Trátase só de apuntamentos, de pensamentos soltos, xurdidos da reflexión sobre o servizo que presto como organista litúrxico e docente de Historia da música sacra na Facultade teolóxica de Lugano, de opinións persoais reforzadas pola lectura dos meus autores máis queridos, desde Aristóteles até San Tomé de Aquino, desde Gadamer até Ratzinger, por nomear só a catro deles.
Ao artista Deus chámao polo seu nome, ten un papel natural no servizo divino. Pero pasa a vivir unha posición precaria, innatural e problemática cando esta relación orixinal interrómpese: de feito, como estudoso da música, resúltame doado notar como a ruptura desta relación esencial sexa un evento moi recente.
Podo afirmar que vivir plenamente o papel de músico entregado ao servizo litúrxico, como organista e como compositor, é unha experiencia que libera ao artista e ao mesmo tempo permítelle realizar plenamente a súa vocación. Velaí algunhas consecuencias diso:
a. A conciencia da importancia do propio traballo obriga ao artista a pór toda a súa enerxía no servizo, igualando e transcendendo a dedicación absoluta que o mito romántico (difícil de morrer) atribúe ao artista, coa diferenza de coñecer este perfectamente as razóns de tal abnegación. Refírome a unha formación completa, un estudo constante, un porse ao día continuamente sobre as linguaxes e as tendencias artísticas do presente, un esforzo de axeitar cotidianamente o servizo ás esixencias pastorais.
b. O servizo sacro libera ao artista da obriga da novidade e da obra mestra, obrigación que é a primeira consecuencia da ruptura da relaciòn orixinal, e que produciu xeracións de artistas neuróticos e atormentados. A obrigación de cumprir co servizo divino libera ao artista da parálise da páxina en branco. O artista, consciente de empregar toda a súa ciencia na obra sacra, pon ante Deus con humildade aquilo que pode dar no presente do servizo, sen ter que pensar no futuro da propia obra.
c. O servizo sacro devolve o artista ao diálogo natural co pasado, co presente e co futuro. Os alumnos das capelas musicais aprendían a arte dos seus mestres e á súa vez chegaban a ser mestres. Co tempo o estilo cambiaba, pero sen a urxencia e a preocupación de facer algo novo. A relación co tempo afástase así, xa sexa do antihistoricismo da Ilustración, o cal cancelaba o pasado para refundar en continuación, xa sexa do historicismo do Oitocentos, que ás veces resultaba paralizador (pola excesiva consciencia da grandeza do pasado), como nota Nietzsche na segunda Consideración Inactual.
Outra historia é a posibilidade efectiva para un músico de poder traballar hoxe en día deste xeito nunha igrexa, mais aquí o discurso esténdese sobre quen se ocupan das igrexas e das liturxias que teñen lugar nestas…
Giulio Mercati
Giulio Mercati dará un concerto de órgano na Catedral de Lugo o 25 de setembro ás 20:45h. [Máis información]