defuntos

Se cadra vistes o outro día o programa de humor Land Rober na TVG. En clave de humor falouse dos funerais civís e dixo que era como levar o defunto “ao punto limpo” e deixalo alí.

Quero aclarar que non teño nada en contra dos funerais civís. Considero que son un acto de profunda coherencia para quen non cre en Deus. Máis aló da simple broma, non se pode comparar unhas exequias civís coa actividade dun “punto limpo”. O non crente non perde a súa dignidade de persoa nin deixa de ser querido polos seus, só faltaría. Ademais, no fondo, neste tipo de actos percíbese o desexo de eternidade e de que a morte non sexa o final absoluto: faise mención ás virtudes do defunto e maniféstase o desexo de que non morra para sempre.

Xa sei que este tema non é para facer bromas. Unha vez pasada a graza inicial non puiden sacar esta comparación da cabeza. Non polos funerais civís, que xa o aclarei antes, senón porque as confusións en materia de fe e costumes dos que nos chamamos cristiáns, ou solicitamos exequias eclesiásticas para os nosos defuntos, poden levarnos a facer cousas estrañas que non teñen demasiado sentido.

O 90% das veces que os fieis acoden aos curas, sobre todo nas zonas rurais da nosa Diocese, é por asuntos de pastoral de defuntos. Para os funerais de enterro xa nos chaman os da funeraria. Despois está a gran odisea de encargar misas por defuntos e atopar o día e a hora en que poidan vir todos (curmáns, sobriños e demais familia) ao aniversario, sen madrugar moito e volver ás súas casas antes de que sexa de noite.

Para cumprir con todo isto é no que gastamos a maior parte do noso tempo os sacerdotes ou, polo menos, as mellores horas do día e da fin de semana. Tampouco é un problema gastar o tempo, para isto estamos, para servir aos fieis, rezar con eles e por eles.

O problema é o que nos toca ver moitas veces e que nos produce bastante tristeza. Vemos a familias enteiras que descoñecen o que é rezar por un defunto, encomendalo a Deus, celebrar a Misa por el, etc. Persoas que nunca pensaron no que supón que Cristo resucite e que antes morrese na Cruz, para o perdón dos nosos pecados e poder ter unha opción (ou moitas) de salvarnos.

Se non cultivamos a nosa fe e a nosa vida espiritual, o cemiterio fácilmente convértese nun “punto limpo”. Cando un electrodoméstico deixa de funcionar ou  quedou obsoleto levámolo ao “punto limpo” para que desapareza, porque é un final sen retorno.

Para os cristiáns o cemiterio e a sepultura son signos de esperanza na resurrección. Lonxe de ser o final, son o comezo de algo absolutamente novo, a Vida Eterna.

Para rematar permítanme dous pequenos consellos máis. Non fagan as cousas por facer, ou por quedar ben, ou “polo que dirán”. Por favor, non fagan un simple “paripé”. Se teñen dúbidas ou non saben ben como facer, o sinxelo é a mellor opción. Non é necesario mobilizar a todo o mundo para rezar pola persoa que se nos foi. E segundo, por favor, non obriguen ao seu neto ou sobrino, que ten unha ideas totalmente contrarias á fe da Igrexa a ir ao funeral ou aniversario do avó. E, moito menos, non o fagan sentar no primeiro banco. Así nos evitamos pasalo mal todos, tamén o cura.

Lembren: “o máis importante nesta vida é que o máis importante sexa o máis importante”. (Stephen Covey). “Aos mortos non lles importa como son os seus funerais. As exequias suntuosas serven para satisfacer a vaidade dos vivos.” (Eurípides).

Miguel Ángel Álvarez Pérez

Párroco da Fonsagrada

Imaxe: Cathopic

A Igrexa lembra cada día aos fieis defuntos na súa liturxia, na celebración da Santa Misa e no rezo de Vésperas. E unha vez ao ano, o 2 de novembro, conmemora e reza especialmente por todos os defuntos.

Este día axúdanos a lembrar aos nosos seres queridos que nos deixaron e convídanos a encomendar á misericordia do Señor todas as almas que están en camiño da plenitude da vida, persoas coñecidas, pero tamén descoñecidas e quizá moitas veces esquecidas. É un xesto de fe e de caridade fraterna.

A tradición da visita aos cemiterios

A conmemoración dos fieis defuntos o día 2 de novembro reafirma en primeiro lugar a esperanza na vida eterna fundada na morte e resurrección de Xesucristo. Coa visita ao cemiterio, acompañada da oración, renovamos con valentía e forza a fe en que a nosa carne, que volve ao po, resucitará.

Para o cristián, o cemiterio é lugar da memoria e do afecto, da oración e da esperanza. Non é o lugar do medo á morte, senón do respecto profundo polo próximo e polo seu corpo, destinado á resurrección, e dun agarimo permanente, sostido pola esperanza.

A visita aos cemiterios estes días axúdanos a conservar os vínculos de afecto con quen nos ame, a expresarlles o noso amor coa oración, certos de que a morte xa non rompe a unidade que existe entre os que aínda camiñamos nesta terra, e os numerosos irmáns que xa alcanzaron a eternidade.

Vivimos así a fe na Comuñón dos Santos que profesamos no Credo. As nosas existencias están profundamente unidas unhas a outras, e o ben que cada un realiza afecta aos demais. Sabemos que a oración dunha alma crente na terra pode axudar mesmo a outra alma que se está purificando despois da morte. A esperanza cristiá non quere poñerse límites, porque se funda en Cristo, que se sacrificou por todos.

Por iso, a Igrexa convídanos a rezar con constancia polos defuntos e a visitar estes días as súas tumbas nos cemiterios. E enriquece este xesto de profunda caridade concedendo indulxencia plenaria, aplicable ás almas do purgatorio, aos fieis que visiten devotamente os cemiterios ou oren mentalmente polos defuntos cada día do 1 ao 8 de novembro. Ademais, o día 2 de novembro, conmemoración dos fieis defuntos, en todas as igrexas da Diocese pódese lucrar esta indulxencia plenaria.

Celebracións o día 2 de novembro

En toda a Diocese, o día 2 de novembro os párrocos celebran e ofrecen a Santa Misa polos fieis defuntos. En todas as parroquias en que é posible organízanse ademais diversos actos de piedade e devoción polos defuntos.

O Bispo de Lugo, Mons. Alfonso Carrasco Rouco, visitará o cemiterio de San Froilán e celebrará a Santa Misa na capela do cemiterio ás 17 horas, acompañado polos párrocos da cidade de Lugo.

Que a alma de todos os fieis defuntos descanse en paz.

Estamos afeitos a que haxa un día para todo. E por iso é lóxico que tamén haxa un día de defuntos. Eles son o noso tesouro, sobre todo cando en vida quixémolos moito, e por iso todo o que podamos facer por eles é pouco, incluso unha vez que xa non están entre nós. Recordámolos, tratamos de seguir os consellos que nos deron en vida e de poñer en práctica todo o que aprendemos deles.
Emocionámonos pensando neles, sobre todo nalgunhas datas claves do ano. E por isto mesmo, tamén pedimos para eles unha vida mellor: a eterna; e pedímoslla ao que só ten “palabras de vida eterna”, Xesucristo, o Fillo de Deus, o único que aínda o pode todo unha vez que morremos!
Dentro duns días celebraremos a festa de todos os Santos e o día dos fieis defuntos. Son dúas celebracións distintas, pero a inmediatez temporal e o contido das mesmas fan que as vivamos como unha única conmemoración. Con todo, isto non é o que máis me enfada.
O primeiro que non entendo explicábao moi ben un cura no blog da súa parroquia fai uns anos: “Este é, diría eu, o primeiro “día do Club” que celebramos na nosa Igrexa Universal. Non, non se preocupen, non me confundín co símil futbolístico, isto é igual que un Barça-Madrid, énchensen as igrexas e os cemiterios, as floristerías agradécennos como lles pagamos as flores que nos triplican o prezo, un bo momento (ás veces o único no ano) para limpar a sepultura dos nosos familiares e se cadra criticar, iso si, sen mala intención, a aqueles que non vemos nas súas, é que “desde logo, mira quedou viúva fai dous meses e xa non lembra ao pobre marido, e dixéronme no barrio que  xa ten outro. Que pouca vergonza”, “e o cura este, encima de mozo..”
Non é necesario dicir nada máis, só desexar que Deus se acorde dos nosos defuntos todos os días e polos séculos dos séculos, porque o que é nós, lembrándoos só un día ao ano, non creo que consigamos nada… !
E o segundo, isto si que xa é moito máis escandaloso, e o que de verdade me irrita. Non entendo que haxa xente que se crea todo isto do Samain, o Hallowen e as almas en pena dentro dunha cabaza e pola muralla de Lugo ou polos camiños e “silveiras” das nosas aldeas.
Pero imos ver… Isto ten algún sentido ou lóxica, ou é razoable?, quen vai querer logo de morto andar como unha pantasma por aí adiante ou reencarnarse en calquera  bicho? Se esta é a sorte dos defuntos, sería moito mellor que logo da morte non houbese nada. Se o noso destino é a vida dun bicho ou dunha pantasma deambulando pola muralla, non creo que teñan moito sentido todos os esforzos que temos que facer na vida para vivir e saír adiante: problemas, traballos, enfermidades, dificultades, sufrimentos… etc. Ademais, outra cousa, e antes de que existise a muralla por onde ían en procesión as almas en pena?. Sería interesante sabelo…
O razoable desde o meu punto de vista, é pensar en que hai un ser omnipotente,
absoluto, infinito, que xa creou todo o que existe. Un ser que, unha vez que terminan os nosos días, logo dunha vida de máis ou menos esforzos, fará posible que podamos seguir existindo dunha forma totalmente plena, e non cunha limitación, aínda maior da que temos agora, como é a dun insecto que anda polo chan, ou dun simple espírito sen corpo que peregrina polas silveiras (ou pola muralla).
Os defuntos, ou están xunto a Deus, ou non están en ningún lado. Iso de que “onde queira que esteas” que lles dicimos moitas veces aos nosos seres queridos, ou o de que “viven no meu recordo”, non me produce ningún consolo. Para os meus defuntos, igual que para min cando morra, quero o mellor sitio, e este é sen dúbida xunto a Deus, o que é perfecto (porque se non non sería Deus). Se os meus defuntos só viven no meu recordo, cando eu e todos os que se lembran deles morran, eles tamén morrerán, e, esta vez sería para sempre… !
Por iso ten todo o sentido acudir a Deus e pedirlle polos nosos defuntos. Pero non é menos certo que somos nós, os que aínda vivimos, os que estamos moito máis necesitados da axuda de Deus. Acudimos en masa o día de defuntos a pedir por eles, a veneralos, e iso está moi ben. Pero, por nós que facemos o resto do ano?

Miguel Ángel Álvarez

Milan Kundera publicou en 1984 unha famosa novela baixo o título A insoportable levidade do ser. Non vou contar o relato, pero si algúns detalles da novela. O personaxe principal chámase Tomás. Mostra moita incerteza ao afrontar unha relación de parella e a madurez que a esta relación debe impregnala. Sabina, eterna amante de Tomás, sente a verdadeira lixeireza nas cousas e tras relacionarse con homes comprometidos, acaba outorgándolle á infidelidade moi pouca importancia. Esta lixeireza na maneira de vivir é consecuencia dunha actitude existencial amoral e anodina. Despois de 10 anos, Sabina foi a vivir aos Estados Unidos. Vivía cunha parella de anciáns que en certa forma representaban o desexo inalcanzable e irreal por ter unha familia, xa que eles eran como os seus fillos. Este tempo “familiar” pronto acabaría. O ancián morreu e a súa esposa foi a Canadá a vivir co seu fillo. Sabina quería permanecer en estado de “levidade”, sen peso nin ataduras, así que escribiu o seu testamento deixando moi claro que á súa morte cremasen o seu corpo e esparexesen as súas cinzas.

Até aquí a primeira parte deste artigo. A morte é a Gran Marcha na novela de Kundera. É para todos. A cultura cristiá tennos habituados a asumir a morte con certa naturalidade. Ela non é o final. Hai vida despois. Hai eternidade. O Deus que nos creou por exceso de amor, espéranos como un Pai ao final, cos brazos abertos se de verdade queremos retornar ao seu Fogar. Esta é a gran verdade cristiá, unha verdade que enche de esperanza e sentido a vida aquí, e de gloria, no alén. Por iso, nós veneramos aos mortos. E chamamos ao cemiterio “Campo Santo”, lugar onde descansan os nosos mortos esperando o Xuízo Final; entón, máis aló do espazo e do tempo, xa non farán falta campos”, nin “santos”, porque todos gozaremos da felicidade eterna sempre que non rexeitemos a Deus e aos demais.

Ler máis