Opinión

Cartas o artículos de opinión sobre temas de actualidad o de temática formativa

O Santísimo Sacramento defensa ante ditaduras

anton_negro
Antón Negro

Escribía o coñecido sociólogo francés, Alain Touraine, nun artigo periodístico que a Relixión era a principal e a máis importante forza de resistencia ante os poderes ditatoriais, e modestamente coido que ten razón.

Tense escrito moitas veces que Franco sempre entraba baixo palio nas catedrais e isto non é tan verdade, pois houbo algunhas nas que non lle daban ese honor e entre elas temos que destacar a nosa Catedral de Lugo. Para min no cabe dúbida que é unha alegría que se lle negase ese privilexio a Franco. A razón de tal decisión é que o palio só lle pertence ó Santísimo e, por tanto, hai que rebaixarlle poder a quen pretenda ter un poder absoluto. Para os lucenses debe ser un motivo de orgullo que as cousas sucedesen así, ó meu modesto entender.

Apoiarse na fe para desobedecer ó poder témolo tamén na obra de Lope de Vega cando Pedro Crespo, Alcalde de Zalamea, xustifica a súa desobediencia ó rei con estas palabras: “iso pertence ó honor. O honor é patrimonio da alma e esta só pertence a Deus”.

Recoñecer a Cristo Resucitado no Pan Eucarístico como Señor da Historia leva consigo unha liberdade interior para resistir ós que queiran ser donos de vidas e facendas dispoñendo do noso futuro; ademais dános forza de espírito para loitar contra os opresores. O Deus de Xesucristo quérenos libres e protagonistas da nosa vida con responsabilidade.

No Evanxeo, Xesús contesta á pregunta de se deben pagar tributo ou non ó poder imperial con: “dádelle ó César o que é do César e a Deus o que é de Deus”. Isto dinos que hai cousas que non pertencen ó Emperador que, por tanto, este debe ter limitado o seu poder.

Moitos gobernantes queren ter tamén o control da relixión e ata algún se chama Príncipe dos Crentes… incluso nun editorial propoñía o diario El Pais como modelo de relacións Igrexa-Estado ó Reino Unido, un estado confesional!, aínda que con liberdade relixiosa.

É comprensible que desde o poder ou dende os que aspiran ó poder sexan moi críticos coa Igrexa Católica, pois esta normalmente supón unha limitación ó exercicio do poder dos ditadores como o vimos no caso de Polonia onde a oposición se cobixaba nas igrexas, e na ditadura de Franco onde os partidos políticos e sindicatos se cobixaban nas igrexas, mosteiros, etc.

É verdade o que escribía S. Xoán Paulo II na encíclica Centesimus Annus: “O Estado totalitario tende, ademais, a absorber en si mesmo á nación, á sociedade, á familia, ás comunidades relixiosas e ás mesmas persoas. Defendendo a propia liberdade, a Igrexa defende á persoa, que debe obedecer a Deus antes que ós homes (Feitos 5,29); defende á familia, ás diversas organizacións sociais e ás nacións, realidades todas que gozan dun ámbito propio de autonomía e soberanía” (nº 45).

Isto vén corroborado polo feito, que a ninguén debe sorprender, de que pouco despois da visita pastoral do Papa Xoán Paulo caesen ditaduras como as de Chile (2 anos despois), Arxentina (1 año), Paraguai (9 meses), Filipinas, Polonia, Nicaragua, México (gobernado durante 71 anos por un partido que supón unha ‘contradictio in terminis’, o Partido Revolucionario Institucional), Guatemala, República Dominicana, Brasil… Isto é facilmente explicable para un estudoso de Ciencia Política que non teña prexuízos.

Que o Santísimo Sacramento fortaleza o noso espírito para ser persoas libres e solidarias en colaboración cos demais e especialmente cos máis pobres.

Antón Negro

Corpus Christi

porta norte catedral

A fachada Norte da nosa Catedral é testemuño vivo, co seu excelente capitel pendurado, do antiquísimo e singular privilexio eucarístico que fai de Lugo A Cidade do Sacramento. Alí móstrase, para a contemplación dos lucenses e de quen nos visitan, con beleza extraordinaria, a Última Cea esculpida. É como un preanuncio no exterior da Catedral, do gran misterio eucarístico que se venera no interior, na Capela Maior. Sen dúbida, e nisto están de acordo os estudosos do tema, que na Eucarística Igrexa Lucense, por unhas razóns concretas que aínda ignoramos, e nun tempo tamén concreto, o culto eucarístico aquí foi especial e a exposición converteuse en permanente. Segundo os nosos insignes sacerdotes diocesanos D. Francisco Vázquez Saco e D. Jaime Delgado Gómez, “na Igrexa Lucense puido iniciarse xa o culto eucarístico fóra da Misa, cara a finais do século XI”. Este argumento defendeuno por primeira vez D. Francisco Váquez Saco a partir dun famoso texto nun diploma da raíña Dona Urraca e que está datado no 21 de xaneiro de 1107 referíndose a que na nosa Catedral “celébrase con magnificencia á Divinidade, por inspiración do mesmo Deus” (Cf. Jaime Delgado Gómez, “La eucaristía en Lugo y en el arte lucense”, Lvcensia 31, 288-289).

Na historia da Igrexa, a festividade do Corpus xorde máis tardíamente. Aparece no século XIII como reacción contra as herexías que negaban a presenza real de Cristo na Eucaristía e pola forte reacción do pobo cristián. É entón cando comeza a práctica da elevación logo da consagración e cando se define, no IV Concilio de Letrán, a fe da Igrexa na presenza real. Con posterioridad, no ano 1264, institúese para toda a Igrexa a festa do Corpus Christi e, pouco despois, Santo Tomé de Aquino compón os famosos himnos eucarísticos: Pange lingua, Tantum ergo, Lauda Sion Salvatorem…; nacía así, a gran tradición eucarística que hoxe perdura en tantos pobos, cidades españolas e en todo o mundo: as alfombras de flores, as procesións, as carrozas, e entre outros obxectos do enxoval eucarístico, as belas custodias, auténticas xoias e obras de arte para expoñer o Santísimo e portar o pan consagrado nas procesións.

Desde o punto de vista do compromiso que emana da fe, desta importante festa, temos que destacar dúas cousas: en primeiro lugar a afirmación explícita de que a fe cristiá debe facerse presente e expresarse tamén nas rúas, é dicir, nos ámbitos por onde circula a existencia humana e se desenvolve a vida cotiá. E, en segundo lugar, a celebración de Cáritas, o día da caridade, porque a fe na Eucaristía, na entrega do Amor Primeiro ata o extremo, debe levar aos cristiáns a vivir esa mesma entrega do Señor e a ser solidarios cos nosos irmáns máis pobres e necesitados. E aquí tocamos un aspecto central do Corpus, que a celebración da Eucaristía con gran recollemento e reverencia e a afirmación da presenza real de Cristo, debe repercutir nas nosas vidas, no noso compromiso pola unidade e traducirse en formas de caridade. Xa san Cipriano preguntaba: Cres que celebras o sacrificio do Señor, ti que non miras para nada a caixa das esmolas, que vés á celebración dominical sen ofrenda, que tomas parte da ofrenda que trae o pobre?

Hoxe, máis que nunca, un mundo famento de pan e xustiza, desencantado, que se cre equivocadamente satisfeito co insulso materialismo, ten necesidade de saber e de saborear o único Pan que pode salvar e que dá a vida: O Corpus Christi.

Mario Vázquez Carballo

Acaso debemos algo ós inmigrantes?

001

Ante o tema dos inmigrantes é fácil atoparse con posturas emocionais e impulsivas,  pero o adecuado é procurar actitudes xustas e sensatas.

Este artigo non é para distinguir os conceptos de inmigrante e refuxiado, porque todos se ven obrigados a saír do país sexa por guerra, persecución relixiosa ou política e ideolóxica, racismo, fame, miseria, catástrofe ecolóxica… Tampouco se vai analizar o feito de que a Unión Europea precisa 52 millóns de inmigrantes antes de 2060, segundo informe da Comisión da UE sobre política común de emigración do 17/06/08, se quere manter o nivel de protección social, especialmente as pensións, e non baixar o crecemento económico. Nin hai espazo para valorar as consecuencias positivas que poidan seguirse da mestizaxe cultural e xenética.

O obxectivo do escrito non é para explicar os dereitos que a Declaración Universal de Dereitos Humanos da ONU concede ós inmigrantes e refuxiados, como tamén llelos conceden outros convenios internacionais.

Simplemente imos a botar unha ollada parcial o tema da economía formulando o seguinte problema:

A) O posto escolar en España no ensino obrigatorio público costaba 5231 € anuais en 2013, segundo datos do Ministerio publicados na prensa o 28/02/16. En España no censo hai uns 5 millóns de inmigrantes. O ensino obrigatorio español consta de 13 cursos (3 de infantil, 6 de primaria e 4 de secundaria obrigatoria). Un inmigrante vén de adulto para traballar xa e non se ten que costear a súa estancia escolar. Por tanto, cantos euros en total lles deberíamos os españois ós países de onde veñen os inmigrantes? Ademais é certo que o migrante empobrece ó país de onde sae e enriquece no que entra.

B) A estes custos teríamos que engadir outros como son os sanitarios. Imos logo calculalos segundo esta valoración: A Seguridade Social inviste 1.500 € anuais nos primeiros cinco anos de vida, que baixaría a 500 dos 6 ós 18 anos. Por tanto, a canto subiría a débeda dos gastos sanitarios ós inmigrantes? E a canto ascende a suma dos gastos escolares e sanitarios?

Outro capítulo sería indagar no custo que supoñen os coidados maternos e familiares nos primeiros anos de vida.

Tamén está a súa contribución a mellora da produtividade no país. Igualmente habería que valorar o que gastan menos per cápita no uso do Sistema Nacional de Saúde, xa que veñen os máis sans e fortes, e xeralmente cobran menos de xubilación e ás veces nin a cobran.

Resolvendo estes problemas na escola os rapaces aprenderían xunto coas matemáticas a coñecer un pouco mellor a nosa realidade socio-histórica e terían unha máis adecuada valoración do seu país e do mundo.

No eido económico aínda quedan fóra cuestións relacionadas coa inmigración como a apertura de novos mercados, a saída de diñeiro do país, o desenvolvemento do transporte e das redes internacionais, o valor económico da imaxe do país, etc.

Dito todo isto espero que axude algo a aclararnos no tema de ¿quen debe a quen? cando falamos acerca do tema dos inmigrantes. Isto debería completarse cunha reflexión ética, á que facía referencia no artigo “Todos Somos Migrantes”.

Antón Negro

Mellor dous: a asignación solidaria

mellor 2

A tendencia a manipular a linguaxe para beneficio propio é tan antiga como o ser humano. Desde a democracia lembro ver, escuchar e ler en moitos medios de comunicación social unha aversión ao mal chamado “imposto relixioso”. Cando aprenderán algúns que non existe ningún “imposto relixioso”. Que a Igrexa non impón nada a ninguén e menos en cuestións relativas ao fisco. Existe, si, como na maioría dos países democráticos do mundo, a posibilidade de que os contribuíntes poidan manifestar libremente o destino dalgúns bens sociais. É un dereito cidadán. Cáritas, este ano, está facendo unha campaña informativa insistindo en dous lemas: “a ti non che costa nada” e “mellor2”. É dicir, que, precisamente porque non é un imposto, a ti non che costa nada. E precisamente, porque é un dereito que podes exercer libremente, invítaseche a que marques de maneira conxunta as dúas opcións: Igrexa Católica e Outros Fins Sociais de interese xeral. Deste modo, os cidadáns colaboran á vez, e sen coste engadido, cun 0,7 % da súa base impoñible a soster a acción da Igrexa e con outro 0,7 % a apoiar os fins sociais que desenvolven Cáritas e outras moitas organizacións. Ademais, é de xustiza, xa que a Igrexa aforra moito diñeiro ao Estado. E non é esta unha afirmación banal. Está  ben fundamentada na realidade e a transparencia das cifras. O labor educativo en numerosos colexios; o traballo social en miles de centros de atención a minusválidos psíquicos e físicos; as Cáritas nas dioceses e nas parroquias promovendo a xustiza e a colaboración cos máis pobres; o esforzo a favor da saúde  nos numerosos hospitais dispersos pola xeografía española; os comedores sociais, as organizacións eclesiais como Mans Unidas, os misioneiros e misioneiras, as Congregacións relixiosas entregadas exclusivamente aos máis desamparados (nenos, anciáns, nais solteiras, mulleres maltratadas), a influencia do patrimonio eclesial nos ingresos por turismo, etc., son algunhas mostras evidentes do gran aforro  que todo iso supón ás arcas do Estado. E o Estado ben o sabe, aínda que non o di.

Neste sentido, a Igrexa dá a coñecer a súa actividade ao servizo da sociedade española. Coa presentación da memoria económica móstrase de forma clara e exhaustiva, en que inviste a Igrexa o diñeiro que recibe cada ano dos contribuíntes que marcaron a opción “Igrexa Católica” na súa declaración. É o compromiso da Igrexa a favor da transparencia e unha mostra de gratitude a quen manifestan a súa confianza nela.

Así o entenden a maioría dos españois. De feito, a Igrexa Católica viu aumentar, malia algúns, a Declaración da Renda 2015, tanto polo número de declarantes que marcan o X como pola cantidade que os declarantes destinan á Igrexa Católica, que por primeira vez supera os 250 millóns de euros desde que comezou a crise. Os galegos non imos por diante nestas cousas, de aí a necesidade de concienciarnos máis e mellor pero debemos ser agradecidos coas comunidades autónomas que con máis creceron neste sentido: Madrid, Andalucía, Cataluña e Valencia. Coa verdade por diante, crecemos todos e seremos, Deus mediante, máis solidarios nun futuro.

Mario Vázquez Carballo

A presenza de Deus no mundo das comunicacións sociais

Comunicacións sociais -

Hai uns días quixen chamar a atención sobre a utilización do nome de Deus na modernidade. Un tempo que descobre como un dos vectores determinantes unha praxe social que busca a liberdade, o pan e a xustiza para todos os seres humanos, debe atopar tamén aí, de forma privilexiada, a presenza de Deus. Presente na creación, en moitos signos emanados da realidade externa que nos rodea e no máis íntimo da interioridade humana, Deus ten o seu santuario irradiante na acción da historia que debemos aprender a divisar na súa presenza sustentadora. A teoloxía actual expresa magníficamente o renacer desta sensibilidade cando se refire á identidade entre o amor a Deus e ao próximo. Se “Deus é amor”, e o é, resulta obvio que a súa presenza, ás veces invisible, faise visible nas realidades da historia, alí onde o amor adquire a súa identidade, no amor interhumano. Se existe algunha institución con historia é a Igrexa. E esta non se entende sen Cristo e ao revés, acceder a Cristo á marxe da Igrexa non é o máis correcto e natural. Explicábao moi ben nunha publicación titulada Cristo si, Igrexa tamén, o actual presidente da Conferencia Episcopal Española, o Cardeal Ricardo Blázquez e San Xoán Paulo II que proclamaba aos catro ventos esta rotunda afirmación fronte ao slogan que pretende aínda impoñerse nalgúns ámbitos: “Cristo si; Igrexa non”.

Na solemnidade da Ascensión do Señor, a Igrexa celebra a Xornada Mundial das Comunicacións Cociais, e o lema escollido para este ano é “comunicación e misericordia, un encontro fecundo”. No ano 2016 cúmprense cincuenta anos de Xornadas para celebrar, recordar e animar a presenza de Deus, da Igrexa e dos cristiáns no mundo das comunicacións sociais. E sobre todo, o papel da comunicación na misión da Igrexa que consiste fundamentalmente no anuncio dunha Boa Noticia (ese é o significado de Evanxeo): Xesucristo é o Señor, o Deus que salva na súa misericordia infinita.

Xunto á presenza ignorada de Deus no mundo, no corazón mesmo da misión evanxelizadora da Igrexa está o anuncio dun Deus que se dignou achegarse tanto ao ser humano que se encarnou na historia para redimila. O contexto do Ano da Misericordia é o mellor ambiente para que a comunicación entre as persoas sexa eficaz e dea froito: achegarse ao corazón do outro desde a humildade e a sencillez, desde a escoita e a acollida. O Papa Francisco, con motivo desta Xornada afirma que “non é a tecnoloxía a que determina se a comunicación é auténtica ou non, senón o corazón do home e a súa capacidade para usar ben os medios á súa disposición. A contorna dixital é unha praza, un lugar de encontro, onde se pode acariñar ou ferir, ter unha proveitosa discusión ou un linchamento moral”. O Papa ten razón porque non se pode escribir ou emitir só en función do índice de audiencia, ou recorrer ao dereito indiscriminado de información sen ter en conta os demais dereitos da persoa. Non hai nada, que poida, por fascinante que sexa, escribirse, realizarse ou emitirse en prexuízo da verdade. Desgraciadamente, quizá sexa isto pedir demasiado a quen só conciben os medios para obter beneficios económicos sen consideracións morais, educativas ou culturais. Pero polo menos, é bo recordalo.

Mario Vázquez Carballo

A %d blogueros les gusta esto: