Na teoría política afírmase que nas democracias as persoas non somos súbditas do Estado, nin do partido político gobernante, senón que somos cidadáns libres e responsables. Isto leva consigo protagonizar a nosa vida persoal e asociada como membros da sociedade para facer que o mundo camiñe cara á meta que desexamos. Iso é a teoría.
Pero a día de hoxe podemos afirmar, sen medo a equivocarnos, que en xeral non temos dereito a decidir o que se vai facer cos impostos. Na actualidade non nos permiten decidir como se van investir os impostos que pagamos no IVE e en moitos outros. Entre os impostos especiais convén destacar, por exemplo, o das gasolinas onde está gravado máis do 50 % do seu custo.
A lexislación actual só nos permite decidir sobre o que pagamos no IRPF (Imposto sobre o Rendemento das Persoas Físicas), e tan só nunha ínfima porcentaxe, como moito o 1,4 % no caso de que poñamos as dúas cruces na Declaración da Renda, a da Igrexa Católica e a dos Fins Sociais.
Por outra parte, hai concellos que falan da elaboración de orzamentos participativos para que os cidadáns decidan onde gastar os cartos, pero trátase de decidir sobre unha ínfima parte deles (con frecuencia menos do 1 %). Por exemplo o PSOE criticaba a Compostela Aberta que nos orzamentos participativos do concello para 2016 só lles permitían aos cidadáns decidir sobre o 0’09 % do orzamento total de Santiago. Ademais a participación é só accesible aos usuarios de internet, sendo moi poucos os que participan (por exemplo en Madrid o proxecto máis votado rexistrou só 4405 votos).
Mesmo no IRPF hai persoas que queren quitar esa ínfima posibilidade de decidir que temos só nese imposto, é dicir, queren rebaixarnos a democracia nos impostos!! Iso supón quitarnos liberdade e desconfiar das nosas decisións. Na sociedade o que os demócratas necesitamos é ter máis democracia e, por tanto, máis capacidade de decisión sobre o destino dos impostos para que, a modo de exemplo, haxa tamén “casiñas” para dar ou non un aporte económico aos partidos políticos, aos sindicatos, á promoción de deportes, á axuda á arte e ó cine, etc. etc. porque iso non debe quedar á libre decisión dos políticos gobernantes.
Curiosamente, como case sempre ocorre, quen abriu o camiño neste exercicio democrático de decidir sobre os impostos foi a Igrexa Católica, en contra dos estereotipos propalados de que esta é unha institución contraria á democracia, o que está lonxe da verdade como este feito manifesta.
Recordemos que a democracia debe ser “o goberno do pobo, polo pobo e para o pobo”, segundo a clásica definición. Entón do que se trata é de ampliar a democracia no campo dos impostos ata que sexamos os cidadáns os que xestionemos todos os impostos, ata chegar a decidir a economía do país e do mundo nunha plena democracia.
Por iso, opoñerse á posibilidade de que os cidadáns decidan ese ínfimo 0,7 % para a Igrexa Católica, só se pode entender desde opcións ditatoriais ou inquisitoriais, por tanto, inimigas da liberdade, da democracia e do protagonismo económico e social dos cidadáns, especialmente dos pobres. Hai que aceptar a maioría de idade dos cidadáns para facilitarlles exercer a súa responsabilidade en liberdade dentro dunha sociedade plural e dialogante conforme ós Dereitos Humanos.
Consecuente co dito, a decisión é non renunciar a este chisquiño de democracia que me permiten na declaración do IRPF. Por iso poñerei as dúas cruces por estar basicamente de acordo coas institucións aí sinaladas, que ademais fan unha xestión do diñeiro recibido en favor dos cidadáns bastante mellor cá xestión dos nosos impostos que fai o Estado. Tamén quero seguir traballando e colaborando con outras persoas e institucións para acadar unha maior democracia neste ámbito dos impostos que pagamos e incluso da economía toda.
Antón Negro
