traballo decente

Un ano mais, e con motivo de celebrarse o 7 de outubro a Xornada Mundial polo Traballo Decente,  poñemos diante de nós a realidade do traballo na procura de darlle voz a súa situación precarizada que ameaza a vida de milleiros de persoas no mundo e que ten como consecuencia a imposibilidade de ter un traballo decente digno e estable.

Hoxe en día, traballar non asegura unha vida digna nin unha experiencia laboral humanizadora. Iso é así porque o capital enseñórase sen escrúpulos condicionando o futuro de moita xente. Temos que seguir denunciando que o traballo non so é unha necesidade senón un dereito. O traballo é camiño humano de realización e non se pode converter nunha mercadoría nin nun engrenaxe que sosteña o egoísmo duns poucos.

A precariedade laboral e o desemprego fanse estruturais xerando situacións de gran vulnerabilidade en grandes sectores de poboación, agudizando o drama da emigración, o desarraigamento e o choque cultural^. Esta realidade está a afectar de maneira especial ás mulleres porque teñen menos opcións de traballo ou peores condicións salariais. O seu traballo, moitas veces centrado no coidado da familia ou dos máis débiles, non é recoñecido nin regulado co que isto pode afectar á calidade das súas vidas e á súa dignidade.

Promover o traballo digno é colaborar a que outra economía sexa posible. Unha economía do ben común, solidaria, participativa, social e ética, que transforme as relacións sociais, ofreza posibilidades de vida e xustiza aos e ás máis débiles. Impulsar este tipo de economía é facer posible que o traballo non se reduza a ter un emprego co que conseguir recursos económicos, entendelo como unha realidade constitutiva do ser humano e evitar que alguén poida quedar fora do acceso aos recursos económicos, sociais e naturais porque non teña un emprego remunerado.

Nesta forma de concibir o traballo, dentro deste horizonte de xustiza e solidaridade que a economía do ben común promove, teñen un protagonismo especial as mulleres. E o teñen porque desde sempre demostraron unha gran capacidade de resistencia e de creatividade para contrarrestar todo aquilo que as convertía en vítimas, ou agudizaba a súa precariedade. A procura de alternativas de subsistencia nacidas da sororidade e acompañamento mutuo, as iniciativas creativas e audaces de emprendemento femenino percorren todo o planeta como voz profética e anuncio de esperanza. Coas súas propostas alternativas de emprego e empoderamento móstrannos a forza da dignidade e recórdannos que non basta desexar o cambio, hai que ser o cambio.

Unha das entidades que forma parte da iniciativa Igrexa polo traballo decente é Taller de Solidaridad que a través do proxecto “Enredadas polo cambio” trata de facer realidade estas premisas. Baixo o lema: “tecemos os fios, tecemos o cambio” promove o traballo digno e a igualdade de xénero a través de fomentar, impulsar e visibilizar o emprendemento feminino, liderando iniciativas en rede e potenciando espazos participativos. Por ti, por min andamos todas na procura do traballo decente.

Carme Soto Varela

Iniciativa Igrexa polo traballo decente

As organizacións promotoras da iniciativa Igrexa por un Traballo Decente (ITD) unimos as nosas voces na celebración do traballo e san Xosé Obreiro, para reafirmar que sen compromiso non hai traballo decente. Para conseguilo, é necesario o compromiso de homes e mulleres que queiran abordar os problemas relacionados co emprego, desde a solidariedade, o ben común, e a defensa da xustiza social en todo lugar e momento, a nivel persoal, ambiental e institucíonal.

Se ha uns anos a inserción laboral estaba unida a procesos de inserción social asistimos agora con estupor ao fenómeno da precariedade e a inestabilidade laboral, que fai que moitas persoas non poidan saír da pobreza a pesar de ter un ou múltiples traballos con horarios demenciais e salarios de miseria; especialmente mozos, mulleres e mígrantes. Estas situacións de exclusión intensifícanse entre as persoas de orixe estranxeira que se atopan en situación administrativa irregular, porque non teñen posibilidade de acceso ao mercado laboral regular nin ao sistema de protección.

Vense sometidas á necesidade de sobrevivir durante tres anos no noso país para alcanzar iso que chamamos arraigamento social… que non é máis que unha longa carreira de obstáculos para sobrevivir.entre múltiples dificultades ante a mirada indiferente, de sorpresa ou de indignación da cidadanía autóctona: Quen non coñece a estas alturas a algunha persoa de ben que desexa traballar no noso país e non pode facelo legalmente porque non lle está permitido? Quen non coñece a empregadores que non poden contratar polo mesmo motivo?

As entidades sociais que traballamos a diario no mundo da inserción laboral sabemos ben destas e outras múltiples situacións que botan continuamente a mulleres, mozos e migrantes á explotación e a aporofobia. A concatenación de crises que vimos sufrindo nos últimos anos reafirman a idea da orixe estrutural dos problemas sociais e úrxennós a que deamos resposta social á necesidade dun cambio no sistema produtivo que prioriza o beneficio económico fronte á dignidade das persoas, procedan de onde procedan, sexan como sexan. No noso compromiso como Igrexa polo Traballo Decente defendemos a dignidade do traballo como unha prioridade humana e, por iso, unha prioridade cristiá e un compromiso de toda a Igrexa.

Reivindicamos a igualdade salarial entre mulleres e homes, creación de emprego xuvenil de calidade, promoción dunha contorna de traballo seguro, que as persoas empregadas de fogar teñan acceso aos mesmos dereitos, regularización urxente de persoas migrantes, acceso a medidas de protección social.

Reclamamos, xunto ao papa Francisco, o traballo «especialmente traballo decente e non de calquera xeito», como garantía para a inclusión, o desenvolvemento e a dignidade das persoas.

Dulce María Salvadores Cobas

A estas alturas aínda hai quen cre que a Igrexa non ten que meterse en leas co traballo, porque din que a súa espiritualidade está baseada en seguir uns ritos nos que nin se celebra a vida, nin están presentes os sufrimentos dos irmáns aos que dicimos amar. E hai outros que a queren excluír, porque din que está ancorada en hai 80 anos e vena como unha xerarquía unida ao poder; unha Igrexa que non coñecen e que xa pasou aos libros.

Pero na realidade bíblica vemos como Xesús escoitaba os problemas da xente, e o seu amor facía que se compadecese dela e axudábaa. Denunciou aos causantes deses sufrimentos e por iso chegou a ser moi incómodo. A súa morte na cruz e a mostra de todo isto.

Hoxe hai moitas situacións de inxustiza e explotación. E algunhas danse no mundo do traballo, que é uns dos lugares onde deberiamos desenvolvernos como persoas, onde pór os nosos dons ao servizo dos demais e onde conseguir o noso sustento para unha vida plena. Algo básico, pero non se dá para moitos.

Non me estendo nestas situacións porque as escoitamos todos os días e non teño espazo, pero, por exemplo, aproveitámonos dos inmigrantes para traballos que poucos queren e son mal pagos. A pandemia esnaquiza un sistema baseado no beneficio como máxima, deixando centos de miles de parados. Cambiaremos o sistema para que isto non ocorra?

O Papa Francisco, en Fratelli Tutti di: “As capacidades dos empresarios son un don de Deus que deben orientarse ao desenvolvemento das persoas, á superación da miseria, creando fontes de traballo diversificadas. Anhelamos un planeta que asegure terra, teito e traballo para todos. Axudar aos pobres con diñeiro é algo provisorio para urxencias. O obxectivo é permitirlles unha vida digna a través do traballo”. “A política debe lograr unha sociedade que asegure a cada un achegar as súas capacidades e esforzo para gañar o pan, para o seu crecemento persoal, relacionarse sanamente, expresarse, compartir dons,…”. E denuncia: “Hoxe atopámonos cunha especulación financeira que causa estragos”. E é que as mercadorías e o diñeiro circulan libremente pero non as persoas. Coa explotación de millóns de persoas e do medio ambiente podemos ter bens a baixo prezo e uns poucos enriquécense sen medida.

A Igrexa, desde o século XIX, ten experiencias de traballo e industria cristiá. En Lugo están as Josefinas, fundadas por Bonifacia e Butiñá, que crearon talleres téxtiles para mulleres en risco de exclusión (antes dicíase: “de perderse”). Nesa era de industrialización, Butiñá viu necesaria unha industria cristiá, baseada nuns valores. E hoxe en día, por exemplo, xa hai a Economía Alternativa e Solidaria. É difícil ser emprendedor hoxe, pero necesitamos empresarios que creen traballos adaptados a esta nova época. Persoas creativas que queiran crear felicidade na súa contorna e baseada nuns valores que creen unha sociedade digna.

Solto estas preguntas: Aprovéitanse do teu traballo? Aprovéitaste da suor do de en fronte? Que podes facer para aumentar a calidade do traballo no mundo? Coñeces propostas persoais e comunitarias que a aumentan e que sexan transformadoras? Es consciente de por que traballas? Fas o teu traballo con e por Amor, para prestar un servizo?

Desde “Igrexa por un Traballo Decente” (Cáritas, CONFER; HOAC, JOC, JuanSoñador e Taller de Solidariedade), pedimos un traballo digno para todos e protección social para os que non poden acceder a el.

Ningún mozo, persoa, nin familia sen Traballo Decente. Todos temos dereito a un traballo digno para gañar o pan e desenvolvernos como persoas.

Gerardo Castedo

Plataforma Igrexa por un Traballo Decente

Estamos sen dúbida nun tempo cheo de incertezas, de medos, de cambios, provocados por un virus global que mata, e que nos fai sentir débiles nun campo de batalla invisíbel pero real. Ao paso desta pandemia sanitaria estanse esborrallando sistemas produtivos, económicos, políticos, educativos e sociais, que se sostiñan en piares débiles, precarios, inxustos, desiguais…e unha vez máis, caen con maior impacto sobre as persoas máis vulnerables. Unha vez máis a crise, a pobreza, a miseria cébase coas mesmas persoas.

E por que non somos capaces de mudar, de transformar sistemas que afogan e que xeran inxustiza de xeito crónico?. Por que non somos capaces de poñer ás persoas no centro e ao redor xerar sistemas xustos e decentes, afastados de egoísmos e individualismos?. Por que non somos capaces de observar, de pensar, de sentir e de facer para acadar o ben común?. Dúbidas con e sen reposta, mentres millóns de persoas quedan atrás.

Este momento interpélanos e obríganos a actuar, a seguir avanzando con máis unión nun modelo social que non deixe a ninguén atrás. A seguir loitando por recuperar e garantir o dereito a unha vida digna. A seguir estendendo alternativas de vida máis sostible ante o deterioro medioambiental. A seguir defendendo o emprego decente porque “Esta crise ensinounos que se pode consumir menos e mellor, que o servizo daqueles oficios menos valorados, social e economicamente son os que sosteñen a vida e o coidado comunitario”.

O día 7 de outubro, con motivo da Xornada Mundial polo Traballo Decente, temos a oportunidade de alzar a voz a través da iniciativa da Igrexa polo Traballo Decente e baixo o lema “Movémonos polo traballo decente, nos nosos barrios, ante as organizacións sindicais e nas institucións de goberno”, para reclamar un novo modelo produtivo que, en pleno impacto social da pandemia, garanta emprego digno e accesible.

O traballo é unha expresión da dignidade humana, que debe contribuír ao desenvolvemento da comunidade, satisfacer as necesidades das familias, en condicións de respecto, de participación e de non discriminación. Na situación actual a igrexa polo traballo decente ten o compromiso de difundir os síntomas do deterioro e gravidade da situación, como son a “galopante destrución de emprego, cunhas cifras de ERTE e paro disparadas; unha protección social que non está chegando ós que teñen dereito e peor o están pasando, como no caso do ingreso mínimo vital ou a prestación para as empregadas de fogar, e que deixa fóra a miles de persoas sen posibilidade de acceso por exercer a súa actividade na economía somerxida; e a persistencia de demasiados empregos considerados esenciais que manteñen condicións laborais tan precarias que rozan a indecencia”.

Este tempo tamén trae sinais de esperanza, xestos de unidade ante a adversidade, emocións e novas oportunidades están a agromar para coidarnos e transformar esta realidade.

Eloína Ingerto López

Directora Fundación JuanSoñador en Galicia