Nadal

A celebración cristiá do Nadal é e foi unha Boa Nova para a humanidade. As relixións xudeo-cristiás, aínda que algúns aínda non queren entendelo, estiveron e están na orixe da civilización do amor, das democracias actuais e do progreso dos pobos. E iso, ten o seu fundamento no gran acontecemento de Nadal, que é pois, para nós hoxe, unha admirable noticia que non pode deixarnos indiferentes.

Descríbeo fermosamente un dos teólogos máis importantes do século XX, o xesuita alemán Karl Rahner, que escribe o seguinte: “Cando dicimos: “É Nadal”, isto é o que dicimos: “Deus pronunciou a súa última, a súa máis profunda, a súa máis bela palabra ao mundo na Palabra feita carne; (…) E esta Palabra quere dicir: “Eu ámote a ti, a ti mundo e a ti home”. Que ben reflicte, o teólogo, o fondo significado do Nadal para os cristiáns!

Lembro unha homilía do Papa emérito Benedicto XVI, con motivo do Nadal (pronunciada o 24 de decembro de 2009), na que recordaba que esta boa nova, por ser boa é tamén verdade e, xa que logo, tamén me debe de afectar a min. Sentirse tocados por algo tan significativo supón, de entrada, espertar a nosa sensibilidade para con Deus. Hai quen afirma “que non ten oído para a música”; pode ser certo que o noso xeito de pensar e actuar, no mundo actual, reduce e limita a capacidade para captar as cousas de Deus, para entender a súa linguaxe e a súa proximidade (Enmanuel: Deus connosco) ata tal punto que nos deixen “sen oído musical para el”. Con todo, os estudosos do fenómeno relixioso, recoñecen que en cada ser humano hai un desexo de Deus, un anhelo da divindade, unha capacidade innata para saír ao seu encontro e acollelo. Por iso, o Nadal, celebrar que Deus vén, que sae ao noso encontro, interpélanos a estar vixiantes, axúdanos a espertar ao esencial e a recuperar a relación dun Deus que parecía que estaba oculto, afastado e escondido e que se manifesta na proximidade de Belén.

É verdade que moitos de nós estamos moi ocupados en razoamentos complexos, filosofías esotéricas, ou negocios, mercados e consumismo. Desde estes xeitos de ser e estar no mundo, faise difícil chegar ata o presebe, xunto á Sagrada Familia de Nazaret. Con todo, sempre é posible saír do enredo das nosas encrucilladas pagás para atopar o camiño cara a El.

Nadal significa que hai sendeiros para todos. Que sempre é posible poñerse en camiño cara a Belén, cara ao santo, na procura deste Deus que quixo “abaixarse” tanto de modo que podamos contemplalo, pequeno e cheo de frío, nun miserable cortello. O percorrido máis longo xa o fixo El. Agora, en Nadal, lémbrasenos que hai que facer memoria diso, que non convén esquece o esencial: “Eu ámote a ti, achégate a ver canto e de que xeito che podo amar”. “Gloria a Deus no ceo e na terra paz aos homes de boa vontade”.

José Mario Vázquez Carballo

Vicario Xeral da Diocese de Lugo

Nestas datas tan entrañables non é habitual retirarse en silencio para a práctica da meditación. Orar, pensar e meditar cústanos máis aínda no medio das présas, do bulicio e do consumo que estes días nos envolven. No entanto quero ofrecer algunhas reflexións que poidan axudarnos a recuperar as orixes do Nadal.
Aínda conservamos na liturxia, a Vixilia de medianoite (popularmente coñecida como Misa do Galo ou dos pastores) para celebrar en actitude de espera orante o nacemento de Xesús. Para os cristiáns e unha gran maioría de cidadáns no mundo, pola influencia que a milenaria cultura cristiá na sociedade, o mes de decembro vístese de festa polo Nadal, é dicir, polo misterio da Encarnación do Fillo de Deus na historia da humanidade. Acontecemento único que marcou a historia. Acontecemento real, verdadeiro e salvífico. Un feito histórico esperado no Xudaísmo e anunciado polos profetas en expectativa mesiánica. El é o Deus grande que se fai pequeno pola súa propia vontade e por exceso de amor. O ‘descoñecido’ que quere darse a coñecer, a Palabra que quere dicirse e deixarse amar polos sinxelos e humildes no corazón do mundo. É “a Palabra de vida que vén para acender os corazóns apagados” e para espertar do sono aos durmidos e desesperanzados.
“E fíxose home”: ante este artigo do Credo, poñémonos de xeonllos cando recitamos a Confesión de fe. É o artigo da humanización e encarnación do noso Deus, o central do Credo cristián en relación co Misterio da Trinidade. O pensamento dos teólogos de todos os séculos vira en torno a el e, a piedade do medievo e da temprana modernidade, a oración meditativa da que derivou a pintura e a pulcra beleza da relixiosidade cristiá, concentrábanse nas etapas da infancia de Xesús para sentir nelas o inconmensurable que confesamos cando dicimos: “Descendit de caelis”. É dicir, Xesús fíxose neno, xestouse no seo dunha muller da que recibiu a súa carne, o seu sangue, o seu latexo, a súa xentileza, a súa fala. Cargou co peso desa historia, viviuna e sufriuna de novo, sacándoa de todas as súas negacións e fatalidades. Por iso chama a atención o significativo lugar que Xesús asigna á infancia na condición humana: “Asegúrovos que se non cambiades e vos facedes como os nenos, non entraredes no reino dos ceos” (Mt 18,3). Na infancia realízase ata tal punto o específico do ser humano, que está perdido quen na nenez non atopou o esencial. Xesús recordaba a súa infancia como uns anos moi felices e ata se di que foi para el o valor do modo máis puro de existir humanamente. Por iso é polo que o cristianismo proclama o respecto á vida e ao neno, á familia e ao fogar, e non por cuestións románticas, nin de xuízo moral, senón e sobre todo pola centralidade do noso credo: Deus fíxose home. Así, o cristianismo é a relixión da misericordia, do corazón dun Deus próximo sempre aos miserables (cor misere), das relacións interpersonais, da proximidade aos pequenos, aos que sofren e aos que se senten espidos e fríos na súa corporeidade. É a relixión da pel sensible (sensibilidade) onde o esencial pasa pola carne, pola vida, polo sufrimento, pola compaixón. Velaquí, un gran misterio para unha permanente meditación: como é posible que Deus se faga home, sen deixar de ser Deus e sen menoscabo da realidade creatural asumida? Como é Deus e como é o home para que poidan entrar en comuñón? Este é o escándalo da encarnación. A historia orixinal e verdadeira do Nadal. Un escándalo que o mundo deberá seguir soportando en tempos de tribulación, de laicismos hipertrofiados e neopaganismos cutres. Feliz meditación de Nadal.

J. Mario Vázquez Carballo. Vicario Xeral da Diocese.