación, a fraternidade, etc.; pero todas estas connotacións intransferibles quedan absorbidas polo nome común da nova familia, que os aglutina a todos.

O ser membros dunha familia leva uns dereitos e unhas obrigacións das cales ninguén debe abdicar, se quere manterse como membro do fogar no que se integrou. É que o status de familia non se funda tanto nunhas disposicións xurídicas, canto no sangue que corre polas veas de todos os seus membros ou nuns compromisos sacramentais que cada un aceptou libremente ante o altar de Deus.

Estamos a asistir a unha progresiva degradación da familia: Moitos mozos non queren asumir un compromiso estable ante a sociedade; o número de divorcios e separacións crece de forma alarmante de día en día; as actitudes adulterinas e as parellas de feito están a adquirir carta de cidadanía; os valores relixiosos están ausentes de moitos fogares…

Ademais, desde o exterior está a librarse un ataque obstinado á institución familiar. Quéreselles recoñecer rango de familia a certas formas de convivencia, que difiren radicalmente do verdadeiro matrimonio. Desprézase a familia tradicional, acusándoa de frear o progreso, ponse trabas á libre elección de ensino para os fillos. Ante esta situación é necesario reaccionar e defender a familia de todos os axentes que tratan de degradala. A iso debemos dedicar as nosas mellores enerxías, porque a familia é un compromiso e unha tarefa de todos, e porque, se recuperamos a familia, estaremos a construír o futuro dunha comunidade humana libre, solidaria e xusta.

A iso axudaranos o exemplo da Sagrada Familia, modelo de todo bo comportamento. Naquel fogar, todo era paz e respecto mutuo. O Neno Deus valoraba a autoridade de San Xosé e a maternidade de María. San Xosé adoraba a Deus feito Neno e quería con amor venerable a María a súa esposa virxinal; e Ela era a gran responsable daquel exemplar fogar. Que nós lles imitemos e que eles intercedan polas nosas familias e as de todo o mundo.

Indalecio Gómez

Cóengo da Catedral de Lugo

[Artículo en castellano]

Ao principio parece que co namoramento todo é moi doado, tamén cultivar a admiración. Normalmente soemos destacar as cualidades da outra persoa, aminorar os seus defectos e mesmo atribuírlle cualidades que non ten. Pero logo coa convivencia, cos egoísmos particulares, parece que algunha desas cualidades, ou que nos parecían cualidades, xa nos moletan. Ou poñemos permanentemete o foco, a mirada, nos defectos do outro. Entón conseguimos unha mirada negativa.

Para transformar esa mirada, para cultivar a admiración, é importante estar actualizados onde está o outro e onde estou eu. Actualizarse en concreto das súas novas cualidades, das súas novas virtudes. Pois a xente vai cambiando. E tratar de recoñecelas, agrandalas, poñer o foco niso, facer un recoñecemento, unha valoración expresa para que mirada se transforme e nos saia de maneira natural. Así podemos descubrir que a parella vale a pena.

Cristina Bandín

Psicóloga colaboradora do Centro de Orientación Familiar Diocesano